Skip to main content

Full text of "Luxemburgische Gedichte Und Fabeln"

See other formats


NEBST 

einer  grammatischen  Einleitung 
und  einer  Wörtererklärung  der  dem  Dialekt  mehr 
oder  weniger  eigenartigen  Ausdrücke 

flOU  ©loi*£U, 


BRUSSEL. 

*8i  delevingne  und  callewaert 


Sollte  gegenwärtiges  Werkchen  eines  ent- 
schuldigenden Vorwortes  bedürfen, so  möchte 
es  allenfalls  nur  für  diejenigen  Leser  sein,  die 
den  Verfasser  der  Gedichte  nicht  persönlich 
kennen.  Seine  Freunde  und  Bekannten  wissen 
recht  wohl,  dass  hier  gar  kein  Anspruch  auf 
irgend  einen  literarischen  Titel  gemacht,  son- 
dern ein  bloser  Beweis  geliefert  wird,  dass 


Digitized  by  Google 


— Vl  — 


unser  Dialekt  nicht  so  rauh,  arm,  regellos, 
unbiegsam  und  unwohlklingend  ist,  als  man- 
che geborne  Luxemburger  es  in  spöttischem 
Tone  behaupten.  Die  dieses  unziemenden 
Spöttelns  Schuldbewussten  dürften  nur  ein 
Kapitel  in  Grimms  grossem  Werke  über  die 
unlogischen  Wortbeugungen  des  Hochdeu- 
tschen während  einer  längst  vergangenen  Pe- 
riode lesen,  gewiss  fiel  ihre  Beurtheilung 
nnsers  Dialekts  etwas  vortheilhafter  aus. 

Anders  gestaltet  sich  das  Urtheil  hoch- 
deutschgeborner  Männer,  die  sich  mit  Spra- 
chen-Studium  und  Dialekten- Vergleichungen 
abgeben ; denn  sie  wissen  wohl , dass  selbst 
in  unbedeutender  Spreue  manch  brauchbares 
Körnchen  kann  aufgefunden  werden. 

Bei  letztgenannten  wäre  vielleicht  eine 
ganz  entgegengesetzte  Entschuldigung  nöthig, 
nämlich  die  : warum  das  Buch  nicht  reicher 
an  Inhalt,  vollständiger  an  eigenen  Wörtern, 
ausgedehnter  und  vollkommener  in  gramma- 


Digitized  by  Google 


— VII  — 


tischen  Regeln  mit  Einschluss  eines  Abschnitts 
über  Syntax  erscheine  ? — Antwort  : Dem 
ersten  Plane  gemäss  sollte  das  Werk  neben 
diesen  und  mehreren  Gedichten  v.  M.  auch 
eine  ziemliche  Anzahl  v.  G.  enthalten;  die 
Grammatik  war  möglichst  vollständig  ent- 
worfen, so  dass  sie  als  Mittel  zur  Erlernung 
des  Hochdeutschen  in  Luxemburger  Schulen 
hätte  dienen  können ; in’s  Wörterbuch  sollten 
alle  nicht  nur  im  Buche  vorkommenden,  son- 
dern unserm  Idiom  eigenen  Ausdrücke  auf- 
genommen werden.  Auf  ein  ähnliches  Vor- 
haben musste  aus  verschiedenen  vom  guten 
Willen  der  Verfasser  unabhängigen  Ursachen 
verzichtet  werden,  Ursacheu,  unter  welchen 
die  Ungewissheit  hinlänglichen  Absatzes  zur 
Deckung  der  Druckkosten  nicht  die  geringste 
war. 

Was  den  den  Gedichten  inwohnendenGeist 
anbelangt,  so  wird  der  aufmerksame  Leser 
Unmöglich  den  lebhaften  Antheii  verkennen, 


Digitized  by  Google 


Vlll 


den  der  Verfasser  am  Volke,  besonders  am 
leidenden  Theile  desselben  nimmt. 

Da  die  lux.  Leseart  manche  Eigentüm- 
lichkeit, sogar  Schwierigkeiten  darbietet,  so 
ist  der  Leser  dringend  gebeten  folgende  Ein- 
leitung, besonders  die  Paar  ersten  Kapitel  sich 
recht  eigen  zu  machen,  um  dem  Dialekt  so 
viel  als  möglich  seinen  Karacter  zu  lassen. 

Brüssel,  den  31  Juli  1845. 

Die  Verfasser. 


Digitized  by  Google 


GRAMMATISCHES 


1“  KAPITEL. 

Selbst-  and  Doppelten ter  «. 


Die  luxemburgischen  Selbst-  und  Doppellaute,  so 
wie  sie  sich  der  Reihe  nach  befinden,  sind  : 

a,  ä , ä,  au,  äu,  e,  6,  e,  6,  ei,  eu,  iä,  ie,  i,  1,  o,  6,  ue, 
iie,  u,  ü y \ 

a wird  ausgesprochen  wie  das  hochdeutsche  a in 
Fabel,  war. 

Kurz  vor  doppeltem  Mitlauter  : ass  ist  , Schiass 
Schloss,  Hatt  Hotte. 

d ist  gedehnt  wie  das  deutsche  a in  Grass,  Strasse. 


' Die  deutschen  Schrift-  und  Druckzeichen  sind  der 
Accente  wegen  undienlich. 

a Der  Leser  erschrecke  nicht  vor  dieser  Menge  Zei- 
chen. Folgende  Paragraphen  werden  die  Sache  bedeu- 
tend erleichtern. 


Digitized  by  Google 


Z B.  NAss  nass,  Af  Affe,  Mch  Dach,  Schläg  Schlag, 
Mt  hatte. 

ä Umlaut  von  a,  lautet  wie  im  deutschen,  z.  B. 
Hänn  Hände,  Stänn  Stände,  Pänn  Pfänder. 

au  kurz  in  Hauv  Haube,  Schnauv  Schnupfe,  hau- 
sen, haut  heute.  Lang  in  Haut,  Kraup,  Laus,  Maus. 

äu  Umlaut  von  au,  wird  ausgesprochen  wie  ei  : 
Häuser,  Läus,  Häuvchen. 

e ohne  Accent,  Grundlaut,  hat  die  tiefe  Betonung 
des  hochdeutschen  e in  Lade,  Bruder,  Eisen  : den 
der,  sen  sein,  Enn  Zwiebel,  et  es,  get  wird,  brengt 
bringt,  schengt  scheint. 

6 scharf,  hat  eine  dem  luxemburgischen  Dialekt 
eigentümliche  Aussprache. 

Nach  rein  angeschlagenem  e erhöht  sich  dieMund- 
gestaltung  zur  erforderten  Stellung  des  i,  ohne  jedoch 
den  Laut  e selbst  zu  verlassen.  Hat  viel  ähnliches  mit 
dem  französischen  e inparlee,  trainee : geh  gehe,  Eher 
Ehre,  schweer  (zwei  Silben)  schwer,  The  Thee. 

& lautet  wie  das  oben  bestimmte  ä : fcng  eine,  kl&ng 
klein,  gemöng  gemein,  Hell  Hölle,  Keller. 

£ gedehnt : G6ss  Ziege,  W6ss  Weitzen.  w6ss  weiss 
(du),  wßs(ekand)  Waise. 

e mit  h verbunden,  lautet  ebenfalls  lang  (h  vertritt 
hier  meistens  die  Stelle  des  verschlungenen  hd.  g : 
Rehn  Regen,  lehen  legen,  Weh  Weg,  Steh  Steg  und 
Versteigerung,  plehen  pflegen. 

ei  wie  im  hochdeutschen  bald  lang,  bald  kurz; 


Digitized  by  Google 


— XI  — 


lang  in  frei,  drei,  Brei,  Leich,  Treip  Gedärm,  erbei 
(bei  in  Zusammensetzungen , ja  vom  Zeitwort , zu 
dem  es  gehört , getrennt , ist  immer  lang) , kurz  in 
bei.  Bei  Biene,  weihen  wiegen,  verzeihen,  Geih 
Geige. 

eu  gleiche  Aussprache  mit  ei  : Treu,  neu,  Leud 
(lies : trei  nei,  Leid). 

ie  nicht  zu  verwechseln  mit  dem  hd.  langen  i,  das 
durch’s  e verlängert  wird.  Je  ist  ein  unserm  Dialekt 
eigener  Laut.  Beide  Selbstlauter  erklingen,  doch  so 
rasch  nach  einander,  dass  sie  nur  einen  Laut  aus- 
machen, der  sogar  nicht  immer  lang  ist.  Er  vertritt 
die  Stelle  des  hd.  e vor,  1,  r,  s,  v,  (v  als  Uebergang  von 
b)  z.  B.  lang  : iessen  essen,  miessen  messen,  Wiessei 
Wechsel,  ierven  erben,  stierven  sterben,  stiehlen 
stehlen,  züelen  zählen,  hier  hieher,  Bier  Beere , wien 
wer,  wen.  Kurz  : ievel  aber  doch,  bied  bete,  Wiehl 
Wahl,  Miel  Mehl,  giel  gelb,  Befiehl  Befehl. 

iä  häufiger  Umlaut  von  a,  hat  dieselbe  Aus- 
sprache : 

Stiäd  Städte,  Biäder  Bäder,  Riäder  Räder,  Wiä- 
remt  Wärme,  Griässchen  Gräschen. 

i Wo  seine  Stellung  es  nicht  erfordert,  wird  die 
Länge  ohne  Hülfe  eines  Accentes  der  Einsicht  des 
Lesers  überlassen,  wie  in  mir,  dir  (lang),  hir  ihr, 
Ceremoni  (kurz). 

i Wo  das  i aber  muthmasslich  kurz  wäre,  und 
unser  Dialeckt  es  lang  erheischt,  bezeichnen  wir  es 


Digitized  by  Google 


— XII  — 


mit  Circumflex,  z B.  Hirz  Hirsch,  Hirschenkäfer; 
Licht  Licht,  Mond,  rieht  rieht,  gerade,  gedieht  ge- 
schickt, gewandt  im  Zielen,  Spicht  verfänglicher 
Scherz,  hivt  hebt,  Sivt  die  Siebt  im  Kartenspiel. 

< Kurz  : him  ihm,  git  gehet,  kritt  kriegt,  be- 
kommt. 

o wie  im  hochdeutschen. 

ö Umlaut  von  o wird  ausgesprochen  wie  e ohne 
Accent,  z.  B.  Glöck  Möck,  Glück  Mücke. 

6 Scharf,  dem  luxemburgischen  Dialekt  eigen. 
Nach  angestimmtem  reinem 

o nimmt  der  Mund  die  zum  Erzeugen  des  u erfor- 
derliche Stellung  an.  Z.  Beisp.  wö,  zö,  zwö,  Kr6h. 

6 Umlaut  des  scharfen  6,  z.  B.  Koh,  Kroh,  Floh, 
Schnöer,  Mond  Monate,  dodten  tödten,  wird  ausge- 
sprochen wie  e. 

ue  ein  unserm  Idiom  eigenthümlicher  Laut  hat 
etwas  ähnliches  mit  dem  französischen  oi;  auch  ist 
er  in  früheren  Versuchen  so  geschrieben,  z.  B.  Bued 
Bote,  Fuedem  Faden,  Hues  Haase,  Mued  Made,  Muer- 
gen Morgen,  Uelech  Öhl,  ueven  oben,  schueven 
schaben. 

üc  Umlaut  des  vorigen,  gesprochen  wie  ie : Vüeder 
Väter,  Büedem  Böden,  Grüevchen  kleiner  Graben. 

u wie  im  deutschen,  das  lange  bezeichnen  wir 
mit  Accent  ü. 

ü Umlaut  von  u,  klingt  gleich  dem  reinen  i,  z.  B. 
ttver  über  (lies  iver),  Güder  Güter. 


Digitized  by  Google 


II*-  KAPITEL. 

Mitlauter. 


Wir  übergehen  b,  p,  c,  d,  t,  f,  w,  k,  r,  s,  ss,  x,  z 
als  gleichlautend  mit  denselben  hochdeutschen. 

ch  unterscheidet  sich  in  der  Yerkleinerungssylbe 
chen  vom  hochdeutschen,  indem  es  nach  1 und  n 
ausgesprochen  wird,  als  finde  sich  zwischen  der  En- 
dung und  dem  Stamm  ein  d oder  t,  z.  B.  Männchen 
lies  Männtchen  kleiner  Mann,  Hüelchen  kleine  Höhle 
(lies  Hieldchen. 

Folgt  auf  das  ch  ein  s in  der  nemlichen  Sylbe,  so 
wird  jenes  wie  ein  k ausgesprochen : Ochs,  Fochs, 
Bochs,  Dachs. 

g hat  manchmal  den  Laut  des  französischen,  als- 
dann bezeichnen  wir  es  g,  z.  B.  Gill  Name,  Giff, 
generös. 

h verschwindet  häufig,  wie  in  hen  er,  her  ihr, 
herbei,  heröm. 

J mit  dem  Zeichen  hat  den  Laut  des  vorherge- 
henden g z.  B.  Jang,  Jak,  Jul,  jummen,  gewaltig 
schmeissen. 

l9  m,  n haben  denselben  Laut  wie  im  hochdeut- 
schen. Alle  drei  sind  aber  manchmal  durch  sich 
selbst  lang,  und  werden  dann  so  geschrieben  ly  fi, 
m,  z.  B. 


Digitized  by  Google 


— XI? 


Fal^  (wie  im  hochdeutschen  Wald),  vol^,  dol, 
Hambier  Himbeeren,  Ban,  gewon. 

v lantet  im  Anfang  des  Wortes  wie  dasv hochdeut- 
sche v oder  f : Vüeder  Vull,  vergohn,  vür.  Im  Laufe 
des  Wortes  oder  am  Ende,  wo  es  häufig  Übergang 
des  hochdeutschen  b ist,  wird  es  wie  w gelesen,  zum 
Beispiel  lieven  leben,  siven  sieben,  Ovent  Abend, 
üver  über,  hallev  halb. 
r wird  nie  in  derselben  Sylbe  verdoppelt, 
s überstrichen,  lautet  wie  sch  : Verstohn,  faxten, 
rasten. 

Wir  bemerken  zuvörderst,  dass  alle  Wörter,  wel- 
cher Art  sie  auch  seien,  die  sich  auf  en  oder  n en- 
digen , das  n vor  b,  f,  g,  k,  1,  m,  p,  r,  s,  v,  w ver- 
lieren; Sonst  überall  wird’s  beibehalten.  Da  diese 
Regel  allgemein  ist,  und  von  einer  andern  Seite 
kein  luxemburgisches  Wort  sich  mit  halbstummem 
e endigt,  folglich  in  allen  Fällen,  wo  dies  e ange- 
troffen wird,  ein  n ausgelassen  ist,  so  wäre  es  über- 
flüssig, dieses  Verschlingen  mit  einem  Apostroph  zu 
bezeichnen  : n wird  also  beibehalten  vor  Vokalen 
und  c,  d,  t,  h,  n,  z.  Z.  B.  den  Adler,  den  Cäsar,  den 
6sten,  e starken  Iesel,  den  Himmel,  kloheren  Ueleg, 
den  Donner,  de  braven  Her,  e spetzegen  Nohl,  den 
Tommel,  den  Zand. 

Weggelassen  : de  Bäm,  de  Fochfc,  de  Gruev,  de 
Low,  de  MaH,  de  Pelz,  de  Renk,  de  Sand,  de  Wohn. 
Wir  schreiben  demnach  die  Artikel,  wie  folgt : 


Digitized  by  Google 


IT  — 


Im  Nominatif  der  einfachen  Zahl  findet  man  in 
wenigen  Fällen  der  (sprich  kurz  wie  in  Feder)  füFs 
männliche  Geschlecht. 

Z.  B.  Der  Deuvel  soll  dech  . . . Gott  der  H6r, 
dass  dech  der  Jomer.  Der  Genitiv  ist  höchst  selten  : 
t ass  für  des  Deuvels  ze  gin. 

Wenige  Gegenden  ausgenommen  steht  der  Artikel 
auch  vor  den  Eigennamen.  So  sagt  man  : de  P6ter 
geht  mat. 


III‘“  KAPITEL. 

Deklination. 


Einzahl. 

In  den  zusammengesetzten  Wörtern  wird  das  erste 
Hauptwort  in  den  Genitif  gesetzt.  Die  Wörter  weib- 
lichen Geschlechts  nehmen  sogar  hier  häufig  eine 
Genitif-Endung  an. 


Digitized  by  Google 


— XVI 


Endung  auf  en  oder  e. 

Obschon  wir  im  Luxemburgischen  die  Endung  e 
an  den  Hauptwörtern  nicht  haben,  so  bilden  wir 
doch  den  Genitif  derer,  die  diese  Endung  im  Hoch- 
deutschen haben , ebenfalls  mit  Hinzufiigung  der 
Sylbe  en  (oder  e mit  elidiertem  n). 

Z.  B.  KnuebestrGch  (von  Knueb-  Knabenstreich), 
Afenahen  Affenaugen , Löwep&lz , Kuebefieder  (Ra- 
benfeder), Baueremädchen,  Ochsepelz,  Lompenhond. 
Weibl.  Gnodebröd  (Gnadenbrod) , Ehrennuem  (Eh- 
renname). 

Genilif  mit  s. 

Mann.  Mansmensch,  Himmelsfr&i,  Engelsbrüder, 
HGmöndswieder,  Kinnekspallast.  Sächlich.  Pierdsge- 
schir,  Kandskanner,  Landsleud,  Feuersbronst. 

Der  fehlende  Genitif  zwingt  uns  zu  einer  uns 
eignen  Umwendung  mit  Datif. 

z.  B.  Des  Herrn  Frau  : dem  Ehr  seng  Fra  ; der 
Mamm  hir  Mohd,  dem  Hanes  sein  Haus,  dem  Perd 
sei  Füllen. 


Mehrzahl. 

Die  Mehrzahl  wird  auf  verschiedene  Arten  gebil- 
det. 1)  Ist  sie  der  einfachen  gleich  mit  Umlaut;  2) 
fügt  man  zur  Einheit  die  Sylbe  er:  3)  die  Sylbe  en. 
Wir  wollen  diese  drei  Arten  etwas  näher  untersu- 
chen. Worte,  deren  Mehzahl  der  Einzahl  gleicht,  was 


Digitized  by  Google 


— XVII  — ' 


die  Endung  anbelangt.  (Es  wäre  vielleicht  unge- 
reimt, eine  Unterabtheilung  für  die  Wörter  festzu- 
stellen, die  den  letzten  Buchstaben  d , t in  der  Mehr- 
zahl verlieren,  so  wie  für  die  auf  k,  welche  diesen 
Buchstaben  in  g umändern). 

Hieher  gehören  : 

1 . die  Wörter,  männlichen  Geschfechts,  die  auf  er, 
em  und  en  ausgehen, 

z.  B.  Bürger,  Giärtner,  Fiärver,  Schuestegbotzer 
(Schornsteinfeger), F16er  (plur.  Flöer),  Ueven  (Ofen), 
Buedem-Büedem,  Füllen,  Galgen,  Müllen,  Truelgen; 
Fuedem-Füedem  etc. 

Ausnahmen : Bauer,  Teller,  Keller  nehmen  en. 

Liste  einiger  Hauptwörter,  die  ohne  eine  besondere 
Endung  zu  haben,  in  der  Mehrzahl  unverän- 
dert bleiben. 


EINZAHL. 

HEHRZAHL. 

BEDEUTUNG. 

Apel. 

Appel. 

Apfel. 

Ast. 

Äst. 

Ast. 

Band. 

Bänn. 

Band. 

Bärt. 

Biärt. 

Bart. 

B6n. 

Bön. 

Bein. 

Bock. 

Böck. 

Däch. 

Dach. 

Dach. 

Däg. 

Däg. 

Tag. 

Föss. 

Föss. 

Fuss. 

Frend. 

Frenn. 

Freund. 

Digitized  by  Google 


XVI11 


EINZAHL. 

MERHZAHL. 

' BEDEUTUNG. 

Gank. 

Gang. 

Gang. 

Haff. 

Häff. 

Hof. 

Hond. 

Hönn. 

Hund. 

Kamb. 

Kämm. 

Kamm. 

Klank. 

Klang. 

Knal. 

Knall. 

Knapp. 

Knapp. 

Knopf. 

Knued. 

Knüed. 

Knoten. 

Kr6h.- 

Kroh. 

Krug. 

Läf. 

Laäf. 

Mont. 

Mont. 

Monat. 

Päd. 

Piäd. 

Pfad. 

Plöh. 

Ploh. 

Pflug. 

Rack. 

Räck. 

Rock. 

Renk. 

Reng. 

Ring. 

Sal. 

Sali. 

Saal. 

Säm. 

Saäm. 

Saum. 

Schäf. 

Schiäf. 

Schranke. 

Schlapp. 

Schlapp. 

Schleifknotc 

Schläg. 

Schlag  ode» 

Schläh.Schlag. 

Schong. 

Schong. 

Schuh. 

Spronk. 

Spröng. 

Sprung. 

Spön. 

Spon. 

Span. 

Stal. 

Stall. 

Stall. 

Stand. 

Stänn. 

Stand. 

Stuerch. 

Stüerch. 

Storch. 

Strauss. 

Sträuss. 

Digitized  by  Google 


XIX 


Stull. 

Stüll. 

Stuhl. 

Trach. 

Träch. 

Troggen. 

Wohn. 

Wöhn. 

Wagen. 

Zand. 

Zänn. 

Zahn. 

Wörter  weiblichen  Geschlechts. 

EINZAHL. 

HEHRZAHL. 

BEDEUTUNG. 

Braut. 

Braut. 

Brost. 

BröSt. 

Duechter. 

Düechter. 

Floh. 

Floh. 

Hand. 

Hänn. 

Haut. 

Haut. 

Köh. 

Koh. 

Laus. 

Laus. 

Maus. 

Maus. 

Mohd. 

Möhd. 

Mudder. 

Müdder. 

Nöth. 

Noth. 

- 

Noss. 

Nöss. 

Wörter  s&ohliohen  Geschlechts. 

EINZAHL. 

HEHRZAHL. 

BEDEUTUNG. 

Br6d. 

Bröd. 

Blauster. 

Flauster. 

Kloster. 

Klöster. 

Pierd. 

Pierd. 

Schof.  Schof  oder  Schöf. 


Digitized  by  Google 


XX 


Mensch  in  den  Wörtern  Mansmensch,  Framensch 
heisst  in  der  Mehrzahl  Leud : Mansleud,  Fraleud. 

Man  geht  ebenfalls  in  den  Zusammengesetz ten 
Wörtern  in  Leud  über  : Landsman  — Landsleud, 
Scheffsman  — Scheffsleud. 

Mehrzahl  mit  der  Endung  er. 

1)  Die  Wörter  auf  thom  und  mohl  mit  Umlaut. 

2)  Die  Verkleinerungswörter  auf  chen  verändern 
in  der  Mehrzahl  diese  Sylbe  in  eher;  daneben  nimm 
das  Stammwort  selbst  eine  Pluralform  an. 


Beispiele. 


EINZAHL.  MEHRZAHL. 

Band.  Bann. 

Buch  oder  Boch.  Bücher. 


Collerett. 

H6meldeer. 

kand. 

B£n. 

Schwein. 

Stön. 

Wein. 


Colleretten. 

Hömeldeeren. 

Kanner. 

B£n. 

Schwein. 

Steng. 


VERKL.  EINZAHL. 

Bännchen. 

Büchelchen. 

Gollerettchen. 

H&meldeerchen, 

Kennchen. 

Bengchen. 

Schwengchen. 

St&ngchen. 

Wengchen. 


VERKL.  MEHRZ. 

Bännercher. 

Bücheicher. 

Collerettercher. 

H&meldeercher. 

Kennercher. 

Bengercher. 

Schwengercher. 

Stengercher. 


Anmerkung.  Nach  l,  n,  ng  wird  das  ch  der  Ver- 
kleinerungssylbe  ausgesprochen,  als  stehe  ein  d oder 
t davor.  Z.  B.  Nohl  (männl.  Nagel,  weibl.  Nadel),  — 
Nöhlchen,  lies  Nöhltchen ; Schong  — Schöngchen, 
(Schöngdchen). 


Digitized  by  Google 


— XXI  — 


Litte  mehrerer  Wörter,  die  die  Mehrzahl  in  er 
bilden. 


MABNNUCH. 


Bäd. 

Biäder. 

Band. 

Banner. 

Bierg. 

Bierger. 

Bösch. 

Bescher. 

Dal. 

Däller. 

Desch. 

Descher. 

Floss. 

Flösser. 

G&t. 

Gölter. 

Gesank. 

Gesänger. 

Gott. 

Götter. 

Leiv. 

Leiver. 

MaS. 

Männer. 

Mond. 

Mönner. 

Pallast. 

Palläster. 

Pand. 

Pänner. 

Pfclz. 

Pölzer. 

Ovent. 

Oventer. 

Uert. 

üerter. 

Rand. 

Ränner. 

Spedol. 

Spedöler. 

Tribunal. 

Tribunäler. 

Wald. 

Wälder. 

Würm. 

Würmer. 

Digitized  by  Google 


xxn 


Amecht. 

Amt. 

BeispieL 

Bett. 

Bild. 

BlAd. 

Bried. 

Buch  (Boch). 
Duerf. 

Duch  (Doch), 
fe. 

Enn. 

FM. 

Feld. 

Flasss. 

GefAch. 

Geld. 

GemAch. 

Gemütt. 

Geschlecht. 

Geschwtill. 

Gesicht. 

Gespenst. 

Gewand. 

Gl  As. 

Glid. 


SAECHL1CU. 

Amechter  (Ambacht). 
Ämter. 

Beispiller. 

Butter. 

Biller. 

Bliäder. 

Brieder. 

Bücher. 

Düerfer. 

Dücher. 

feer. 

fenner. 

Füller. 

Felder. 

Flässer. 

Gefächer. 

Gelder. 

Gemächer. 

Gemütter. 

Geschlechter. 

Geschwüller. 

Gesichter. 

Gespenster. 

Gewänner. 

Gliäser. 

Glider. 


Digitized  by 


Google 


XXIII  — 


Gräs. 

Gräv. 

Gud. 

Haus. 

HM. 

Hierz. 

Hiem. 

Holz. 

Hong. 

Huer. 

Kallev. 

Kand. 

KIM. 

Kraud. 

Lach. 

Lamb. 

Land. 

Licht. 

Lid. 

Nast. 

Plach. 

Räd. 

Reiss. 
Scheid. 
Scheff. 
Schürtech  •. 


Griäser. 

Griäver. 

Güder. 

Häuser. 

HMer. 

Hierzer. 

Hiemer. 

Hölzer. 

Hönger. 

Hüerner. 

Källver. 

Kanner. 

KlMer. 

Kräuder. 

Lächer. 

Lämmer. 

Länner. 

Lichter. 

Lider. 

Näster. 

Plächer. 

Riäder. 

Reiser. 

Scheiter. 

Scheffer. 

Schürtecher. 


1 Schurze,  sollte  heissen  SchUrzduch. 


Digitized  by  Google 


— XXIV  — 


ochlass. 

Schlässer. 

Schwort. 

Schwierter. 

m. 

S£ler. 

SpiL 

Spiller. 

VolTek '. 

Völker. 

Würd. 

Würder. 

WEIBLICH. 

Maul. 

Mäuler. 

Zur  dritten  und  letzten  Klasse  der  Pluralformen, 
nemlich  in  n,  gehöreu  alle  Wörter,  die  unter  keiner 
der  vorigen  begriffen  sind  : 4)  die  Wörter  weibli- 
chen Geschlechts,  2)  die,  welchen  Geschlechts  sie 
auch  seien,  auf  el,  ausgenommen  Hammel,  Handel, 
Mantel,  Suedel;  plur.  Hämmel,  Händel,  Mäntel,  Süe- 
del. 

3)  Die  fremden  Ausdrücke  mit  folgenden  Endun- 
gen : ant,  ent,  et,  ong,  öng,  ot,  ut,  or,  ör  (Endsylbe, 
die  wir  auch  er  schreiben,  wie  Docter),  air  (besser 
är)  z.  B.  Musekant-en,  Stodent-en,  Cadett-en,  Co- 
kett-en,  Ballong-en,  Cosöng-en,  Zaldol  en,  Notär-en, 
Mär-en,  etc. 

Einige  Wörter  weiblichen  Geschlechts  haben  den 

1 1k  Ich  wird  im  Luxemburgischen  gemildert : Volk, 
Wolke,  Wolf,  Kalch,  Milch,  welch,  lauten  also : Vol- 
lek,Wollek,  Wollef,  Kallek,  Mellech,  wfcllech. 


Digitized  by  Google 


XXT 


Umlaut.  Z.  B.  Frücht  — Früchten,  Kräft  — Kräften, 
Konst  — KönSten,  Gonät  — GönSten,  N6th  — Nö- 
then. 


IV*“  KAPITEL. 


Bestimmendes  bei  wort. 


Diese  haben  fast  alle  einen  Genitif. 


FIHACHB  ZAHL. 

■EHRXAHL 
rüi  bii 
sau  «lacit. 

WIIUICI. 

lAieuin. 

HOI.  ACC.  D£n. 

D£. 

D4t. 

D 6. 

Gen.  D6es. 

D6er. 

D£es. 

Datif.  D6m. 

D6er. 

D4m 

Mo. 

Desen 

Des. 

Det. 

Deses. 

Deser. 

Deses. 

Deser. 

Desem. 

Deser. 

Desem. 

Desen. 

Mein. 

Meng. 

Mein. 

Meng. 

Menges. 

Menger. 

Menges. 

Menger. 

Mengen). 

Menger. 

Men  gern. 

Mengen. 

Ebenso  dein,  sein. 

£n. 

Eog. 

£n-£nt. 

|ng. 

Enges. 

Enger. 

Enges,  etc. 

Enger. 

Onsen. 

Ons. 

Onst. 

Ons. 

Onseres. 

Onser. 

Onseres. 

Onser. 

Qnsem. 

Onser. 

Qnsem.  ' 

Eren. 

Er. 

firt. 

■mm 

Eres. 

firer. 

Eres  ete. 

Uiren. 

Hir. 

Hirt. 

Digitized  by  Google 


— XXVI  — 


Das  eigentliche  Beiwort  bietet  gar  keine  Schwie- 
rigkeit dar. 

Die  Vergleichungsstufen  werden  wie  im  Hoch- 
deutschen mit  den  Endsylben  er  und  est  oder  st  ge- 
bildet, z.  B.  schon,  schöner,  schönst. 

Ausnahmen  : gud,  besser,  b£st;  hoch,  hoher, 
höchst;  noh,  näher,  nächst;  vill,  meh,  mäst;  weneg, 
manner,  manst ; auch  weneger  und  wenegst. 

Mit  Umlaut  : al,  äler,  älst;  ärm,  ärmer;  gröss, 
grösser,  grösst ; hard,  härder,  härdst ; jong,  jonger, 
jöngst ; kal,  käler ; kürz,  kürzer,  kürzt ; läng,  länger, 
längst;  schärf,  schärfer;  stärk,  stiärker. 

Man  bildet  häufig  die  Stufe  mit  meh. 

Bemerkung.  Sehr  oft  wird  das  Adjectif  mit  der 
Endsylbe  eg  verlängert,  indem  man  den  Selbst-  oder 
Doppellauter  des  Stammes  unendlich  dehnt,  z.  B. 
weid  — wäideg ; kleng  — klinzeg ; die  Bedeutung 
ist : ganz  und  gar  weit,  fern,  klein. 


V1“  KAPITEL. 

Zahlwörter. 


£nt,  zwä,  drei,  vöer,  fünf  sechs,  siven,  ächt,  neng, 
zeng,  ölef  zwielef,  dreizeng,  vöerzeng,  fofzeng,  siech- 
zeng,  sivenzeng,  uechtzeng,  nonzeng,  zwanzeg,  dres- 


Digitized  by  Google 


— XXVII 


seg,  veerzeg,  fofzeg,  siechzeg,  si  venzeg,  uechtzeg, 
nonzeg,  honnert,  dausent,  Milljon. 

Ordnungszahlen  unregelmässiger  Bildung  : 63t, 
drett. 


PERSÖNLICHES  FÜRWORT. 


Einzahl. 


Mehrzahl. 


Ech,  menger,  mir,  mech; 
Du,  denger,  dir,  dech ; 
Hien,  senger,  hir,  hien; 
Si,  hirer,  hir,  si; 

Et  oder  t,  senger,  him,  et. 


Mir,  onser,ons,  ons; 
Dir,  6rer,  iech,  iech; 
Si,  hirer, hinnen,  si; 


Änm. : Mir,  dir,  hir,  si  in  Sing,  und  mir,  dir  sie 
im  Plur.  lauten  auch  mer,  der,  her,  se. 


VI|M  KAPITEL. 


Vom  Zeitwort. 


Was  die  einfache  Form  anbelangt , ist  unser  Zeit- 
wort noch  beschränkter,  als  das  hochdeutsche.  Die 
unregelmässigen  Zeitwörter  haben  nur  ein  Imperfect, 
bei  den  übrigen  muss  das  Perfectum  gebraucht  wer- 
den. Die  Ursachen  oder  Wahrscheinlichkeit  dieses 
Sprachmangels  nachzusuchen,  und  einem  Abschaf- 


Digitized  by  Google 


— XXVIII  — 


fungsmittel  desselben  nachzugrübeln , würde  uns 
zu  weit  führen,  und  muss  einer  vollständigem  Ar- 
beit Vorbehalten  werden.  Allenfalls  kann  doch  eine 
Imperfect-Form  ohne  Bedenken  angenommen  wer- 
den, nämlich  in  Zeitwörtern,  deren  Schlussbuchstabe 
des  Stammes  kein  d oder  t ist,  und  in  Personen,  die 
diesen  letzten  Buchstaben  nicht  im  Präsens  erfordern. 

Wenden  wir  diese  Bemerkung  auf  das  Wort  den- 
gen  (dienen)  an. 

Präsens : Ech  dengen,  du  dengs,  bien  dengt,  mir 
dengen,  dir  dengt,  si  dengen,  ech  dengen,  du 
dengs,  mir  dengen,  si  dengen  haben  demnach 
ein  Imperfectum : ech  dengt,  du  dengts,  mir 
dengten,  si  dengten. 


(Siehe  beistehende  Tabelle.) 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


BEMERKUNGEN. 


a)  Der  Infinitiv  endigt  sich  wie  im  Hochdeutschen 
auf  en,  ausgenommen  hun,  dun,  sen,  gin,  und 
die  Wörter,  deren  Stamm  auf  h (Übergang  des 
hochdeutschen  g)  endigt,  wo  das  e von  en  eli- 
diert wird  : schlohn  (schlagen),  gohn  (gehen), 
sohn  (sagen),  frohn  (fragen),  etc. 

b)  Das  Particip  Präsens  fehlt  bis  hieher  der  Ge- 
brauchs-Sprache, seltene  Fälle  ausgenommen, 
wie  : stohends  Foss,  lächends  Monds,  etc.  (die 
man  als  Adverbial-Ausdrücke  betrachten  kann). 

c)  Die  erste  Person  der  Einzahl  im  Präsens  ist 
gleich  dem  Infinitiv,  z.  B.  schreiven,  läfen,  gin, 
sohn : 

Ech  schreiven,  ech  läfen,  ech  gin,  ech  sohn. 

Ausnahmen  : dürfen,  können , miechen  (mö- 
gen) müssen,  sollen,  wollen,  wessen  (wissen)  - 
ech  dürf  oder  därf,  kann,  mäg,  muss,  soll  (sali 
als  Hülfszeitwort),  well,  w£ss. 

d)  Das  Particip  Perfect  bekommt  den  Vorschlag  ge 
nicht  in  den  Wörtern,  welche  mit  be,  ge,  em, 


Digitized  by  Google 


— XXI  — 


ent,  er,  ver,  henner  (hinter),  voll,  wider,  anfan- 
gen, auch  nicht  in  den  vom  französischrn  her- 
geleiteten auf  eeren  : margeeren,  ech  se  mar- 
gAert. 

Z.  B.  Bewunnen-  bewunnt,  empieren-  em- 
piert  (entbehren),  entschlofen-  enlschloft,  ver- 
schAfen-  verschAft,  zerstohern-  zerstohert,  hen- 
nergobn-  hennergangen , vollstrAcken  - voll- 
streckt, widersetzen-  widersAt.  (Mesbrauchen- 
auch  mesbraucht). 

e)  Der  Vorschlag  ge  tritt  zwischen  den  Stamm 
und  die  trennbaren  Vorsylben  un  (an),  ob  (auf), 
. aus,  bei,  An  (ein),  mat  (mit),  noh  (nach),  vür 
(vor),  zö  (zu) ; zwischen  den  Stamm  und  die 
Adverbien  duer  (dar),  fehl,  fort,  eweg  (weg), 
hier  (her),  hin,  lass,  nider;  wie  auch  die  dem 
Zeitwort  als  regierten  Fall  beigesellten  Eigen- 
schaftswörter. 

Z.  B.  ovschdfen  (abschafTen)  ovgesch&ft.  Un- 
hoheren  (anhöhren)-  ugehohert  (n  von  un  oder 
uen  elidiert),  obgeschwollen,  ausgelehert,  bei- 
gestanen  (beigestanden),  Anegen  (eineggen)- Age- 
egt,  matgearbegt,  nohgerAst  (nachgereiset), 
viirgezAchent  (vorgezeichnet),  z<Sgemauert,duer- 
gestrAckt,  fortgerannt,  gudgehAst  etc. 

Dieselbe  Versetzung  gilt  für  die  Präposition 
ze  (zu)  beim  Infinitif  fortgohn-fortzegohn,  las s- 
zelossen,  wegzelAfen. 


Digitized  by  Google 


LISTE  DER  UNREGELMASSIGE 


i 

1 

jMPERFECT. 

i 

CONJ.  IMPERF. 

PART.  PERF. 

tond. 

Bönd. 

Gebonnen. 

fedrög. 

bedrog. 

Pedruhen. 

Sefohl. 

Beföhl. 

Befuehl. 

»6g  3. 

BÖg. 

Gebet,  gebent. 

fesonn. 

1 

Besonn. 

Besonnen. 

Gebieden. 

Gebut. 

Blov. 

Bliven. 

ldss. 

Bloss. 

Geblosen. 

ruecht. 

Brüecht. 

Bruecht. 

rannt. 

Brännt. 

Gebrant. 

röch. 

Broch. 

Gebrach. 

r6d. 

Brod. 

Gebroden. 

»uccht. 

Düecht. 

Geduecht. 

röv. 

Drov. 

Gedriven. 

röng. 

Drong. 

Gedrongen. 

ronk. 

Drönkt. 

Gcdronk. 

rög. 

Drog. 

Gedröhn. 

öng. 

Dong. 

Gedohn. 

Dürft. 

Dürft. 

mföhl. 

FmfohL 

Emfuehl. 

rschrock. 

Erschrock. 

Erschreckt. 

iL 

Öss. 

Giesst. 

Fol. 

GSfal. 

Wn  ;v;<; 

Fond. 

Fondl 

Digitized  by  Google 


IN  ZEITWÖRTER 


2te*  UND  3t0*  PERS. 


PRÄSENS 


BEDEUTING. 


Bons,  Bönt. 
Befils,  befilt. 


Binden. 

Betrügen . 

Befehlen. 

Biegen. 

Besinnen. 

Bitten*. 


Bios,  Blost. 


Brods,  brod, 


Drohs,  droht. 

5 D6s,  det. 

6 

Emfihls,  emfihlt. 

Ess,  esst. 

Falls,  fällt. 
Fenns,  fennt. 


Blasen. 

Bringen. 

Brechen. 

Braten. 

Treiben. 

Trinken. 

Tragen. 

Thun. 


Essen. 

Finden. 


Digitized  by  Google 


XXXI  — 


Das  Particip  findet  sich  auch  ohne  ge : z.  B. 
Ech  hun  he  goh  lösst  (anstatt  geldsst). 

VNRZWBLMAESSICra  ZEITWÖRTER. 

Die  gröste  Zahl  derselben  hat  im  Imperfect  als 
Stammvocal  o;  da&  Imperfect  des  Conjunctivs  be- 
kommt den  Umlaut. 

(Siehe  beistehende  Tabelle.) 


Digitized  by  Google 


xxxn  — 


ANMERKUNGEN. 


Die  erste  Person  des  Präsens  ist  überhaupt  regel- 
mässig; die  zweite  hat  manchmal  den  Umlaut,  sogar 
Übergang  eines  Vocals  in  einen  andern  heterogenen, 
ja  in  einen  Doppellaut. 

ln  der  Stadt  Luzemburg  setzt  man  gern  ein  t ans 
Particip  Perfect  der  unreg.  Zeitw. ; das  Verfahren 
ist  gewöhnlich  regelwidrig,  indem  die  hochdeutsche 
Mundart  sich  im  Particip  grösstentheils  auf  en 
endigt,  Sylbe,  die  bei  uns  allgemein  verloren  geht. 

Die  zusammengesetzten  Wörter,  mit  Bedacht  über- 
gangen, befolgen  die  Norm  ihrer  Stamm  Wörter;  z.B. 
begreifen,  ^begreifen,  wqjxien  conjugirt  wie  greifen, 
beschwieren,  wie  schwieren,  etc. 

Zeitwörter  mit  der  Endung  zen,  bekommen  kein 
s in  der  zweiten  Person  Präsens  : jeitzen,  krätzen- 
du  jeitz,  du  krätz. 


Digitized  by  Google 


XXXIII 


VI1‘“  KAPITEL. 

Von  den  Adverbien. 


Die  Adverbien  werden  von  Haupt-,  Bei-,  Für-, 
Vor-  und  Zeitwörtern  gebildet.  Wenige  haben  eine 
besondere  Form. 

Bejahende : Ja,  jo,  jue,  sdguer. 

Verneinende  : N4n,  net,  guer  net,  glÄd  net,  senger 
Lieven  net  (fehlerhaft,  sollte  senges  Lievens 
net  heissen. 

Adv.  zum  Fragen : W 6,  wöhier,  wohin,  wöhinnaus, 
wuerfiir  oder  wueftir,  wueraus.  — Relatif 
wo. 

Adverb,  vom  Ort : Anzwö  anest  (irgendwo  anders) 
do,  dohier,dohin,  duer,  hei,  hei  hier,  hei  hin, 
n&rchens  (nirgends),  üveraL 
Nota . Hei  und  do  bekommen  ein  t,  wenn  man  sich 
an  mehrere  Personen,  oder  an  eine,  die  man 
irzt  wendet. 

Vergleichende  : S6,  esö,  gleichfals,  am  s&lven. 

Die  Zeit  anzudeuten  : Allzeit,  bal,  elo,  ewöll,  erest, 
nun,  gester,  vürgester,  muer,  muergen,  üver- 
muer,  üverauvermuer,  k^mol,k^s,  nach,  nem- 
men  (nur),  hent,  hauerter,  neulech,  ge- 


Digitized  by  Google 


XXXIV 


schwenn,  emmer,  t l&ster  (letzthin),  schonn, 
zants  (diesen  Abend). 

Die  Lage  zu  bestimmen  : Dervür,  demoh,  derbei,  do- 
hannen,  doniden,  doönnen,  doueven,  dotiver, 
heiüver. 

Comparativ  und  Superlativ  werden  bei 
Adverbien  wie  bei  den  Adjectiven  gebildet. 

1)  Superlativ  mit  einer  Präposition  an,  ob,  zo  und 

dem  Artikel  : am  (an  dem)  schönsten,  ob  t 
höchst,  zöm  (zö  dem)  besten,  zöm  wenegsten. 

2) Supertativ  mit  der  Endung  ens : höchstens,  weneg- 

stens,  möstens  (hesser  : möstendöls), 

3)  Superlativ  mit  höchst,  seher,  ganz, üveraus,  mach- 

teg,  onggeheuer,  freslech,  und  andere  vor 
dem  Adj.  im  Positiv, 

Unregelmässige  : bal,  eher,  am  balsten;  gier,  lever, 
am  levsten;  oft,  öfter,  am  ofsten;  vill,  meh, 
am  mösten. 

Zahladverbien  : 1)  Man  hange  ens  an’s  Ordnungs- 
wort : estens,  drettens,  zwanzegstens.  2)  Bil- 
det man  selbe  mit  dem  Ordnungszahlwort  im 
sächlichen  Geschlecht  und  der  Präposition 
flir : für  t eSt,  für  t zengt.  3)  Mit  zö  : zöm  (zö 
dem)  fünften.  Auch  mit  zöund  mol  am  Ende : 
zöm  drette  mol;  gleichfals  : für  d eleft  keer. 
Viele  Adverbien  sind  substantive  im  Genitiv,  oder 
nehmen  eine  Genitifform  an : Muergens,  Met- 


Digitized  by  Google 


— XXXV  — 


tes,  Ovents,  Nuets  (Nuechts),  Sonndes,  Mon- 
des, Denstes,  Mettwochs,  Donner5tes,Freides, 
Samstes;  allenfals,  grosstendäls,  mäStendäls, 
stracks,  beräts,  schonns,  üvregens,  besonnen, 
rächs,  lenks,  zösehens  (zdgesehener  Ahen), 
ongversehens,  vergievens,  desseits,  aller- 
dengs,  kängeswehs,  ehmols,  domols,  kemols, 
dacks  (oft),  dermossen,  allenthalven.  zröck- 
uetes  (rücklings),  allenännen,  obwärts,  ov- 
värts ; äwärts,  auswärts. 

Adverbial-Ausdrücke  : glöcklecher,  zöfälleger  Weis ; 
däer  Gestalt  a Mossen,  stohens  Föss,  guder 
Dengs,  onverrichter  Säch,  grades  Wehs,  men- 
ges  Wessens,  schnelle  Schretts,  fresche  Muds, 
menget-denget  Wehs  oder  wegen. 


VIIP"  KAPITEL. 

Von  den  Pr&positionen. 


Die  Präpositionen  sind  einfach  oder  zusammenge- 
setzt. Vier  werden  dem  regierten  Falle  nachgesetz, 
diese  sind : halven  , wägen  , wellen  und  zewider  : 
menget  halven,  dengetwegen,  sengetwellen,  tass  mir 
*e  wider. 

Anstatt,  emplätz,  laut,  metteis,  vermettels,  öm- 


Digitized  by  Google 


XXXVI 


wellen,  mit  Genitif  : läut  des  Gesetz,  öm  Gottes 
Wellen. 

Mit  Dativ  : ausserhalev,  önnerhalven,  desseits, 
däseits,  onweit,  trotz,  wärend,  zöfolleg,  aus,  ausser, 
gemäss,  mat  (mit),  noh  (nach),  nächst,  samt,  vun,  zö. 

Regieren  Dativ  und  Accusativ  wie  im  Hochdeut- 
schen an  (in),  bannen-binnen , bei,  gent,  hanner- 
hinter,  lanst-längst,  ob-auf,  önner-unter,  tiver,  vtir 
(vor),  vrum-vor,  zenter-seit,  zweschen. 

Accusativ : durch,  für,  öhne,  öm-um,  sonner. 


IX*«  KAPITEL. 

Cont  r actionen . 

Dieser  Artikel  gehört  vielmehr  in’s  Kapitel  der 
Pronomina,  indem  die  Präpositionen  unverändert 
bleiben.  Hier  nur  die  gebräuchlichsten : 

Derbei,  derdurch,  derfürdermat,dergent,dernoh, 
druen,  drob,  drän,  dröm,  dervür,  derzö,  heibei,  hier- 
für, hierob,  heivun  oder  heivuen,  heiönner,  hierzö, 
wuerbei,  wuefür,  wuerzö,  wovuen  u.  s.  w. 


XlM  KAPITEL. 

Von  den  Conjunotionen. 

Ewfcll-well  (denn,  weil),  over  (aber),  oder,  or,  mä 
(aber),  ievel  (aber  doch) ; net-sondern,  net  nemmen- 


Digitized  by  Google 


XXXVII  — 


sonderen  och,  s6,  esö,  dach;  je-je,  je-desto,  wAt- 
wAt;  je-öm  sö,  entwöder-oder , weder-nach*  dem- 
noh  ass;  we,  ewe,  dass,  dat,  ob,  wann,  ewann, 
obgleich,  obschön,  obwuel,  wöwul,  we-oeh,  we- 
emmmer;  söbal,  sölang,  so  weit  ass;  a wefAren,  a sö 
fören;  eh,  ehr,  ir  (bevor),  bis,  damet  (damit),  noh- 
d£m,  zenterdAm. 


XI1«  KAPITEL. 


Inter jeotionen. 


1)  Ausdrücke  der  Verwunderung  : oh,  oh  oh,  ah 
ah,  aha,  ei,  hei  elei,  Potz  dausend,  Jeses  hei. 

2)  Ermunterung : Ob  ob  ob,  Glöck  z6,  nün  daß, 
fresch-hAl  ob. 

3)  Fragen : Gelt?  net?  hA?  gewess?  et  soll?  m&ngs 
de? 

4)  Freude  : Juch,  juchem  hei,  juchem  do,  hop- 
sassa,  hura,  trallala. 

5)  Schmerz  : WAh,  o weh,  ausch!  usch ! ach  Gott, 
o du  mei  Gott,  o Himmel,  o Heiland  der  Welt,  lei- 
der, Jeses ! Jeses  Maija ! 

6)  Wunsch : Wollt  Gott,  Gott  bewahr,  Gott  behütt. 

7)  Flüche  : Zöm  Henker,  zöm  Deuvel,  Donner  an 
t Wieder,  Sackerlöt,  Sackermensch,  Sackermost, 
Sacker-dji  dje,  — djöss,  mordjöfft,  — djess,  dass  de 


Digitized  by  Google 


XXXVIII 


balts,  verrecks,  dass  dech  der  Jomer  (geheit  — - 
plage)* 

8)  Zweifel : ei,  ah ! hm!  heh ! we ! 

9)  Drohungen  : trotz  denger  (Nues),  dech  soll,  — 
wat  gelt  et!  önnerst&i  dech!  Woh  et!  wart ! 

10)  Verachtung  : fehl  bäh.  Lachen  : hahaha,  hi- 
hihi. Schweigen  : seht,  bst,  stel,  röheg,  lues!  — 
Dank.  — Wärme  oder  Kälte  : schuck  schuck  schuck. 

Nachahmen : bordöff,  bövteg,  platsch,  platschteg, 
klasch,  husch!  klengleng!  Penk  Pank,  Piff  paff, 
fletsch  flätsch,  puff,  pöff,  pöffteg,  klibb,  klub,  par- 
dautz,  trare,  trälälälä. 

Ruffen  : heh ! heh  do ! holla,  bst,  pst , lauschter, 
huerch,  halt,  fort,  marsch,  eweg,  pack  dech,  mäch 
dech  fort,  füs  dech  eweg,  vum  fleck,  stöbs  dech, 
z6h  d Getten,  gev  FSstegeld.  - Kluckkluckkluck ! 
zeckdädädä,  gussgussguss,  gissgissgiss!  dada!  ksskss- 
ksskss,  husch ! hott,  här,  hi,  1,  hittibo,  brrr. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


T KENDCHE  VUN  HONDHAUS 


Do  wö  d Uelzegt 9 mat  stelem  Gemüt 
Bei  Hondhaus  ob  dewege  Klopfte  brüt, 

Kaum  rondclt,  geschloh  vun  der  wiblicher  Mück, 

A langsam  vergohendem  Cirkelstöck, 

Söss  a fielzege  Reihen  hoch 

So  l&llech,  voll  Kommer,  an  enkem  Gesproch, 

An  nüechtlecher  Bast,  e Kendche  schwäch, 

Gerigelt  an  eiserner  Wehche  wäch ; 

GeschrauYt  a geschnoert,  s6  hart  öm  sech, 

Et  könnt  sech  net  kehren,  t wor  jämmerlech. 

' Hondhaus,  ein  Thor  der  Vorstadt  Pfaffcnlhal  in 
Luxemburg. 

* Uelzegt  (Alzette),Bach  der  zwischen  der  Ober-  und 
Unterstadt  Luxemburg  durchiliesst. 

1 


Digitized  by  Google 


- 2 - 


Vun  Zeiten  hier  do,  de  gro'n  an  der  Weid, 

Eieng,  6hne  Flßg,  verlost  vun  de  Leud. 

Ob  och  sei  Schrei,  «Och  höllcff,»  erklöng, 

Seng  Hänn  et  gent  Himmel  erbiärmelcch  schwöng. 
Seng  Stemmche  verscheckt,  mat  rußendem  Weh, 
Ze  lose  seng  Bänn  öm  d Wcckel,  öm  d Weh, 

Do  wor  k£  Spesser  mat  kachendem  Blut, 

Ze  sprenge  seng  K&tte  mat  Onggemut ; 

Et  musst  vun  nüechtlechen  Zeiten  aus 
Do  leihe  vcrworft,  a Schmuecht  an  a Graus. 

Dü,  w6  üverreineschem  Hämecht  entfluh’n, 

Well  de  ravende  Frank  üver  d fisleck 1 gezuhn, 
Verbannt  hen  ’t  duer  a Kötten  als  Kand, 

Hien  over  wcider  noh  Gallieland; 

Stosst  ob  et  liier  e bannende  Sproch  : 

« Bleivs  emmer  Kand,  ohne  Joh’r,  öhnä  Woch , 

« Bis  dech  körnt  ze  losen  e Borscht, 

« Dän-s-de  gesäht  mat  ägencr  Brost. ! » 

Dach  over  de  Sigfrid,  de  Wenzel,  de  Japg* , 

Den  Har^,  ons  Grove  vu  jidem  Bang, 

De  Wälschen4 , de  Spuenjer,  öm  d Keher  dohier 
Wuel  komme,  gezuh  vum  Zeitc  — gefiier, 

1 isleck , die  Ardennen. 

3 Jang,  Johann. 

3 Har6 (henri),  Heinrich. 

4 Welsch,  französisch. 


Digitized  by  Google 


— 3 — 


Dach  breiige  kö  Borscht  mat  wellegem  Senn, 

A muddcger  Dot,  voll  Eifer  geschwenn, 

Gesäht,  noh  dem  Sproch,  vum  Fielze-Kand, 

Ze  spalte  sei  Schloss  mat  nfcrveger  Hand! 

E Wonner,  dach  over,  nün  hohert  stelj 
Et  wor  öng  Nuecht,  esö  hei , eso  mel., 

Gent  Pengste,  wö  d Böscher  scho  lefelech  gröng, 
Wann  d Vullen  dohier  a löstege  Spröng, 

Wedurech  de  Wald,  hier,  üver  de  Kiäm', 

E Jüngleng  kwöm,  mam  StAv,  aus  der  Friem, 

Sein  Hierz  esö  voll  vun  h^mecher  Levt, 

Gezuhn,  vun  zweiflechem  Hoffe  bedrövt. 

A we  he  mat  eilendem  wandelndem  Schreit 
Bei  Hondhaus  verbei  üver  d Uelzegt  tredt, 

Vernimt  hen,  o Graus!  e jeitzende  Schrei : 

« Du  hass  hen,  de  Borscht,  ze  rette  mech  frei, 

« Och  dat  ech  dech  sähe,  komm  hier  u meng  Brost, 

« Si  schwellt,  hei  huel  se  mat  gireger  Lost. » 

A kuck,  e Kendchen,  an  donkelem  Licht, 

Erhivt  sech  vüruen  hem  geweckelt  rieht, 

Seng  Bröste,  voll  schwellende  Säfte,  blös; 

A w6  he  geholt  et,  gedröckt  a sei  Schoss, 

1 Kiäm,  Kamm,  Erhöhung  der  Erdflache,  hier  der 
Name  einer  alten  Römerstrasse,  die  bei  Luxemburg 
vorbei  durch  den  Grünwald  nach  Echternach  führte. 


Digitized  by  Google 


— 4 


Gedränkt  vum  Ndss  mat  wellecher  Gier, 

0 Wonner!  du  licht  vun  der  Hocht  et  dohier, 

A glänzegcm  Schein,  we  himmelescht  Kloh’r ; 

E Greis  do  tredt  mat  kräuslendem  Ho’r 
D Schöllren  hervor,  a vür  un  dem  Bdrt, 

D6n  him  do  flesst  öm  d Brost  erov  zart ; 

Weiss  wor  seng  Truecht,  geschnoert  öm  d Lcnn ; 
Helleg  nun  desen  am  Zittergekläng : 

« Ech  sen  den  Ale  vum  Gröngewald, 

« Öm  Ossian  soss,  a Wollcke  kalt, 

« Dech  huet  de  Frank  entfährt  nier  well, 

« We  he  gezuhn  am  Krigergebröll 
« Noh  Gallien  hin  aus  hemeschem  Land. 

« Komm  du  bei  mech,  mei  lefelecht  Kand, 

« Ech  hun  dech  eröm,  noh  ueven  nun  hoch ! » 
D Gestalt  entflog,  dat  Wonncrgesproch. 

T Kendchen  eweg  mam  Ale  verschwond, 

Bei  hem  eröm  an  ewegem  Bond. 


T STESELER  WEIBCHEN  ’• 

Metten  am  Gröngewald  ass  e Bur, 

Dröm  Fielzen,  Eschen  a Lannen ; 

Heihi  fohert  käng  menschelech  Spur 
Muss  süchen  a Kanns  hen  net  fannen. 

* Siesel y Steinsei , Dorf  im  Merschtal , anderthalb 
Stündchen  von  Luxemburg. 


Digitized  by  Google 


— 5 — 


Noh  do  bcfent  sech  6ng  grugelech  Pläiz, 
Licht  an  der  Nuecht  ew6  Fonkel, 
fiweg  vu  bluddege  Fl&cken  näss, 

T jämert  do  schaureg  am  Donkel. 

Heihi  körnt  all  nüechteklech  Nuecht, 
Wann  d Stiere  sech  weisen  hoch  ueven, 
Weiss  geklMt  an  zerteinerner  Truccht, 
fcng  Frälen,  de  get  sech  un  t Grueven ; 
Kräzt  do  e Lach  mat  bluddegen  Nöhl, 

Bis  wemert  a jämert  &ng  Stemmchen  : 
Komm  du  heraus  ob  zarte  Befiel, 

Söht  se,  mein  Engel,  mei  Kendchen ! 

Holt  et  ob  de  schluedweisse  Schöss, 

Stell  hem  t Blud  an  de  Wonnen, 

Macht,  zöm  Sähen,  hem  d Bröste  blös, 

A leht  et  ’röm  hannest  verbonnen. 

Gleich  dan  am  Wald  ertönet  en  Huer, 

T körnt  durech  d wiederlech  Loft  gefuehr 
En  Hingst  ob  flamege  Reihen, 

Rennt  mat  her  fort  tiver  Stäsel  dohin, 

Ech  w£s  over  net  wö  weidcr  hin, 

Nach  wät  derhannert  soll  leihen. 


Digitized  by 


Google 


OB  D KRESTNUECHT. 


We  klecke  seng  Zänn, 

We  blosst  hen  an  d Ilänn, 
Savoijer  so  kleng, 

Ob  hardem  Gesteng, 

A frerender  Nuecht 
Ob  Krestdag  geluecht! 

Ke  menscheiecht  Hierz 
Ze  stelle  sei  Schmierz. 

Oh ! ass  ken  ErMrmen 
Dem  hirnlosen  Armen ! 

S6  weit  ass  de  Stier 
Och  blekket  dohier, 

Köng  Mamm  hen  ze  drücken 
Mat  leflechem  Zocken, 


Digitized  by  Google 


— 7 — 


A Gottes  Natur 
Vu  Matled  keng  Spurl 
K6n  Hauch  hen  ze  wiärmen. 
Keng  Fr6d  do  ze  niären 
Sein  Hierzche  so  kleng, 

Dat  klabbelt  s6  6ng, 

Voll  schmierzender  Ndd, 
Kän  H£l  ass  am  D6d! 

We  zabble  seng  Glidder 
Ahbleckelech  müdder, 

Sein  Othem  so  schwäch, 

Am  £lend  do  wäch ; 

Seng  Ahe  s<5  Star, 

OGott  Savoijar! 

We  fale  seng  Wehen, 

Mat  stier vendem  Mohen, 
Öhn*  Halen 
Ob  Kalen, 

Aus  zockendem  Mond, 

Ob  schneeche  Grond ! 

Oh ! ass  kän  Erbärmen 
Dem  hemlosen  Armen, 
Savoijer  sö  klöng 
Ob  hardem  Gesteng,  ; 

A frerender  Nuecht 
Ob  KreStdag  geluecht! 


Digitized  by  Google 


- 8 - 


Dach,  kuckt  do  am  Himmel. 

Am  Engelgewimmcl, 

A schimmerndem  Schein, 

T Krestkendche  so  rein, 

Zo  Betlem  gebueren ! 

« Komm,  se  mer  erkueren, 

« Savoijer,  o Klengen, 

« Dech  önner  ons  mengen ! » 

T Kress tkendchen,  am  Schosschen, 
Beim  Schade,  seng  Selchen 
Yür  Gott  an  de  Schemmer, 

Ze  rohen  do  emmer ; 

A seleger  Fred, 

An  t Himmelreich  ledt. 


D g£s  an  hir  betschelen. 

En  Ges  zw6  Betschien  hAt ; 
Si  musst  eweg  an  d Städ, 

Ech  kann  net  öklcch  sohn 
Wuefür  se  hi  musst  gohn. 

Si  rüfft : Meng  hierzeg  Kleng, 
Dir  bleivt  elo  eieng 
Am  Haus  en  &llech  Stonn ; 

Dot  drenkt  nach  u mer  ronn, 


Digitized  by  Google 


— 9 - 

Dat  k6nt  un  Düst  haut  leidt. 

Sit  weiss,  wät  soh  sossd  Lcud? 

Hirt  Haus  log  an  dem  Wald. 
Si  söht : meng  Kannner,  hall  I 
Nach  hohert  desem  Wenk  : 
Zeht  emmest  un  der  Klenk, 
Soht  kürz,  net  grob, 

Mir  machen  iech  net  ob ; 

Los’t  kucken  t est  6r  Patt, 

An  ass  se  weiss  we  Watt, 
Kuckt,  schon  a kleng  wedes, 
Dann  zeht  heraus  de  Spross, 
Dann  ass  et  wuel  e Frend 
D£n  ons  besiiehe  könt. 

Dach  lost  bei  Leiven  net 
En  aner  an  des  Hött, 

A gov  hen  iech,  meng  Sinn, 

De  beste  Würder  gin. 

Si  g£t  duerob  ob  d R6s. 

A losst  hir  Kanner  wßs. 

E Wollef  mierkt  de  Rod, 
(Dat  Deer  ass  net  blöd ), 

He  läft  crov  ob  d Blech, 

W 6 Dticher  löge  wüch  : 
Verrapt  en  Iliem,  a bönl 
Sech  d Patt  dermat  an  d Ründ ; 
Hen  zeht,  an  deser  lländsch, 
Beim  Belschel  un  der  Klönsch. 


Digitized  by  Google 


— 10  — 


« Wien  do?  rüfft  t Zeckelpuer. 

— « £ r Mümm  vun  Nidcrkuer*  — 

« Mächt  ob,  hu  Spillgezcuss!  » 

— « Dach  t est  deng  Palt  ons  weis  » — 

— « Do  kuckt  — ewe  £ng  Bio!  » 

— c(  Och  nßn  — t ass  gud  — nu  geh ! 

« De  Patt  ass  vill  ze  bred, 

« Mei  Mann,  wann  6n  iech  fröht, 

« A git  dir  6rer  Weh ! » 

Si  lch’n  sech  ob  hir  Streh. 

De  Söhchen,  hohert, 

Zw6  Lehre  fohert : 

E weise  Rod 
Ass  gud  am  Stod; 

Se  ob  der  Ilut, 

Et  get  der  gud ! 


D K I ERZ  AN  D ZILL. 

We  leiht  et  mer  um  Hierz 
Soht  gest  zor  Zill  ^ng  Kierz, 

Dat  w£ch,  an  ohne  Klank, 

Mech  brecht  de  lichsten  Zwank, 

. Medei körn,  ein  Dorf  im  Luxemburgischen,  an 
der  französischen  Grenze. 


Digitized  by  Google 


— 11  — 

Do  soss  u Gove  reich 
Mer  wöneg  gelle  gleich, 

Ja  guer  mam  Mensch  eieng 
De  Dugend  hu  gem&ng, 

Dat  och  mat  hellem  Licht 
£ng  Sei  a mir  sech  rieht ! 

Wo  hier,  de  Bid  gewiert, 

0 Zill,  deng  klänkend  Iliärd? 
De  Gov  el&ng,  mei  Wierden 
Ze  kröne,  fehlt  ob  Ierden ! 


0 wess,  vernimt  drob  de, 

Net  sonner  Schmierz  a Moh 
Gov  jonk  mei  Lievenssäft 
Geslampt  z6  harder  Kräft, 

We  Tetis  Son  zo  Huer, 

A weller  Fluth  gebuer, 

We  Sigfrid  do  am  DrächcMd 
Z6  hardem  Stohl  seng  Haut  ermät, 

S6  wor  mein  6ste  Mudderschöss 
6ng  Helle  gleicheg  Feuergloss ; 

Do  söss  meng  Jugend,  Nuecht  an  Däg, 
A Flamgerässel  stiärkend  wäch, 

Bis  mir  als  Mail  zdr  Dolh, 

Gehiärdt,  den  Däg  genoht, 
Onstiervlech  fort  als  Mauer 
Ze  Stöhn  an  äw'ger  Dauer ! 


Digitized  by  Google 


— 12  — 

Duerfür,  erwönschs  <T  e Starken  Nerf, 

Dech  of  a glöseg  Brandonk  w&rf, 

Ne  werds-d’ob  melle  Kessen 
Erhiärde,  muss  de  wessen. 

Oh  l schrecklech  wor  dä  Rod, 

Do  d Kierz,  a rascher  Dod, 

Yerblent  vun  eidlem  Schemmer, 

An  d Glos  sech  werft  ob  emmer  : 

Nach  klenkt,  erstiervend  aus  de  Quonken, 
Vermierklech  dese  Wöherfonken : 

« 0 Gott,  dat  jider,  giev  dei  Sägen, 

« Zefriden  dach  mat  sengem  ägcn, 

« Net  aus  de  Pohl,  de  him  d Natur  gesät, 

« Ob  irem  weh  sei  Sen  zöm  Dod  ermät ! » 


DE  PATER  AN  D NONN. 

De  Pater  setzt  ronn 
Rieht  üver  der  Nonn, 

Seng  Bake  we  Rösen 
Wä  brennende  Glösen, 

Sen  hard  ew6  Wakel, 

A lichte  wr6  dTakel. 

Selvereg  kiengelt, 

A vill  ömgerengelt, 


Digitized  by  Google 


— 13  - 

De  schneweisse  Schapp 
Uem  rond  öm  de  Kapp ; 

Dreimol  erhivt  sech  de  Kenn, 

D£  kettelt  d ßcgenn; 

Beslreicheltden  högeche  Bauch, 
Fcuerech  lceft  her  den  Hauch  I 

A we  glüddege  Fonkcl 
Am  deustcrsten  Donkel, 

Licht  de  Bokai 
Aus  hellem  Kristal 
Vum  Schätzbierger ' Nass 
Aus  dem  älefter»  Fass. 

Net  ass  do  gebonnen 
A bludege  Wonnen 
Rond  om  d’schon  Ester, 

Der  biedender  Schwester, 

Besprudelt  mat  heissender  Nätzt, 

De  Bossband  öm  d Lenne  gebretzt ; 

Net  decken  hir  Brüsten, 

De  himmlesch  Gelösten, 

Weiss  lenge  Bann ; 

Dem  Pater  seng  Hänn 

• Schätzbierg,  Ort  auf  der  Saar,  wo  ein  angenehmer 
Wein  wächst. 

* £leftery  eilfter,  Wein  vom  Wachsthum  1811 . 


Digitized  by  Google 


- 14  — 


Ob  lievegen  Nennen 
Frei  dohier  rennen, 

Weit  vum  Brevieer, 

Der  göttlecher  Leher ! 

Och,  och,  dach,  o fester, 
Och  bicdende  Schwester! 
Wo  sen  dach  deng  Senn, 

0 ärem  Begenn ! 

Oh ! loss  dach  d6  Fetten, 
Scho  laudt  et  an  d Metten, 
Scho  sangen  umDucksaX 
Deng  Schwesleren  all, 

Hir  Hierzer  erhueven 
ZoGott,  de  se  lueven! 

Uf,  läf  dach,  se  gudder  • ! 
De  würdege  Mudder, 

Mat  suchenden  Ah’n, 
Erbleckt  an  de  Fra’n, 

De  streng  se  regeert, 
A.Gottesschöss  fohert, 

Dat  fehlt  an  der  Reih 
Schon  fester,  de  treu. 


' Gudder,  statt  besser,  ungewöhnlich. 


Digitized  by  Google 


1«  — 


Och,  och  dach,  o Ester, 

0 biedcnde  Schwester, 

W 6 sen  dach  deng  scnn, 

0 ärem  Begcnn ! 

Gleich  Marler,  gleich  Pcngcn 
Doch,  sünnesch,  öm  rengen, 
Schon  Ester  ach!  ach ! 

Am  eisene  Lach, 

Geschide  vum  Licht, 

Vu  Gott  dßn  dech  rieht; 

Yu  Mockcn  a Schlangen 
0 ßnzeg  empfängen! 

Da  werfs  de  dech  nider 
Mat  dödege  Glider, 

Dann  drehs  de  deng  Ilänn 
Gent  eisene  Wann; 

Deng  Wehen  da  falen 
Ob  harden,  ob  kalen, 

Aus  stiervendem  Mond 
ObeissegeGrond. 


Digitized  by 


Google 


DE  OUONK  AN  D AESCHEKAUL. 


De  Quonk  mat  Suerg  hat  obgczilt, 
Hat  d Aschekaub  seng  Mamm,  gebildt 
Zorn  Schönen  an  zöm  Gude  gleich 
A hirem  warmen  donkle  Reich. 

Keng  Suerg,  keng  Möh  hat  si  gespuert, 
He  spat  a froh,  a sichrem  Uert, 

Gent  Wand  a Sturm,  gent  Rehn  a Sehne 
He  gleich  befreit,  an  ohne  Weh, 

Gent  d neideg  Welt,  a levem  Schoss, 
Geschützt  mat  treuer  Mudderglöss, 

Och  Johre  lang  erlievt  se  t Glück 
Um  leve  Son,  mat  Küss  an  Drück, 

Hirt  Ilierz  z’ergützen,  ohne  Zwank. 

We  un  dem  leve  Yulle-Klank. 


Digitized  by  Google 


- 17  — 

Oft  soht  se,  we  d Geschieht  erziählt, 
Mei  Son,  se  denger  Mamm  erwiählt, 
Verloss  se  net,  bei  hir  el6ng 
Ass  Röh  a Schirm  gent  d Quale-Meng. 
Wess  : Weh  erhivt  sech  gent  dech  uerg 
Mat  Kräft  bis  an  dein  ünnest  Muerg, 
Sobald,  des  Ried  vun  dir  verkannt, 

Du  käppesch  süchs,  mal  6gner  Hand, 
Dech  frei  ze  mahn,  a fort  an  d Wfclt 
Ze  gohn  aus  deser  röh’ger  Zfclt. 


Dach,  och,  des  Riede  löge  bal 
Dem  jonge  Quonk  am  Busem  kal ; 

Kaum  wosst  hen  dat  mat  Blenk  a Glanz 
Omgosst  hem  wör  sei  Lievcnskranz, 
Dat  we  am  Rubi,  we  am  Stier 
E reiche  Fonkel  an  hem  wilir, 

Fänkt  mächteg  u sein  Hierz  ze  schlohn, 
Den  Hdfert  an  hem  obzegohn. 

Söht:  hopp ! Für  dech  ass  hei  köng  Rast, 
Verstopt  an  desem  deutstren  Nast : 

Du  muss  an  d Welt  deeh  weise  gohn, 
Mat  Hänngeklätsch  der  losse  Sohn : 

Do  ass  d£  Schönste,  kuckt,  vum  Land, 
D6  weit  a brßd  erom  bekannt; 

We  dese  blenkt  k6  St6,  k6  Stier 
Noh  hei  nm  Land,  nach  weit  um  Mier! 

2 


Digitized  by  Google 


— 18  — 


He  greift  du  flenk  nohm  Wandelstäv, 
Et  zeht  he  fort  zöm  grossen  Häf ; 

Do  wor  ken  Halen,  do  ke  Weh’n, 

He  musst  ew^g,  he  musst  entfleh’n. 

Erschreckt  — ach  over  kaum  sech  hät 
Sein  6ste  Bleck  an  d Welt  gesät, 

Ergreift  he  gleich  e starke  Wand, 

Göv  ausgeiescht,  an  ongbekannt ! 


E BACHUS-BRUDDER. 

Hu  vill  geliert, 

Se  weit  gestrievt, 

Munnech  Möschen  alen 
Döht  an  d Gurgel  falen, 

Och  gude  Brantewein 
Vu  golden  a vu  selver  — Schein. 

Net  a Kirche  wäch, 

Beim  Wirt  wor  Nuecht  an  Däg, 

Mat  schwerem  Näss  belueden, 

D£n  dröck  mech  oft  zö  Buedem. 

Wuel  musst  um  Speicher  wuenen 
Mat  Nod  a L£d  zesuemen, 

Um  kale  Sclinä 
Schlofe,  w6! 


Digitized  by  Google 


- 49  - 


Den  Himmel  z 6 der  Zelt, 

Verlost  vun  aller  WAR. 

OhnA  Papp,  ohne  Mudder, 

Öhne  Frend,  sonner  Brudder, 

We  de  Vull  um  kalen  Eiss, 

Um  schnebedeckte  Reiss  I 
Net  sonner  Basten 
Wor  mei  Rack,  zöm  Rasten 
NAkeg  stong  de  Föss; 

0 w&llech  Boss  : 

Musst,  noch  jongem  Joh’r, 

Froh  mech  leli’n  ob  d Boh’r, 

Mat  deuster  Jerd  mech  decken, 

Onner  GrAs,  önner  Hecken, 

Wö  kA  StAn  dem  RAsner  riedt : 

E frumme  Rosekranz  hei  biedt ! 

Over  soll  och  kA  mech  hohren, 

Am  Eidei  sech  meng  Ried  verloren, 

Du,  mein  Hierz  elAng, 

Dat  am  Nödgedräng 
Nach  Anzeg  bei  mer  wor. 

Hoher  klor 

Ob-s  du,  dA  mech  veruecht, 

0 Weisen,  ’t  wuel  beduecht, 

Dat  Ang  Dröbs  vun  dugendhaftem  SA  ft, 

DAr  mei  Lieve  gleich,  wuel  erkAft 

Vun  dengem  get,  deselveg  Dröbs,  de  a villcr  Nätzt 

VersprAt,  hir  DugendkrAft  zersetzt  ? 


Digitized  by  Google 


- 20  — 

Get,  soh,  gent  engem  Fredequonkcl 
T gelide  L6d  net  donkel, 

Wann,  erhueven  üver  Götter  Glanz, 

He  glösst  am  Hirekranz? 

An  hält  ech  dausend  &weg  Lieven, 

Si  müssten  all  elo  verdierven, 

Wollt  aus  sengem  Zauberfäss 
Mer  Backus  schödden  Näss, 

Bis  geschide  vun  den  Ierdequalen, 

Meng  Brost  erweidt,  mech  d Sele  wälen, 

An  Diamanten  Himmels  Hoh’n 
Gedröhn,  um  Frede  Fleleck  weh’n  I 
Dan,  um  Trön,  ömschott  mat  Götterglanz, 
Verzückt  vum  Musekklank,  vum  Zauberdanz, 
Z6  menge  Fosse  Kinnek,  Käser  leiht, 

S£lver  Gott,  s6  gröss,  s6  weit, 

Ech  lenken  Himmel,  Ierd  a Land, 

De  W&lten-Z£pter  an  der  Hand ! 

0 Backus,  Backus,  grösse  Mester, 

Zeh  nun  zeröck  deng  Zauber-Gester, 

Geh,  o Welt,  mat  denge  Güdder, 

Ech  hu  gelievt  ass  treue  Ritter, 

Dir  am  Dengst,  Batil, 

Ädde,  W&lt  — ech  hun  ze  vill ! 


Digitized  by  Google 


DE  STÖBS  AN  DEN  DRfeCK. 

Gedrive  fort  mat  stetser  Wuth, 

Am  Wandel  gleich  dem  ew’ge  Jud, 

Wuefür  köng  Roh  u kengem  Fleck 
Soht  traureg  t lest  de  Stöbs  zöm  Dröck. 

S 6 kleng,  sö  guer  dem  Neist  genoht, 

Gin  üveräl  mat  Schan  veijoht : 

Bai  ob  der  Höcht,  bal  ob  der  Gleicht 
Mei  widerwartegt  Lieve  sträucht ; 

Mech  wellt  köng  StAd,  mech  hält  kö  Land, 
En  ewegt  Spil  vu  jiddem  Wand! 

0 Hör,  u weiser  Leher  voll, 

Wuefür  gent  mech  dö  rohe  Groll? 

Soll  kös,  noh  Ören  deve  Wenken, 

Für  mech  emol  en  Hölthom  blenken? 

Mei  Son,  vernimt  den  Dröck,  dei  Löd 
Aus  denger  Levt  für  d Frcihöt  geht: 

Gezilt  a lAssem  LievenslAf 
Erwüst  der  all  dein  Ongglöcks  HAf, 


Digitized  by  Google 


— 22  - 


Am  6gne  Welle  fort  ze  lieven 

Ass  langst  de  sichre  Weh  haut  strievcn ; 

Z6m  Krauche  loss  dei  Möhe  soss, 

W6  mech  dech  trieden  önncr  d Föss, 

S 6 ges  döb  d Stell  vu  Mest  erkuer, 

A fäul  an  enger  Kar  gefuehr. 


D BEICHT  VUN  DER  MACS. 

feng  MÄus  16g  krank  um  B&tt, 

Rüfft : d6  gebeicht  dach  hätt! 

Dat  W7ürt  vernimt  e Kueder, 

He  söht,  ass  hätt  hen  Ueder, 

T muss  hurteg  Höllef  hei ! 

Lceft  än  an  d Zackerstei, 

Deht  d Koerkäp  sech  un, 

An  Stola  mat  dem  Cingulum, 

Gebotzt  am  Spigel  äus, 

Klappt  uen  he  bei  der  Mäus  : 

D Kdtz  : « De  Pater  für  6r  Sei  ze  suergen.  » 

D Maus : «Am  Himmel  sen  ech  muergen!  » 

D Kdtz  : « Doh  frumm  dein  hellegt  Krestenzßchcn, 
« Ob  d Stir,  ob  d Bros  t, ob  d Schöllre  rächen . 


Digitized  by  Google 


- 23  — 


« An  hues  d'och  d helleg  Zeit  gehalen, 

« Wo  Jesus  Chrest  ons  z 6 Gefalen 
« Am  Jude  Land  doniden 
« De  schweren  Död  gcliden? 

« Wat  dev  verbuergen  dei  Gewcssen 
« Verstoppt,  dat  muss  ech  pünktlech  wes- 

[sen! » 

D Maus : « Vun  döm  wat  d helleg  Bücher  schreiven, 
« 0 Hör,  dürft  neist  versih  mer  bleiven ; 
a Yu  Jugend  ob  mat  weisem  Rod, 

« Geföhert  göv  zö  frommer  Dod. » 

D Kdtz  : « An  dröckt  kö  Sönnelüst  dech  schweer  ? 

« Gev  uecht,  vür  Gott  bass  d’am  Verhöher! 
D Maus:  « An  t Häusche  wö  a flenkem  Sprangen 
« De  ärem  Yulle  lösteg  sangen, 

« Bröch  än  ech  nuets,  noh  lichtem  Mohen, 
« En  etlech  Kiere  Som  z’entzehen; 

« E well  mein  Honger,  Hör,wor  onerhöhert, 
« Net  möh  ass  dön  ze  stelle  göv  entföhert. 
D Kdtz  : « Du  hues  dach  net  mat  Müerder  Hänn 
« Getruecht  noh  denges  NÖchsten  Enn? 
«Dach  solls  de  net  noh  friemeGüder  truech- 

[ten, 

« Wät  t zengt  Gebot  der  söht,e  weneg  uech- 

[ten! 

« Ech  well  dech  ievel  absolveren, 

« Dach  muss  de  ester  mech  belehren 
« Wo  dö  Yull  scho  wuehnt, 


Digitized  by  Google 


— 24  - 


« Dat,  vu  mir  crmuehnl, 

« Hen  der  verzeih ; 

« An  hues  d’och  Reu? 

« Da  biedt,  deng  S61  a R6h  ze  stellen, 

« E Puer  Gesetzer  hfcllcg  Krallen. 

« Nu  weider,  Mäus.  » 

D Maus  : « Ech  hun  am  Haus 
« Speck  a Miehl 
« An  der  Wiähl, 

« Dat  ze  stielen 
« Musst  ech  wiähleri 
« Zwesche  Stierven 
« Oder  Lieven. » 

D Kdtz  : « Deng  Sei  befleckt, 

« Mech  erschreckt 
Dein  este  Stuehl  ; 

« 0!  hoher  wuel, 

« Vun  alle  Sonne  gröss 
« Muss  des  bezuele  Boss, 

« Ech  sohn  der  Bosewichy 
« (Vür  Gott  am  Hohgericht), 

« De  Speck  den-s  du  gestuehl. 

« D6  brengt  an  d Hill  dech  wuel, 

« Du  flehs,  o Onggeheuerl 
« An  6wcg  Flamefeuer. 

« Och  n6n,  o Sönner,  n£n ! 

• Stucl,  als  Uauplwort  ungebräuchlich  — Diebstahl. 


Digitized  by  Google 


- 25  - 

« Verzeihe  kann  der  K£n, 

« Dech  lasszelossen 
« Tredt  üver  d Mossen  » 

(D  Maus  get  gröng  a giel). 

D Maus : « Ue  Gott  meng  Sei  befiehl ! » 

D Kdlz  : « Da  gev  mer  hier  dei  Speck, 

« Soll  waschen  ech  d6  Flfcck, 

« Ech  gin  he  weg  den  Armen, 

« Gott  hiev  mat  dir  Erbarmen  ! » 

D Maus  : « Dei  Well,  meng  Selegkßt.  » 

D Kdlz  : « Erweck  Jan  d Reu  an  d LM! 

« A biedt  zor  Pönitenz 
« En  etlech  Rosekränz, 

« Och  sive  Litenneien 
« Für  sonsteg  Devereien. 

« An  hues  de  soss  mat  Würder  a mat  Dod 
« Geriedt  dohier,  gedoh  gent  Gottesrod?  » 
D Maus : « An  enger  Fal  gefangen, 

« A seher  noh  erhängen, 

« Erhöv  ech  an  der  schwerer  Nöd, 

« Z’entgohn  dem  nohe  D6d, 

« Gent  Himmel  all  meng  Hänn  : 

« Oh,  mengem  Lßd  en  Enn, 

« Soh,  mäch  mei  leve  Gott  do  ueven! 

« Kuck  meng  Gefohr,  ech  werd  dech  luc- 

[ven, 

« Dech  ehre  w6  nach  ken  et  döt, 

« Entzehs  de  mech  dem  nohen  D6d, 


Digitized  by  Google 


— 26  - 


« Och,  mäch  e Wonner  — 

« A kuck  — der  Donner ! 

« Ob  ömol  kleck ! 

« Sprengt  ob  de  Streck,  — 

< i Ech  wor  erlosst. 

« 0 Hör,  erbösst  l 

« Well  dat  mei  Würd  ech  net  gchalen, 

« Gölt,  Pater,  werd  iech  net  gcfalen. 

D Kdtz  : « Ech  selver  ka  keng  Mäusfal  leiden, 

a Dach  wells  de  t ewegt  Feuer  meiden, 

« Da  gev  deng  Duechter  hier, 

« Si  ass  e Gottbegier, 

« Ech  suergen  dat  se  bal 
« De  Schlöer  höllt  z 6 MarjendäL 
« Wat  wöss  de  nach  ze  sohn? 

« Hues  d’emmest  löds  gedohn?  » — 

D Maus : « Wuel  net  mat  Dod  wor  Sönnerenn, 

« Gent  d K&tzen  dach  am  Senn. 

« Si  hu  mein  Haus  oft  Wocheläng  blo- 

[keert, 

« De  schwärzen  Hongcr  a mei  Stod  gefo- 
lgert, 

« Mer  d Kanner,  d Fra  entrasst, 

« Erbasst, 

. « Am  Blud  eröm  gekchert, 

« Ech  sohn,  t ass  onerhohert! 

« Verdriven  oft  a Wüsteneien, 

« Genodegt  an  dem  Sehne  ze  leihen, 


Digitized  by  Google 


- 27  — 

« Wat  hun  ech  net  erdröhn 
« Vun  hire  Müerder  klo’n! 

« Ja  s&lver  an  dem  Schlof, 

« Ewe  eng  Gottes  Strof, 

« Ges<5g  hir  Feuer- Ahe  lichten, 

« Hir  spetzeg  Zänn  noh  mir  sech  richten; 
« Am  DrAm  log  do  ze  keuchen, 

« Dem  Onggeheuer  schnei  z’entweichen. 

« A kwöm  bekleckt  mat  Dröck  a Löm 
« Ech  ovents  müd  an  nAss  herhem, 

« Gejoht,  gedriven  hin  an  hier 
«Vun  hirer  Müerdergier, 

« Dat  löfe  Blud  an  Trän, 

« Da  worft  ech  nider  mech  zö  kne'n, 

« A biedt  mat  frumm  gefallen  Hänn  : 

« 0 mAcli  doch  meugem  LAd  en  Enn, 

« Soh,  mach,  o Gott“,  d£  mech  erschAfcn 
« Vum  KAtze-Rass  e LeichenhAfen. 

« Eweg  de  Müerder  all  vum  Ierdc  Buedem 
« We  soss  aus  Gottes  Gart  do  Ev  an  Ue- 

[dem  I » — 

D Kdtz  : « Wat  klenk  a mengera  Öher! 

« Ass  et  woher, 

« Krott? 

« Gott ! 

« E Fluch  ass  neist,  fcngSönn  nach  manner ! 
« Ruff  deng  Kanner 


Digitized  by  Google 


- 28  - 


« H All ! 

« Stell 

«Flameglöss! 

« Deuvelsföss 
« Schloh  de  PAch, 

« Schwievel  brach 

« Net  verzollt  1 » 

Ob  der  Dot 

Kracht  de  Pater  d MAus ; 
Do  ass  meng  Söhchen  Aus. 


D VERZWEIFELONK  VUN  feNGER  SCHLAPP. 

D Nuecht  wor  kal  an  nAss, 

Sttirmesch  16  f we  HAss 
D Wollek  kreuz  a quier 
Am  Himmel  hin  an  hier. 

Et  wor  gent  Haupesch ' Nuecht; 

An  d Hänn  vu  Kalt  blös  d Wuecht, 

KA  Laut  am  weide  Wald, 

Eng  — schlög  d Auer  Kalt : 

An  traureg  kuckt  an  d dauschend  BAch 
Mat  Schauer  d Schlapp,  we  t Wieder  wAch, 

* Hubertus-Nacht. 


Digitized  by  Google 


- 29  - 

Verzweifelt  am  Ge  wessen, 

Mat  dese  wähe  Hessen  : 

Gest  am  Kinneks  Schiass 
Gezilt  an  högem  Hass, 

We  Gold  a Pierei  blenk, 

Bis  spät  am  Jubel  flenk, 

Dem  Kinek  an  der  Kinegenn 
Als  wuelgefalen  Dengerenn ! 

We  eifreg  öm  mech  löf 
Mat  Suerg  den  Dengerbov; 

W4  d Wull  sech  öm  mech  räft 
Mei  Glanz  verwonnert  gäft  1 
Marocco  göv  de  Stoft, 

D Gold  rächt  mer  Päru’s  Kloft, 

Mer  d Pierei  Indie  bruecht, 

An  d Seid  mech  Schina  luecht. 

We  schön,  o Gonst,  dü  söss 
An  dengem  Zauberschöss ! 

Dach  weh!  wie  senges  ech  entweiht, 
An  denge  gölde  Kktte  leiht, 

Si  lichte  wuel  mat  sössen  Ah’n  ! 
Dach  reissen  t Glöck  an  d Eher  kn ! 

Haut  6hne  Bröd,  verstösst, 

Dem  Sehne,  dem  Rehn  entblösst, 

Vu  Flass  zö  Flass  gewellt, 

Dem  Biedler  uegesellt, 

Am  Tür  um  Stroh, 


Digitized  by  Google 


- 50  - 


Mat  Wost  w6 1 Veh, 

Gedrive  vum  Gendarem, 

0 wäh,  o weh,  ech  arem! 

K£n  harde  Stän 
Mei  Kapp  ze  lehn, 

KeFrend  meh  an  der  Nob 
Ze  tröste  mech  am  Weh, 

We  t Hierest  Bläd  dohier 
Gedriven  öhnä  Wiehr. 

0 Gott,  o Gott,  erbarem ! 

Ach  höllef  mir,  o Arem ! 

Mei  Lieve  sprengen  d Qualen, 

W6  kann  ech  gent  se  halen? 

Verflucht  se  Welt,  dein  Heuchelgud, 

Eweg  aus  denger  Schlange-Brutt ! 

Si  wörft  sech  ov  an  d reisseg  Bäch, 

D6  schäumend  spretzt  an  Damp  a Räch. 
Wuel  d Welle  kommen,  d Welle  läfen, 

Dach  keng  losst  d Schlapp  ons  meh  begäfen, 
Entrasst  der  Wellen-Nöd, 

Nu  R6h  am  stellen  Döt ! 


D SPENGEL  AN  D NOHL. 

An  der  Zeidöng  stöng 
Dat  zör  Spengel  göng, 


Digitized  by  Google 


- 31 


Ech  wöss  net  wö  emol, 

£ng  blenkeg  stolen  Nohl; 

Si  könnt  se'guer  net  leiden, 

A föng  drob  uen  ze  streidcn  ; 

« Dem  Spigel  gleich 
« Uc  Glanz  ^ss  reich 
« De  vruen  der  steht 
« Z 6 dengem  LM ! » 

« Mat  dengen  helle  Strahlen 
« Kanns  de  wuel  nach  braälen,  » 

SÖht  d Spengel  drob, 

« Dei  Glanz  hält  ob, 

« Fleht  ob  dei  Bauch 
« De  g’rengsten  Hauch. » 

Den  Eifer  klemmt  der  Nohl  : 

« Nu  soh,  du  Dräch,  emol, 

« Blävs  d’nel  hale  steif, 

« Wö  mei  schwanke  Leiv, 

« We  Vullen  durech  d Loft, 

« Leicht  durch  jiede  Stoft 
«Behenn  sech  schwankt.  » — 

— «Madam,  bedönkt,» 

Fällt  d Spengel  her  an  d Ried, 

« Och  uesgespant  we  t Pierd 
« Eng  schweer  Kette  musst  der  schufen, 
« Galeer  Schan  iech  obzehäfen ; 

« Ere  schwanke  Leiv 
« Bleivt  wuel  net  hale  steif, 


Digitized  by  Google 


- 5 2 — 


« Ewöll,  dir  musst  et  och  bekennen, 

« Dir  huet  ke  Kapp,  » — 

— «Du  eile  Lapp,  » 

Söht  d Nohl,  hir  Armen  uen  de  Lennen, 

« Wess  dat  d Frälen  Nohl 
« Stamt  vum  grösse  Stohl, 

« Dön  Hectors  Brost  Ömgin, 

« Dön  Heide  Schwierter  gin, 

« An  dat,  mat  uegeiervter  Dugend, 

« Ech,  gleich  der  Amazone  Jugend, 

« Mat  hardem  Heldelieven 
« Gent  jiden  Zwank  mech  hieven. » — 

— « Du  kanns  mat  hardem  Heldelieven 
« Gent  jiden  Zwank  dech  freilech  hieven, 
« Dach  grad  deng  Hiärt  de  macht, 

« Dat  leicht  den  Zwank  dech  brecht, 

« Dein  Adel  stamt  vum  grösse  Stohl, 

« T ass  wöher,  mächteg  Frälen  Nohl, 

« Dach  wess,  vum  nidreg  Eise  kommen 
« Deng  adlech  Unneg-Hören-Zommcn, 

« Dat  t Eise  selver  Krüht 
« Yun  dreckeg  Ierd  Gebürt  » 


Digitized  by  Google 


de  pav£  an  d schos$£. 

Wat  läfe  se  do 
An  drengender  Ploh ! 

We  föllt  sech  de  Weh 
Nohm  Schiass  vum  Pawä ; 

Ach  Himmel ! 

Gewimmel 
Vun  Denger, 

A Brenger 
Vu  Pack  a Gezeuss 
Aus  dem  Gehaus ! 

Wät  ass  da  geschitt? 

Wä  wält  sei  Geblüt 
Vum  Ödere  Schläg  — 

Hei,  he  get  schwäch  I 
Wie,  soh  ? — mä  de  Pavä  — 

We  I erzüel  mer  dat,  hä ! 

Lauster,  haut  muergen 
Söss  he  voll  Suergen 

3 


Digitized  by  Google 


— 34  — 


A senger  Stuff, 

(So  get  do  de  Ruff), 
Ze  denke  we  weit, 

A kürzlechster  Zeit, 
Eieng  sech  sei  Reich 
Erstreck  ohne  gleich 


Dir  sit  wuel  am  Wessen, 
(He  wollt  sech  net  zessen), 
Dat  dödegt  scho  läng 
He,  well,  ohne  häng 
Gent  d Schösse,  de  neu 

Frälin  elei. 

Well  des  soll  behäpten 
Noh  Acte  — begäbten 
Al  Sehre fte,  voll  Wierd, 

Hir  wör  et  geriedt 
Nohm  Recht,  ob  dem  Land, 
Mat  önzeger  Hand, 

Ze  her  sehen,  a Kön 
Soll  her  do  dröh’n ! 

Dach  haut  noh  der  Mess 
Kwöm  ue  vu  Pareis, 
Geschlost  dat  Process, 

Mat  desem  Verweis : 


Digitized  by  Google 


— 35  - 


G&lt  do  de  Pawö 
Um  ländleche  Weh, 

S 6 knuppeg,  s 6 hart, 

Am  Rubbele  wart ; 

Tapag  a Gestuckels, 
Söguer  ongverruckels, 
Dohin  an  dohier 
Do  wörft  öhne  Wiehr, 

S 6 se  he  verwisen, 

Hei  weg  vun  de  Wisen, 

An  d Stiäd  sech  ze  lossen, 
Dat  do  hen,  noh  Mossen, 
Geschlafft  a gelehert, 

Z 6 Sitte  bekehert, 

Eweneg  gescheud 
Gov  önner  de  Leud ! 

Si  over,  d Fra  Schösse, 

Vu  Sitte  so  deh, 

Behal  ob  dem  Land 
Den  Zepter  zö  Hand 
El&ng,  noh  Belev, 

Sö  hös  et  am  Bref. 

Kuck,  duefür  leiht  krank, 
Voll  Geft  a Gedank, 

Am  Schiass  de  Pavö, 

He  muss  senger  Weh; 


Digitized  by  Google 


— 36  - 


Schon  hale  se  d Stöh, 
An  duefür  de  Laefer, 

Si  kommen  als  Kaefer 
Ob  Wehen,  ob  Stehen 
Herbei  ob  t Verstehen, 
Nu  loss  mech  och  lass. 
Du  wöss  nu  wat  ass. 


DE  FLOH  AN  DE  PIERDSKRECHER. 

6ng  Flöh  soht  ob  dem  Weh  : 

Wie  rüfft  dohannen  — heh ! 

Kömmt  z 6 mer  uen  a keucht, 

Mat  Last  am  Stöbs  do  kraucht  ? 
Perdskrecher  sen  ech  vu  Gebürt, 

Rüfft  gleich  en  Nohpes  Würt, 

Muss  muer  nach  vür  dem  Däg 
Erschengen  ob  der  Nonne-BAch, 

Wfcll  do,  nach  eh  ass  d Sonnestralen 
Für  t est  eröm  ob  d Bierger  falen, 

Sö  weit  ass  t Ah  geseiht, 

Erschengt  vun  Noh,  yu  weit. 

Nach  meh  ass  wivill  Dausend  Pierd 
Um  groste  Märt  vun  alle  Miärt, 

Mei  Glöck  ob  Amol  do  ze  fannen 
Muss  haut  ech  mech  eng  Gretz  begannen ; 
Dach  wa  mat  dir  ech  könnt 
Hei  risen  nün,  o Frend, 


Digitized  by  Google 


— 37  — 


Dech  luede  bis  zö  kl&ngem  Rest 
Mat  mengen  harde  schwöre  Lä3t, 

Da  könnt  mein  Uert  ech  wuel  errächen 
Well  annest  muss  ech  hei  erblichen. 

Net  werdsde  dech,  o Frend,  beklohn 
Yu  mir  Ondankberköt  z’erdrohn, 

Ech  sen  an  alle  Lanner 
Als  brav  erkannt  vum  Kenner, 

Och  nievent  allen  an’re  Kästen 
Ass  hei  öng  Buttel  Wein  zöm  besten. 

Drob  d Flöh,  mat  Dank,  zöm  schwärzen  Deer : 
Du  dös  mer  uen  öng  högeg  Eher, 

Mat  dir  ze  röse  gier  berödt, 

Soll  hale  mech  keng  Moh,  kö  Löd. 

A gleich  ob  bire  Bockei  luedt 
Wat  desen  nur  vu  Schwerem  huet, 

Am  erste  Wirtshaus  ägekehert, 

Get  gleich  öng  Buttel  Wei  geleert. 

Noh  döm  se  vill  gespäst,  gelächt, 

Hir  Peifchen  och  zöm  Dronk  gerächt, 

Do  tredt,  ech  wöss  net  wö,  an  d Brost 
Zöm  Spott  der  Flöh  verdiervlech  Lost : 

Ech  wöss,  fänkt  d uereg  Zänkesch  uen, 

Am  Danz  am  Spränge  bass  d’en  Huen, 

Wie  macht  öng  Gallopad, 

Wie  schloht  wö-s  du,  soh,  t Räd? 


Digitized  by  Google 


— 38  — 


An  ass  a Complimenten  ön, 

D6  flenker  wör  ass  du  z 6 Bön? 

De  Ruff  vum  desen  dengen  hoge  Goven 
Am  Öher  klenkt  vu  Biedler  w6  vu  Groven, 
Vum  Pafendal  bis  an  d Türkei 
Jeitzt  alles  aus,  l wör  Hexerei, 

Mer  söht  dat  um  Klavöer 
Erstaunlech  wör  deng  Leher; 

Am  Spannen,  am  Broderen 


Soll  kön  dech  üverlehren, 

Ah,  wör  genog  am  Rieden  ech  erhueven 
We  gov  deng  Wonnergoven  ech  dach  lueven ! 


Bei  sech  söht  drob  dat  anert  Döer, 
(Ewfell  et  wor  net  sonner  £her), 

De  Spott,  dens  du  gedriven, 

Get  schonn  der  ägeriven! 

Et  rüfft : t get  Nuecht  — jeh  hopp ! 
Do  ueven  ob  der  Kopp, 

Kuck,  wo  de  Lämpche  licht, 

Do  wuehnt  meng  Mümm  gedieht, 

T ass  kal,  mer  bleiven  do  logeren, 
Dat  hent  mer  net  erfreren. 

Gleich  hlvt  sech  d Flöh  a geht, 

A get  bei  d Mümm  gelödt. 

Eng  Dürche  spiert  hirt  Haus, 

De  hieven  s’aus  dem  Angel  aus, 
Wien  do,  rüfft  gleich  öng  Stemm? 
Den  Nevö  ass  eröm ; 


Digitized  by  Google 


- 59  — 

Tass  kal,  mir  bleiven  hei  logeren, 

Dat  hent  mer  net  erfreren ; 

Muss  muer  nach  vür  dem  Däg 
Erschengen  ob  der  Nonne-Bäich, 

Sen  hei  mam  Frend,  a schwere  Lasten.  — 
Herän!  t ass  alles  iech  zdm  besten ! 

Dat  deckt  Insekt  sprengt  gleich  an  d Stuv. 
Oh  ai  l laeft  füerchtlech  noh  e Ruff; 

Alles  körnt  am  Lafen 
Hellef  gleich  ze  schäfen ; 

« A könnt  der  net  als  Retter  mer  erblenken,  » 
Söht  traureg  d Flöh  am  Önnersenken, 

(Si  stög  am  Dreck  bis  uen  de  Mond, 

An  hät  bei  weidem  nach  kö  Grond), 

Da  muss  mei  Kamerod  mehr  dach  verleihen 
De  önzeg  Gnod  mer  alles  ze  verzeihen 
Wat  ech  gedohn  durch  spöttesch  Lueven, 

Dat  ass  gericht  vun  döm  do  ueven ; 

And  Menschhet  krit  durch  mein  Erdrenken 
Des  hög-gelehert  Wenken  : 

Dem  Müerderfanger  ze  entläfen 

Huet  Gott  meng  Flenkhät  mir  geschäfen ; 

Er  Plomphöt  körnt  zö  Pass 
lech  hei  am  steiven  Näss; 

A wesst  dat  all  ons  Gove  sen  heiniden 

Noh  onsem  Zweck  ganz  weislech  zögeschniden. 


Digitized  by  Google 


DE  SCHNt  AN  DE  BÖCKLENG 


An  t Eiss  göng  ov, 
Vum  Däch  herovr 
Trollt  de  Sehne 
Öhn6  Moh; 

Mat  döde  Blecken 
Hen  do  am  Zocken 
Schmelzend  leiht. 
He  geseiht 
E Böckling ; heh ! 
Soh,  rüfft  he,  mä 
Ech  hu  Verdross, 
Beim  Nordpol  soss 
Mei  b&ste  Frend ! 
Für  dat  ech  hent 
Vermuthlech  gin 
Ad  Patres  hin. 

Soh,  gev  mer  Roth 
Ob  wellech  Dod 
Bleivs  du  s<5  läng, 
W6  d Eisestäng, 


— 41  — 


Am  Lieve  fresch  ? 
Duerob  de  Fesch  : 
Se  Önnerricht, 

Du  bass  ze  ficht; 
W6.dröchent  d Ham 
Ob  Feuerflam, 

We  ech  um  Röst 
Vum  nässe  W6st 
Geläutert  göv, 

Drob  hard  entlöf, 

S 6 dech  an  d Glos 
Eng  Weilche  stöss, 
Dat  Feuer-Räch 
Dech  dröche  mäch  : 
Geh,  s6  net  bäng, 

So  lievs  de  läng  I 


Dem  Wässer-Veh 
Glävt  de  Sehne, 

Sech  net  bedenkt, 

An  d Huest  obhänkt. 
Dach  we  he  schmolz 
Vum  brennend  Holz, 
Jeitzt  hen  aus 
Rond  öm  t Haus, 
(Eweneg  spät), 
DesgöldeRod: 


Digitized  by  Google 


— 4 2 — 


Z6m  6st  behenn 
Dech  selver  kenn, 

Da  wiähl  dei  Stand 
Net  an  an  de  Wand! 


UEN  T KRISTIN. 


Kristin,  och  hei  ob  dem  Kle 
Dann  dein  Hierzchen 
Balsam  Kemol  mer  sä 
Ob  mei  Schmierzchen, 

0 Hierzchen ! 

Hei  ob  dem  hM  grönge  Gräss 
Bei  dem  Bämchen, 

Wö  an  dem  pierlechen  Näss 
Leit,  o Mädchen, 

E Schüfchen ; 

T Lämchen  am  Schiäd  uen  der  Brost 
Dat  levt  Kendchen, 

Lfcckt  et  mat  sosseger  Lost 
Om  de  Möndchen 
De  Kennchen. 


Digitized  by  Google 


— 43  - 


Do  wo  de  Vülchen  um  Reiss 
Bei  der  Bräutchen, 

Gov  für  k6  Gold  a k6  Preiss 
D lev  Bräutchen 

Seng  Bräutchen. 

Kuck  dach  do  üver  um  Schläg, 

We  se  ruckten, 

D Däuvchen  dem  Männchen  do  lacht, 
A sech  ducklen, 

Sech  mucklen. 

Fleht  eng  Mesch  net  elo 
An  hirt  Häuschen? 

Ass  dan  d Frächen  net  do, 

D lev  Mäuschen 
Am  Häuschen? 

Kristin,  ass  d Sonn  da  vu  Gold, 

A vu  Samet  d6  Wieschen, 

D Schiädpläts  verneist  haut  getrolt 
Ob  dat  Griäschen, 

D£  Wieschen? 

D £nglc  mam  Kränzchen  dei  Kapp 
Omgerengelt, 

Seide  blo  Bänn  öm  d6  Schapp 
D£n  do  klcngelt 
Gespengelt? 


Digitized  by  Google 


— 44  - 

Schmant  w6  t Griäschen  dei  Leiv 
Mat  dem  Gurtband, 

Bienkeg  w6  selvereg  Reif 
Ob  dem  Wisland 
Ömrant? 

Ass  jo  dein  Ah  Diamant! 

W6  et  fonkelt! 

Licht  et  we  glüddege  Brand, 

A Karfonkel 
Am  Donkel! 

Loeft  dach  döhin  an  dohier 
Ew6  d Weilchen, 

Hog  um  stürmesche  Mier 
Der  deng  Nennchen 
0 Lämmchen ! 

Kristin  hei  ievel  um  Kle 
Dach  dein  Hierzchen 
Balsam  k6mol  mer  sä 
Ob  mei  Schmierzchen, 

0 Hierzchen ! 


Digitized  by  Google 


D PORZELEIN-  AN  D IERDE  SCHIRBEL. 


Soh,  w6ss  de  wat  ass 
Do  niden  am  Flass, 

Wo  d Leud  all  hi  läfen 
Verwonnert  ze  gäfen ! 

Ass  eppes  do? 

Geh  kuck  emol  noh. 

Jeses ! zwo  Schirblen 
Schloh  sech  a Mürvlen, 
Bludeg  laeft  d Sed 
Vun  de  Wonne  gerodt ; 
Held  huet  de  Schein 
De  vu  Porzelein ; 

Hei,  si  ass  ueven! 

Am  Nöspelter  Ueven 
De  aner  gebäk 
Rüfft : wät,  sen  cch  Pak ! 
De  est  leiht  nun  önnen 
Eweg  ohne  Sennen. 

Heh  d Polizei 


Digitized  by  Google 


- 46  - 


Rtifft : kfcng  Streiderei! 

Si  stin  do  a keuchen, 

We  d Bonn  wa  se  weichen. 
Soht,  rüfft  H6r  Bued  I 
En  drückege  Mued, 

Kann  ech  wuel  zeihen 
Des  Kläppereien, 

Ech  wüss,  we  et  gong, 

Vun  Uefank  hei  stong : 

Dür  vu  Porzelein 
Musst  der  verzeih’n. 

A Schina  gebueren, 

Am  Grossen  erfueren, 

Wem  Rubi  am  Gold 
Wor  alles  her  hold ; 

Kinek  a Käser 
Öm  de  Schineser 
Wore  verzöckt ; 
Zerbriechelecht  Glück, 

Aus  dem  Pallast 
An  de  Morast, 

Noh  bei  mein  Haus 
Werft  se  heraus. 

Vum  Biesem  am  Würbel 
Hei  d Nöspelter  Schirbel 
Gedrive,  gedreht, 

Fleht  hier  an  d Set, 

De  aner  geseiht ; 


Digitized  by  Google 


— 47  - 

Söht,  Bruder,  kön  Neid, 
Obschön  ech  e Bauer, 

Hiev  mat  mer  Dauer, 

Se  mer  net  gleich 
An  desem  Reich  ? 

Se  du  getrost, 

Söht  her  de  est, 

Ech  hun  och  wuel  Dauer 
Mat  der,  o Bauer, 

Gleicht  deng  Gebürt 
Net  dengem  Würt! 

Setz-s-de  mech  gleich 
An  desem  Reich, 

Fe,  jo  dem  Päk  * 

Drob  schlög  her  de  Bäk 
De  aner  so  wond 
Ass  se  nur  könnt; 

Rüfft : wät,  sen  ech  Päk  — 
An  häht  her  eng  — Kläk  — 
Dat  se  fält  önnen 
Eweg  ohne  Sennen. 

Gud,  söht  de  Bued, 

Ech  danken  der,  Mued  : 

Dö  Prächteg  ze  ehren 
Werd  ech  scho  lehren. 

Och  ass  et  ergangen, 

Dat  gleich  göv  gehangen 


Digitized  by  Google 


- 48  — 

De  nidereg  Schirbel ; 

Nach  dreivt  se  am  Wirbel, 
llög  üver  dem  Land, 

Den  dauschende  Wand. 


D ROS  AN  DE  ROSEKNAPP. 


Et  wor  am  helle  M6, 

E Roseknapp  soht : heh  — 

Meng  Sester  Rösche,  gelt, 

Och  wör  ech  ob  der  Welt! 

Nach  leiht  am  Donkel  do, 

(We  ass  se,  Sester,  soh), 

Mer  d Welt  mat  hirer  Pruecht. 

A Stachel  deutstrer  Nuecht. 

Mei  Rand,  söht  d Rös,  we  schon 
Steht  Kraut  a Bäm  am  Bloh’n; 

We  blentzen  d Griäser,  ah! 

Vum  pierelechen  Dä ; 

W6  sangen  d Vulle  fresch, 

We  rondelt  d Well  vum  Fesch ; 
We  dämpft  so  blo  den  Dal , 
Erfüllt  vum  Liderschal ; 

We  spränge  voller  Fred 
D lev  Lämmer  ob  der  WM ; 


Digitized  by  Google 


- 49  - 


* We  hänkt  do  amGesproch 

Am  Himmel  d Lmhen  hog ; * 

We  dausche  Bei  a Möck 
Om  d Blume  voller  GlÖck ; 

We  spilt  de  Wendche  vill 
A grönge  Bliäder  küll ; 

We  lae ft  do  Spigel  hel^ 

De  Hur  geschwätzeg  schnei^ 

We  dronken  trüllt  voll  Gier 
De  Peipleng  öm  mcch  hier! 

. We  d Sonn  am  Himmel  steht, 
Erquecklech  Wiärmt  verspriVlt, 
E Mier  vu  Selver  Licht 
An  d Kreature  rieht. 

Dach  Sester,  Sester,  we ! 

Oh ! k£mol  du  erbloh  L 
Kaum  stin  ech  hei  cn  Däg 
Ob  Gottes  Aker  wäch, 

Scho  fale  stiervend  duer 
Meng  Reitze  'lest  gebuer; 

Am  Donkel  se  beglöckt  : 

Oh  we!  ech  gi  geplöckt! 


Digitized  by  Google 


D VERSCHWUERONK  VUN  DE  MUED. 


Zorn  Kinek  gov  e Raup  geschlohn, 
Beschenkt  mat  Villen  Önnerdoh’n ; 

De  Schliek,  de  Würm,  a wät  nur  kreicht. 
De  Mued  och  an  dem  Joch  h£m  keucht ; 
Gedrückt  wor  gröss  a kleng  am  Land 
Vu  senger  strenger  Herscher-Hand ; 

Dach  d Muede,  we  et  h£st, 

De  schlög  den  Drock  am  m£st, 

Wfcll  tiver  hire  Hass, 

Yersih  mat  Gud  a Schiass, 

G6v  Prefe  ^gestalt 
De  Würm  mat  vill  Gewalt : 

He  soll  am  weide  Muede-Reich 
Geehert  gin  dem  Kinek  gleich, 

We  him,  ob  sengem  Namensdäg, 

De  Bürger  Fr&iefeuer  mäch ! 


Digitized  by 


- 51 


Den  Zengte,  Schätzeng  aller  Art, 

De  träfen  d Muede  Lcud  nun  hart, 

Hir  Rechter  göven  zögeschnöert, 

Hir  Stinn  ewfcg  an  d Schluecht  gefohert, 
W&ll  alcn  Häss,  voll  Stürm, 

Gent  d Mueden  dreivt  de  Würm ! 

Befilt  söguer,  he  wölt  et  hun 
Datjider  müsst  seng  Käp  ovduhn 
Dem  Schliek  (so  hösch  sein  Secretair), 

Sech  höfliech  vür  hem  bocken  def. 

Wann  desen  an  de  Strosse  sev, 

Wo  net  — dat  giev  eng  Statsaffair ! 

Dach  we  um  Feuer  t Döppe  peift, 

Ehr  t Wässer  drann  zöm  Rache  reift, 

S6  dauscht  üng  dompech  Wieder-Stcmm 
Yun  Häss  am  Muede-Volk  eröm. 

En  ale  Mued  am  mäst 
Sech  gent  de  Würm  verhest : 

« Net  wörd  mei  groe  Kapp  sech  bocken 
« Den  Honn,  d6  ons  sö  schändlech  dröcken ; 

« Ech  soll,  zö  mengen  alen  Doh’n, 

« Mat  äw'ger  Schan  mein  Hicrthom  schlohn, 
« A vür  dem  laus’ge  Schliek  do  kreichen, 

« Net  würd  ech  menger  Eh’r  entweichen  1 » 

De  Ried  vernimt  üng  Möck, 

Si  fleht  an  engem  Bleck 
Z6m  Würem  hin,  a söht 


Digitized  by  Google 


- 82  - 
WÄt  him  de  Mued  gedroht. 


An  desen  Dank  zöm  Döer  : 

Ger&tt  hues  du  meng  Eher ; 

Ech  well,  deng  Dot  Verkennen, 

Zm  Ritter  dech  ernennen, 

Mam  Glichen  dech  beschenken, 

Ob  d Brost  der  sfclv’r  et  hänken. 
Wät-s  du  mer  do  geblosen 
Ass  wellkomm  üver  d Massen ; 

Meng  Gal  laeft  läng  schon  üver 
Vu  Geft  gent  t Onggeziver, 

DAt  frech,  mat  stolzem  Neid, 

Voll  Häss,  gent  mech  do  leicht; 

Mein  Eifer  bast,  ech  hoffe,  lass 
Elo  emol  ob  d Muede-Rass; 

Meng  Rach,  mat  Blud  an  Eisen, 
Wörd  scho  meng  Muecht  he  weisen ! 


He  schekt  zöm  Kinek  am  Galop 
E Laefcr  sohn  dat  grob, 

We  önner  lauter  Ge 
Am  Muede-Land  el  steh ; 

Si  göve  blöch  wö  Leichen 
Mat  Möh  nur  vür  hem  kreichen ; 
Mat  Würder  a mat  Doten 
En  uerge  Senn  verroden, 


Digitized  by  Google 


— 33  — 


An  offnem  Rommel  bal 
Sech  hieven  voller  Gal, 

Scho  wösst  hen  durch  Spionen 
We  s’iech,  o Sir,  belöhnen, 

Wö  sech  gent  iech  verhüt 
En  ale  Mued  am  möst, 

Dö  vill,  an  onerhöhert, 

Am  Muede-Land  geehert : 

He  soll  noh  kürzen  Doh’n 
Gent  Recht  a Krön  obstohn, 

Um  Land  an  an  de  Stiäd 
Zöm  Obhäf  ruffen  d Müed, 

Mat  gud  bewaffend  Reihen 
Sei  Vaterland  befreien. 

A Logen  an  a Kluppen 
Entstihn  hir  hömlech  Truppen, 
Do  klenkt,  zö  onsem  Onnergank, 
Däg  an  Nuecht  de  Bludgesank! 

Si  wiähle  scho  mam  Tigerbleck 
De  best  viin  ons  zöm  Offerstöck, 
Ons  Denger  hei,  so  wierd, 

Mat  weller  Lanz  a Schwiert ! 
Erschreckt  I si  welle  Kineks-Blud ! 
T ass  Zeit,  sit,  Sir,  ob  örer  Hut ! 

De  Kinek  ab  dö  Bref 
Get  deuster,  blech,  an  dröv, 

Rüfft  gleich  aus  hirem  Stot 
D Ministren  all  zö  Rod, 


Digitized  by 


Google 


— 54  — 


Gent  l Muede-Land  dohannen 
E Mettel  obzefannen. 

Des,  all  de  Greul  ze  hohren, 

Vu  Schrecke  ganz  erfören, 

An  all  zögleich  beschlossen 
Den  ale  Mued  z’erschessen ! 

Si  sohn : seng  Kanner  dreivt  an  d Welt, 
D Nation,  o Sir,  bestroft  mat  Geld, 

De  Gross,  de  werft  an  d Ketten, 

Nur  weneg  musst  der  retten. 

A we  an  l Muedeland 
De  Uerder  quöm  gerant, 

Göv  stöndlech  ägesät 
Wät  t Land  vu  Grössem  hät, 

Geschnoert  vum  Gandarem 
Get  hurteg  reich  an  Arem, 

A für  den  ale  Mued 
Bestalt  get  d Dödelued, 

Seng  Ahe  gi  verbonnen, 

E fällt  a blud’ge  Wonnen; 

Seng  Güder  gi  versteht 
Mat  weller  RäuberfrM, 

An  zweschen  zwö  Gandarmen 
Gerasst  aus  Mudderarmen, 

Gi  fort,  t ass  onerhöherl, 

Seng  Sünn  ob  d Grfcnz  gefohert. 

Yill  Dausend  Kröne  Böss 
Dem  Vollek  fällt  zö  Lös, 


Digitized  by 


Google 


--  55  — 


Schon  dämpen  d Scheiderh4fen, 
De  m£st  dem  Greul  entläfen. 


De  Würem,  fröh  am  Hierz, 

Ob  all  de  grösse  Schmier z 
Losst  gleich  Te  deum  bieden 
Um  Land  an  an  de  Stiäden. 

De  Kinek  duerob  fröh 
Scheckt  fort  eng  Ueder  zo 
Mat  dese  Würder  kloh'r, 

He  soht : z6  mir  all  Joh'r 
Ob  desen  Dag  sech  lenk, 

Z6  6w’gem  Uegedfcnk, 

Ob  t gud  erfollegt  Enn, 

De  63t  vun  alle  Stänn ; 

Wät  gröss  am  weide  Reich, 

D6n  Däg  16  mir  sech  schleich, 

All  Grove,  Prenzen,  Edelleud, 

D6  aus  der  Nöh,  d6  aus  der  Weid ; 

E prächtegt  Iesse  giev  gehalen, 

Dat  laut  voll  Fr6d  all  Hierzer  schalen ! 
De  Mueden  holt  he  frech 
Hir  Rechter  all  e weg, 

Vill  aner  Tiranei 
Erlieve  se  nü  scheu, 

A bei  dem  Würem  halen 
An  Dausend  Märterqualen ; 


Digitized  by  Google 


— i56  — 

Dach  wann  am  grosten  d Floh, 
Ass  d llettonk  allzeit  noh ! 


Scho  wor  am  deve  Vier 
Apollo  mam  Gefiier, 

Nach  hier  an  duer  verspät  sech  fond 
E Sonnestrahl  um  Horizont, 

We  möche  spät  am  W ald 
D verdrive  Scharen  halt. 

An  d Mett  vun  allen  tredt 
E Müedge,  köng  vu  Schreit, 

Seng  Brüder  Öm  he  stihn, 

Vun  him  des  Riede  gihn  : 

« Mei  Papp  am  Blud  do  leiht, 

« Ons  Rechter  sen  erbeut, 

« Ons  Frae  gi  seschändt, 

« A Kette  wien  net  rennt ; 

« Ons  Güder  gi  verkäft 
« Mat  voller  Räuberkraft, 

« Zo  Äschen  Haff  an  Haus 
« Zerfalen  do,  o Graus ! 

« Vun  hardem  Joch  gedrückt 
« Leiht  t Vollek  do  gebückt, 

« Mat  Gold  a Selver  kaeft 
« Sei  Licve,  wien  net  laeft, 

« Am  Eise  leihen  Dausend 
« Mat  Wost  an  Honger  hausend, 


Digitized  by  Google 


- 57  - 

« We  gefteg  Scorpidnen 
« Durchwullen  t Land  Spidnen ; 

« A blud’ger  Tiranei 
« Leiht  t Hdmeeht  do  entzwei, 

« Ewe  e schwankend  Gräss 
« Gedrive  vun  dem  Hass  ; 

« Mir  s&lver  hei  an  deustrer  Nuecht 
« Yerlosst,  a Gottes  llänn  geluecht. 

« Wo  wor  e Muedeblud, 

« Wät  net,  entbrant  vu  Mud, 

« Net  gov  ob  Dod  a Lieven 
« Mat  mir  hei  schr&cklech  wieven 
« Gent  ons  Tirane  Rach  an  Hell, 

« We  soss  de  Schweizer  Guillaum’  Teil. 

« Schwüert  fei’rlech  all  en  £ d, 

« Ze  spuere  Moh  nach  Led, 

« Bis  t Schiass  vum  Kinek  ünnergrueven ; 

« Dach  rufR  öm  Beistand  ddn  do  ueven ! 

* Begönstegt  vun  der  Nuecht 
« Entgih  mer  Leicht  der  Wuecht ; 

« Mir  krauchen  än  durch  d Stall, 

« An  d Dünne  vun  de  Säll, 

« De  gin  dan  durchgebuer, 

« Bis  hirer  Kraft  s’entfuer, 

« Dem  schwere  Läst  vum  Bau  crleihen, 
«And  Säll,  vum  Schutt,  voll  Leiche  leihen. » 
Dach  d Sonn,  am  weiden  Himmelsböhn, 

De  Wässermän,  de  Scorpiön, 


Digitized  by  Google 


- 58  - 


All  zwielef  Himmelszächen 
Wor  fierdeg  schonn  z’er  rechen. 
Och  quömen  ohne  Hahl, 

Mam  este  Muerge-Strahl, 

All  Gross,  mat  Fröd  a Friden, 

Ob  d Kineksburg  geriden.  • 
Scho  spretzt  um  grosse  Schmaus 
De  Stöpches-Wein  öm  t Haus, 
Am  gölde  Säft  vum  Rhein, 

Schon  taumelt  de  Verein, 

Scho  klenken  d Gliäser  frank 
Zöm  Mueden  Onnergank, 

A wö  se  ruffen  hog ! 

A schreiendem  Gespröch, 

De  Kineck  liev,  am  H4f, 

Fällt  d Bureg  än  zö  Stäv, 

Si  leihen  all  als  Leichen, 

Net  e könnt  do  entweichen. 

Nach  Stihn  am  Raupeland 
De  Ruine  wuelbekannt, 

Si  ruffen  än  an  d Zeiten : 

Zöm  Gude  loss  dech  leiten ! 


Digitized  by  Google 


EN  AHBLECK 

an  öngem  Wirthshaus  zö  Lötieburg. 

(E  Bild  noh  der  Natur). 

Du  wöss  de  Weisse ' quöm  t lest  bei  de  Pratt », 

He  soht : herob  geschwenn  elei  e Patt 
Zö  menger  harder  dröchner  Küst, 

Ech  hun  e mächteg  grossen  Düst; 

Dot  huet  der  och  e bohren  decke  Su, 

Für  mech  e Patt,  a für  de  Pentre  Fu3. 

De  Lui4  göv  duerob  verfluchte  bös, 

Dir  wesst  en  ass  da  mächteg  generös, 

A ka  köng  Grimmei  leiden  net, 

Dat  Eppes  him  en  ärmen  Deuvel  get. 

He  söht  dem  Weissen  over  neist, 

He  s&tzt  sech  duer,  hen  drenkt  a kreischt, 

Gelt  dir,  e wollt  hem  kön  Affront  uenduhn, 

A wollt  kö  Schei  vun  engem  Gurmang  hun 
Nach  lever,  ass  hem  ovzeschlohn 
Den  Dronk,  dön  hien  em  uegedrohn. 

1 Beiname  eines  Lux.  Bettlers. 

* Wirth  einer  Lux.  Schnapskneipe. 

3 Peintre  fou , ein  argloser  Narr,  Bettler,  ehemals 
Maler. 

4 Louis , Ludwig,  Taufname  des  vorhergehenden. 


Digitized  by  Google 


- 60  - 


De  Weissen  ass  da  grausem  delecat, 

Geseiht  de  Lui  dat  he  Schagreng  Mt, 

A soht : mä  soh,  toi 1 Schagreng,  toi ! 

II  faut  bouver  duerob  cinq  fois. 

Komm,  ale,  setz  dech  hier  bei  mech, 

A se  mer  net  ze  höfereg, 

An  dir,  Fra  Pratt,  brengt  mir  an  hei  dem  Her 
Geschwenn  elo  £ng,  neu  Schassmarrä1 *  hier. 

Eiei  de  Lui,  froh  we  t Himmelreich, 

Geheit  sech  öm  den  Hals  vum  Weisse  gleich, 

A kösst  sein  zocker-rose  Bäk,  dir  Leud, 

Dat  nemmest  göv  a senger  Fred  gescheud. 

Nü  soht  de  Lui : Komm  du  sech  meng  Weiss, 
Viens-ci,  meng  Al,  an  ob  deng  Brantwei  scheiss , 
Ci  dans  la  saW  well  ech  deng  Portrait  mäeh, 
Dat  d Engel  sech  Fr&d  an  t Himmel  Idch. 

De  Weissen  hivt  sech  duerob  ob,  a geht, 

A geht  vum  Lui  an  de  Säll  gelädt. 

Do  woren  da,  so  weit  mer  nömme  kuckt, 

Om  d Descher  weit  a bräd  geduckt 

Wät  d Stad  vun  Heren  a vun  Dämmen  huet, 

All  Schönes  war  dan  dätmol  ägeluedt. 

De  Petter3  mat  dem  Mangerech4 


1 Unterstrichenes  ist  entweder  franz.  oder  schlecht 
luxemburgisch. 

* Schnaps. 

3 und  4 Säckträger  aus  Luxemburg. 


Digitized  by  Google 


— 61  — 


Un  fcngem  Desch  zerstreide  sech, 

Dohannen  hivtjde  Liebegott 1 
De  vole  Prefe’s  Tambur  ob. 

An  t Kattong 1 wor  dann  dätmol  och  alt  do, 

Mt  rüfft : Fra  Pratt,  herob  mat  menger  Kloh, 
Ech  scheiss  ob  6re  Birendrank 
He  möcht  6 neme,  stiervcs  krank, 

Mir  hun  nach  fcppes  an  der  Tfcsch ! 

Herob  mat  &nger  Flasch, 

Geschasst  ass  net  gemolt,  meng  lev ! 

De  weisse  stöng  am  Sal,  ewc  en  Dev 
Zc  zidre  we  en  tspeläv 
A metten  an  dem  Herenhäf. 

Zorn  Glück,  hen  ass  net  öhne  Mud, 

Och  werft  he  gleich  vum  Kapp  sein  Hut, 

An  dreckt  sech  bei  de  Schaf 
W 6 Lui  him  eng  Plätz  vergehst f. 

De  Penter  hät  seng  Pensel  an  der  Hand, 

A wor  dermal  schon n än  an  d Farv  gerant, 

Nün  ass  hen  an  dem  Mohlen  drob  an  druen, 

An  alles  laeft  herbei,  an  t gong  iech  ken  dervuen, 
Für  Himmel,  Ierd  a Welt, 

A für  k6  Preiss,  a für  k6  G£ld, 

An  all  um  Kapp  hir  Hänn  zesumme  schlohn, 

W6  t Bild  gemacht,  an  d Mohlerei  gedohn. 

1 Sächlräger  aus  Luxemburg. 

a Ein  alles  Weib  aus  Luxemburg. 


Digitized  by  Google 


- 62  - 


De  Weissen  hAt  sei  Bild  nach  net  gekuckt, 

A schonn  hAt  sechs  mol  him  sein  Herz  gekluckt, 

Et  laeft  herom  öm  d Stuv,  vun  Hand  z6  Hand, 

Neist  schöner  wor  ob  Himmel,  Ierd  a Land! 

Hei ! jeitzt  zöm  Gass ' de  Libegott, 

(DA  zwA  verstih  gewess  sech  drob), 

Hei  wAt  eil  Ah,  Ang  Nues,  e Mond, 

Hues  du  meng  Lieven  eppes  Schoner  fond ! 

Mat  Batte  quöm  Katole  och  herbei, 

Ze  kucken  de  bewonnert  Hexerei : 

Eiei,  wie  wollt  iech  Sohn  de  FrAd  de  dA  zwA  hun, 
Si  kucken  alles  aus,  vun  hanne  bis  vür  un, 

Gesih  s6  guer  w6  d Floh  sein  Hiem  beschasst, 

Seng  Haut  um  Hals  hem  kreuz  a quier  verrasst. 

De  Weisse  kritt  nün  endlich  d Mohlerei, 

E kuckt,  o LAd!  E körnt  an  d Roserei : *• 

Scho  falen  d Descher,  d St^ll  an  d Bänken  öm,  IL 
Scho  fleht  de  Lui  an  der  Stüv  heröm, 

Bai  leiht hen  ob  demDesch,bal  hänkt  henun  derDiir, 
A Mugle  fleht  t Geschir, 

Wart,  jeitz  de  weisse  Ge,  ech  wArd  dech  lehren 
Mein  Halz  mat  Flohstech  ze  garneren ! 

Secours  l rüfft  hallev  död  de  Penter  Fu, 

A kreischt,  a bludt,  a jeitzt  alt,  o mon  cou ! 

Dü  hivt  sech  dan  den  Tambur  ob,  a körnt 
Mam  Gass,  mat  sengem  beste  Frend ; 

1 Fleischer. 


Digitized  by  Google 


- 63  — 

De  Weissen  ass  gleich  6hne  Säft  a Kräflt, 

De  Lui  get  vura  Buedem  obgeräft, 

Katöle  leht  sech  dran,  dem  Lui  söht,  a-Qa! 

T geht  hei  sech  net  we  bei  di  Appel fra; 

He  rüfft  du  gleich  de  Mangerech, 

Net  Libegott,  lo  scheckt  et  sech, 

Dat  onsen  Hänn  de  Weissen  net  entgeht 
An  dat  geströff  he  get  für  all  dät  L6d, 

Wat  Lui  huet  vun  him  erdröhn ; 

Für  dat  ons  over  d Leud  net  sohn, 

Him  wör  sei  Recht  net  widerfuer, 

Da  kommt,  a setzt  dir  iech  eluer, 

Befuehle  get  dem  Weissen  alsöbal 
Z’erschengen  hei  am  Tribenal. 

De  Mangrech  kömmt  als  Presedfcnt, 

Katöle  ass  sein  Assistent, 

De  Batt6  rüfft : jeh,  chapeau  bas  l 
K6  Späss  elei  — e grosse  Cas  / 

Den  Tambur  körnt  als  Procureur, 

Du  bass,  soht  Lui  him,  mon  defeuseur. 

Du  holt  hen  dän  bng  Schick,  an  hivt  sech  ob, 
H&r  Mangerech,  an  du,  o Libegott, 

An  all  dir  H&ren  do,  giet  uecht  mat  ons  : 

A wien  der  Deuvel  göv  ons  hier  an  d Fons 
D6n  Hongerlider  Weissen  do, 

0 geh  an  triedt  hen  ob  de  Moh, 

Jes,  Lui,  geh,  a stoss  hen  dach  ob  d Melz, 

Tu  n*es  qu'un  lache , si  deng  revange  net  holst 


Digitized  by  Google 


De  Weissen  ob  de  Ried  erblicht, 

A bal  vun  Angst  an  d’Box  he  sAcht; 

He  rüfft  öm  Hellef  uen  de  Mangerech, 

Well  wA  e ros’ne  stellt  den  Tambur  sech. 

De  President  erhlft  sech  gleich  vum  Stul 
Um  kluef  Ang  Hand,  de  aner  un  dem  V... 

An  alles  dröckt  sech  bei,  a kuckt  hen  uen, 

An  alles  denkt : de  gude  Weissen  dAn  ass  druen 
Mä  wAtl  söht  baussent  sech  de  President, 

Mat  Ungern  mächteg  grdsse  Ried-Talent, 

WAt  hAt  dAn  arme  Lui  dir  gedohn, 

Für  hien  esö  gueds  jämerlech  ze  schlohn, 

Du  hAs  he  jo  duer  ausgestreckt, 

Ech  hu  gement  he  wör  verreckt. 

Dir  Here,  fänkt  de  Weissen  uen,  get  uecht, 
WAt  huet  der  dach  vu  mir  geduecht, 

Mech  hei  beim  Richter  uenzekloh’n, 

Do  ech  de  Lui  jo  mat  Recht  geschlohn. 

Och  hätt  dach  onser  Hergott  mir  sei  SAge  gin, 
Dat  ech  dach  kAmol  hätt  hei  desen  Dag  gesihn, 
Dan  hätt  keng  StrAch  de  Lui  krit, 

Ech  stong  net  hei  am  Höhgerit, 

Den  Tambur  hätt  mein  Armut  net  veruecht, 

Ech  wör  vum  President  nach  haut  geuecht! 
Duerfür,  dir  Heren  all,  erwecht  ert  Hierz, 

An  huelt  mat  mengem  LAd  dach  Schmicrz; 

Oh  1 soht,  he  steht  genog  am  Kreutz,  am  LAd, 
Für  dat  ons  Gnod  hem  haut  giev  matgedelt. 


Digitized  by  Google 


Och,  all  dir  Ilcre,  we  der  git  a sit, 

A laeft  alt  nach  an  erem  gud-Gemüd 
De  S£ge  Gottes,  den  den  Armut  halt  ze  Rod, 

Da  giet  dem  Armen  ale  Weissen  dach  er  Gnod 
Zc  zehen  onggeströR  aus  desem  Rod, 

Dal  nemmest  him,  a sengen  alen  Doh’n, 

Keng  Grimmei  hiev  dach  noh  ze  sohn. 

Hen  hält  duerob  äng  Weilche  stel , a kreischt, 

A wescht  sech  d Ahen  ov,  a söht  nach  neist, 

An  allegucrten  öm  hen  traureg  stihn, 

An  all  am  Hierz  hem  hire  Bei  Cal  gihn. 

Dach  nän  — s6  fänkt  he  langsem  uen, 

Et  ass  verbei,  ech  sen  nün  druen, 

Dem  ale  Weissen  ass  ob  Ierden 
K6  Glück,  t ass  aus,  trotz  allem  Rieden. 

Och  n£n!  ech  falen  önncr  d schennesch  Hand, 
Mein  Nuem  geht  schiindlech  aller  Well  bekannt, 
Gehänge  werd,  nach  spät  noh  mengem  Slicrvcn, 
De  schwärze  Kueb  u menge  Glider  lieven ! 

An  dü,  meng  Fra,  mat  der  ech  Glück  a Led 
Bis  hiren  D6d  ganz  brüderlech  gedelt, 

Gesihn  deng  Knoche  schonn  am  Gräv  sech  rohren, 
Dät  schändlecht  Enn  vun  dengem  Man  ze  bohren, 
Dät,  steh  mer  bei,  mei  leve  Gott  do  ueven, 

Dei  ganze  Rass,  de  jieder  6 muss  lueven, 

Bis  an  de  spätest  Doh’n 

Mat  Schiäiht  a Schan  werd  schlohn ! 

Hai  an  deng  Riede,  Weissen,  hal  se  an ! 


Digitized  by  Google 


- 66  - 


Söht  drob  de  President,  a wescht  sech  d Ah*n, 
Du  Ms  t Talent  ons  Hierzer  obzewächeii, 

Net  wärds  de  schändlech  wc  e Ge  erblichen! 
An  d Tränen,  de  Bure  läfen 
Aus  allen  Ah’n,  de  ons  bcgäfen, 

De  lossen  dech  net  önnergohn, 

Och  ass  deng  Strof  der  nohgesohn ! 

Bravo!  kleckt  alles  hög  an  d Hänn, 

Aus  Fred  für  t gud  erfollegt  Enn, 

An  alles  öm  den  Hals  hem  Iseft, 

An  an  den  Tränen  hen  ersaeft. 

Mer  söht,  dat  grad  an  d6m  Momönt 
Ob  d Schöller  flog  vum  President 
Eng  schluedweiss  Dauv,  an  doraus  licht, 

Dat  Gott  zefride  wor  mat  dem  Gericht, 

Och  söht  mer,  dat  ze  danke  Gott 
Gehale  gov  eng  gröss  Ribott. 


DE  SCHEISSDAfeCK  AN  D GOLDMÖCK. 

Eng  Goldmöck  quöm  getrolt 
Yu  gröngem  bloe  Gold 
Gebotzt  ewe  äng  Braut 
Hier  bei  en  Dreck ; rüfft  laut : 

Fe  Donner,  we-s  de  stenks! 

An  hätts  de  nach  Gcblenks, 


Digitized  by  Google 


- 67  — 

Kuck,  schon  a fei  wö  ech, 

Da  gong  nach  dei  Geröch, 

Dach  neist  as  fikel  rieht 
Sech  aus  der  ob  an  t Licht, 
Muss  spiere  Mond  an  Nues, 
Entrenne  we  en  Hues, 

D£n  hei  verbei  wellt  strieven, 
A rette  soll  sei  Lieven. 

Du  dreckeg  Löder  do, 

Wät  mächs  d’ob  Ierde,  soh? 

F6  — puff  — eng  Pöst  I je  fleh ! 
Ew£g  aus  menger  Noh! 
Madam,  söht  drob  den  hei, 

Dir  sit  nach  jonk,  nach  neu, 
Verzeihen  iech  dueröm 
Er  onggezügelt  Stemm, 

De  Rieden  de  der  stösst, 

Gi  schonn  iech  ägebösst. 

Wuel  höfreg  noh  enßn 
Vum  Kapp  bis  Z9  de  Bön, 
Ersehen  gt  der,  steif  vu  Gold; 
Dach  sit  mer  ’weneg  hold, 

Soht  net  den  Ahbleck  — Fe  I 
A mir  jo  stöng  ör  Weh; 

Ech  hu  mat  Suerg  a Löd 
£r  Jugend  obgelödt : 

Dir  sit  kön  dankbert  Kand ; 

Och  ass  e weneg  Wand 


Digitized  by  Google 


— 68  - 

An  6re  Rieden  : wesst, 

Dat  dir  mech  treu  gekösst, 

We  ech  iech  hei  als  Würem 
Erzuhn  an  deser  Fürem. 

Nach  get  iech  mei  Gehaus 
Alldäglech  Dronk  a Speis, 

Losst  iech  den  Honger  ploh’n 
Dir  wfcrd  iech  mir  schon  noh’n. 
Ech  sen  net  schon,  t ass  wöher, 
Och  hun  ech  neist  Für  t Öher ; 
Ech  reche  wuel  onggier, 

Grad  dät  dach  rüfft  iech  hier, 
Dät  ass  meng  Stemm  de  wenkt, 
Zöm  Metteg-Iesse  klenkt, 

Dät  ass  dö  mächt’ge  Schrei, 

De  rüfft : zöm  Desch  herbei  1 
Wa  weit  am  Feld  dohier 
Dir  aner  juchst  noh  Gier; 

An  hun  ech  iech  geniährt 
Mat  mengem  beste  Wierth, 

Dat  neist  meh  bleivt  we  Knoch, 
Dan  ass  et  net  genog, 
Danniähren  ech,  meng  Best, 
Vill  Kräuder  mat  demRfcst. 

Do  ass,  wohi  mei  Licven 
Sech  stets  bemoht  ze  strieven, 

A soll  vun  Ierden  en 

An  t Himmelsreich  scch  leh’n, 


Digitized  by  Google 


- 69  - 


Wann  hie  mat  guder  Dod 
Sech  Lievensläpg  geploht, 

Wien  hält  da  besser  Bref 
Ass  ech  duerzö,  meng  Lev? 
Dach  dir,  Madam  — zo  wät? 
Den  Dreck  de  Froh  kaum  hat 
Gelost  aus  sengem  Mond, 

Do  quöm,  ganz  noh  dem  Grond, 
Gefluhn  ewe  eng  Feil 
fing  Schmuelmesch,  holt  an  Eil 
Mam  Krapp  de  höfreg  Möck, 

A schnappt  s’als  Muerges-Stöck. 


D FLÄCHT  AN  D D&FT. 

Sö  we  Für  d Vürhand  an  der  Konst, 
Söss  an  der  deustrer  Fabelzeit, 
Arachne  gent  Minerva’s  Konst 
Sech  hivt  a kengem  Streit; 

Net  manner  we  am  Heide  Krös 
We  ön’t  aus  ale  Lidder  wös 
Nohm  Setz  vum  ödle  Schwier  t 
Sech  Ajax  gent  Ulisses  wiehrt; 

Nach  wc  an  adlechem  Turnör, 
Gerözt  vum  zarte  Preis, 

Zw6  Ritter  mierkl  de  Seh’r 
Feindlech  schäume  weiss, 


Digitized  by  Google 


- 70  — 

Omgosst  mat  harder  Schier, 

Do  rannen  hin  an  hier, 

A lang,  noh  onggerodne  Schlöhen, 

Z 6 neuen  Hah  sech  mohen. 

S6  steht  an  uergem  Streit, 

D Flächt  gent  d Deft  a Brand, 

Vun  alle  Seite  komme  weit, 

Jonk  an  Alt  herbeigerant. 

Für  d Vürhand  an  dem  Wierth, 
Ergreift  se  muddeg  t Schwiert, 

Trett,  höfreg  am  Gewiärden, 

Hervür  mat  harde  Rieden. 

Dach  rond  ob  höge  Leihn 
Ömrenglen  t Ödei  Streiter-Puer, 

Drei  uechtsem  Richter-Reih’n 
A weiser  Schreft  erfuehr. 

D Weishet  vür,  mat  sechrem  Bleck, 
Hir  Düechter,  d Röh  an  t Glück, 
Levlech  öm  se  wählen 
Gleich  de  Muerges-Strahlen. 

A lenks  am  Götterglanz, 

Dem  Sonnen  Obgank  gleich, 
Erschengt,  am  strenge  Richte'rkranz, 
D Abillengs-Kräft,  an  Hörthom  reich. 
Zö  hire  Fosse  leihen 
D Gefüller  an  zwö  Reihen, 


Digitized  by  Google 


- 71  — 


Des  t Kreisch  an  t Lichen, 

Feindlech  gent  en-6  bewachen. 

D Vernonneft  riechs,  mat  strengen  Ah’n, 
Ömzuh  mat  donkler  schlichter  Truecht, 
Geschide  weit  vun  allem  Wahn, 

Get  rieht,  an  ongestohert  uecht. 

Als  Denger  sech  verschäft 
Verstand  an  Urthelskräfl, 

BM,  eifreg  am  Bedengen, 

De  Stoff  z6m  Schiesse  brengen. 

Zorn  est  an  d Bunn  voll  Hochmuth  trett, 
Hin  d Flächt  a schnelem,  lichtem  Gank, 
llir  folg’t  mat  ovgemiessnem  Schrett, 
Beschulen  d Deft  de  nemlech  Sank. 

Des  schwärz  an  donkler  Truecht, 

De  blond,  a Glanz  geluecht, 

De  est  voll  frechem  Kucken, 

Des  k6ng  sech  kaum  ze  mucken. 

Mei  Rkht,  o Richter,  ja,  mei  Recht 
Für  d Vürhand  tiver  d Deft  soll  laut 
Ertönen,  rtifft  nu  mächteg  d Flächt, 
Nohdäm  meng  Ried  et  obgebaut. 

Net  anest : do  ech  alles  sen 
Wät  ass,  a wor  vun  Uebegenn. 

Wat  blev,  solt  ech  vergohn  ? 

Den  Neist  git  d’ Antwort  frohn ! 


Digitized  by  Google 


- 72  - 


We  schon  erblenzt  um  Gräs  den  Da, 

We  gölde  Licht  de  Wisi  Flur, 

We  levlech  röht  am  Stelen  Ah, 

Mat  hire  Wonner  do  d Natur, 

Wann-sdü,  entzuhn  der  Stuvcn-fcng 
Am  Freie  lievs  mat  dir  eieng. 

Wuefiir  da  rohen  d Blecken 
Sdsanneft  voll  Entzecken? 

Wa  vur  dem  Bild,  vu  Mästesch-Iland, 
Deng  Sei  do  keucht  am  Fredejoch, 

Yum  Schone  bis  zör  W7ulh  entbrant, 

Wät  dreivt  dech  noh  dem  Zaul>erdoch  ; 

Wo  Sclver,  Gold  an  ßdelsteng 
Erblenzt  a feuregem  Gcmä'ng, 

Wuefiir  mat  wärme  Lösten 
Wells  dü  dohin  dech  brosten? 

Wuefür?  Bekennt,  aus  mengcr  Kraft, 
We  ob  Magnet  sech  t Eisen  hivt, 

Den  Zwank  zom  schone  sech  erräft. 

De  Gäst  zöm  Staune  sech  erhivt. 

Wien  hät,  soh,  Deft,  dci  Banne-Bau, 

Soh,  äs  an  obgefall  ter  Schau  ? 

Du  donklcr  Nuecht  am  Gleichen 
Muss  mengem  Glanz  entweichen ! 

Drob  d Deft,  mat  ganz  gelossnem  W ürt : 


Digitized  by  Google 


— 75  - 

0 Flächt,  gestin,  net  j idem  Bleck 
Entschlesst  sech  gleich  meng  ganz  Gebürt, 
Och  kön  entfalt  mcch  Stock  vür  Stück ; 

So  wellt  et  t Schccksal  hun  aus  Nod, 

Well  sicher  driv  zöm  nohen  Död, 

Zorn  Onnergank  d ganz  W&senhöt, 

Kwom  hei  a klor  d Allwesenhet. 

Och  gläv,  dat  ech  vun  Ucbegin 
A mengem  donkele  Gedrivs 
Dem  W&lt-all  do  als  Feiler  slin, 

Ob-s  dü  dech  schonn  zö  dem  erhivs. 

A mir  entsli,  gehßmnessvoll 
All  Kräften,  de  an  enger  Roll 
Bai  schafc,  bal  vernichten, 

A rond  heröm  ons  lichten. 

A mir  leiht  d Muecht,  de  rüfTt : Planet 
Mat  strenger  Regel,  onermüt 
Om  d Sonn,  an  Sonn,  öm  d Sonn  iech  dreht, 
De  dreivt  a walendem  Geblüt 
De  Lie venshauch  an  d Odren  än, 

D6m  do  kaum  sichlbarlech  den  Ah’n, 

DSm  hei  zö  hoge  Güster, 

Gesellt  vum  grosse  Mester. 

De  Würem,  d^n  um  Buedem  kraucht, 

An  a verbuergner  Ratz  de  Schwaiu, 


Digitized  by  Google 


— 74  — 


Bis  z6  dem  Mensch,  d£n  uevc  streicht, 
An  d fich  mat  hirem  Risestam, 

Gin  ob  durch  mei  bekräften  Hauch, 

A kommen  noh  veijohrtem  Brauch, 

N6d wendeg  noh  den  Normen, 
HirGlidder  ömzeformen. 

Ob  dir  erbletzt  e bond  Gemeng, 

T ass  woher,  Flächt,  un  Zauberreich, 
Vu  Selver,  Gold  an  Edelsteng, 

Dach  wess,  aus  mengem  donkle  Reich ; 
A mir  leiht  deuster,  d6f  verschärt, 

Mam  Rubi,  Diamant  sö  hard, 

An  d Pierei  aus  de  Wollen 
De  gehl  den  Daücher  stellen. 

Halt  ä,  rüfft  d WeishGt,  halt! 
(Bekuckt  se  b&l  mat  Fridens  Ah’n) 

D4  Streidt,  d6n  ob  iech  walt , 

Dat  ass  nur  eid’le  Wahn : 

Hei  giet  iech  d Hänn,  eng  Bruderköss, 
Schiesst  Hierzens  — 6n,  det  Bönteness  : 
Ne  solle  Flächt  an  Deft  sech  trennen! 
Sech  fridsam  allzeit  6nt  bekennen. 


Digitized  by  Google 


E Fragmöns  aus  önger  Tragedi,  mat  dem 
Titel : D FATZ  (Anö). 

Aus  dem  III.  Act.  zferr  II. 

( D xdn  •••  am  Violc-Laoh  ob  enger  Dünn.) 

D LOMP. 

Ja  wat  eng  Nuecht  wor  dat,  ech  ziddren  nach, 

We  pafftet  well  (ech  stoch  am  Ueve-Lach), 

De  Schuesteg  ob  an  ov ; den  Huen  um  Döch, 

An  d Lued,  de  deck,  si  haulten  alles  wdch. 

We  himmellicht  et,  soh,  we  kröcht  et  hart ! 

Och,  ale  Mops,  en  Ongglöck  wuel  erwart ! 

DEN  DRfeCK  (Mops). 

Si  sohn  et  hätt  geschlohn,  ech  wöss  net  wo, 

En  Haff  siev  ovgebrant,  erschlohn  fcng  Köh. 

D LOMP. 

Gesehns,  vu  Pällemsträuss  geweihte  Räch, 

Gelauds  soll  hale  weg  de  Bletz  vum  Döch ; 

Komm,  Mops,  e frumme  Sproch  hei  bied  — ech  och, 
Dat  Onglöck  ons  verschöhn ; eng  helleg  Woch 
Ass  an  dem  Gang,  ons  hohert  Gott,  geh  bied! 

DEN  DRfeCK. 

Wöt  söhs  de  Biedcl-Pök  — verflucht  deng  Ried ! 


Digitized  by  Google 


- 76  - 

Du  dür  an  zeh,  verschrompt  vun  harder  N6d, 

Den  Honger  an  den  huele  Bäck,  dem  Död 
Ue  gieler  Knoch  a blechern  Kucke  gleich, 

Du  Rav  von  daüzend  Nod,  du  lieveg  Leich, 

Däm  lompeg  Elend,  faul  um  Rock  do  hänkt  — 

Du  Laus  — wö  sen  deng  Güdder  soh?  versankt 
De  Bletz,  den  Donner  dir  cn  Haff,  e Schiass? 

Ass  Gott  dei  Frent  a mein  ? — nän  — onse  Rass 
Yerworfft  leiht,  keucht,  zermuel  vum  Kommer-Läst, 
Veruecht,  eso  kä  Veh,  zu  löstgem  Gäst 
Den  DrübsaX,  ja  de  gielen  dürren  do 
Um  Desch,  am  Bett  bei  ons  zö  stetzer  Ploh  — 

Wors  du  ’mol  sat,  häts  du  Gedeks  emol? 

Gerächt  — ja  Honger  — Wöst  — sein  Hierz  ass  Stohl ! 
Gestöst  an  d’Welt,  der  rauher  WtHrtmk  blös  — 
t « f ^ j E schone  Gott  — ech  soll  Gebiet  hem,  Gross, 

w A Luev,  an  Dank,  hem  Weiräch  strähn  — t ass  net! 
Ja  Flüch  hem — Last  vu  Flüch  mein  Hierz  hem  schödt ! 

D LOAIP. 

Gerächte  Gott  verzeih  — 

DEN  DRfeCK. 

Dach  stei — wiekömt  dohanne,  langsam  schwäch, 
Gestäubt,  wät  kängem  gleicht,  — ewe  äng  Säch  ? 
Ech  fuerchten  t ass  de  Al — jäh  komm,  du  wäss 
T ass  t Anc,  fort,  t ass  Zeit,  et  ass  et  nes. 

D FATZ. 

Soh , Pitsehel , licvt  d Fra  Schnäpsle  nach,  de  Bio? 
Du  wäss,  si  hat  äng  Krätsch,  äng  Deuvels-Klo, 


Digitized  by  Google 


- 77  - 


K&ng  Schöng,  e Bok  vu  schwarzem  Samet  uen, 
Eng  Fieder  drob,  wor  röd,  vun  engem  Huen; 

Eng  Dröbs  vu  Schnauv  hät  s’allzeit  un  der  Nues, 
6ng  Wärzel  ob  dem  Bäk,  an  drob  e Wues; 

Wor  schiel,  dät  kuckend  Ah  e Feuerkuel, 

So  glöss,  eng  Peif  drun  uenzefanke  wuel ; 
Verbuerg’ner  Könste  voll : am  Karteschlohn 
Erfuehr,  d Planete  Räd  noh  Wonsch  ze  joh’n; 

Och  an  de  Strech,  de  bannen  d Hand  durchkreisen 
Verstöng  se  vill  Gescheutes  noh  ze  weisen; 

Am  Drämausleh’n  erfuehr;  soh,  Pitschel,  soh! 

Du  kenns  se,  net?  wö  wuehnt  se,  weis  mer  ’t  noh ! 

DE  SAM. 

Wät  sen  der  dach ! Huet  t El&nd  sö  gewullt 
An  iech,  dat  guer  et  Gott  aus  icch  gespullt? 

Dir  wellt  net  guer  an  Deuvels  Dengstcn  trieden? 
Mei  Gott,  wät  fänkt  der  uen ! Wät  sen  dät  Rieden? 
Wät  wollt  der  mat  där  Fra,  Jesu  gross? 

Bestemmt  für  d Hell,  si  droht  en  Deuvcls-Fdss ! 
Ech  biede,  spürt  der  Böser  dach  net  noh, 

Si  leht,  bedreht,  si  macht  aus  röd  iech  blo ! 

D KATZ. 

En  Dräm,  mei  Pitschel,  reisst  mcch  vun  en-6n ! 
Ech  ziddren  nach,  o Gott ! ob  Arm  a Ben ! 

D Fra  Schnäpsle,  def  erfuehr  an  deustrer  Leher, 
Eieng  ka  soh,  wät  dä  bedeut  — dach  hoher  ; 

Et  wor  ass  wör  et  Krestdag.  An  dem  Wald 
Eieng  do  stöng  ech  nakeg,  Nuets,  a kalt, 


Digitized  by  Google 


- 78  - 


Meng  Glider  steiv  gefruehr,  de  Wand  wor  stärk. 

Rieht  üver  mir,  ob  enger  Stange  Mark, 

Stöng  rieht  e bliche  Kapp  mat  Feuer- Ah'n ; 

Dä  rüfft  mat  friemer  Ried  an  d Waldonk  än 
Gleich  quöm  e Bock,  an  drob  e kuelschwärzt  Hong, 
Dat  jeitzt  :«o!  Mester  Silbi,  drei  ass  Blutl 
« Hu  Juden  Hauch,  a Päfen  £r  geschut : 

« De  Schaum  ass  ueven, 

« Bauscht  den  Ueven, 

« Aus  der  Schmelz 
« S6  — Honn  wfclz!  » 

De  Kapp  dä  wenkt ; an  t Hong  sech  duerob  spredt, 

T get  deck,  an  emmer  decker  ausgebr&dt; 

De  Bock  an  engem  Spronk  zerreisst  mam  Huer 
Dem  Hong  de  Bauch ; lei  göv  e mächt’ge  Knai, 

A kuck,  et  wor  verwandelt  an  e Sal,, 

Erlicht  vun  Dausend  Lampen  hei , gev  uecht! 

Do  log  ech  jonk  we  an  der  ester  Pruecht, 

Ömgi  vu  mengem  alen  Denger  Trapp  : 

Den  Zwir  an  d Nohl,  de  schone  Spengels-Kapp, 

An  d Steiv  an  d Blö,  an  d Bidchen  och,  d6 16v, 

De  Bleil  an  t Eise  wärem,  t Wässer  d6f, 

Si  gi  sech  d Hann,  an  danzen  öm  mech  hier, 

Si  juple  wöll,  verschleppt,  so  d’Heck  voll  Düer. 

Nu  s’emol  stihn,  a ruffe  laut : 

Zör  Arbecht  fleck  — mek  — mek  — mir  botzen  d 

[Braut ! 


Digitized  by  Google 


- 79  - 


D BIDCHE  SENGT  : 

Da  bass  net  reng, 
An  d Bidche  kleng 
Dech  gud  gekniedt; 
Ech  hu  geriedt. 

T WASSER  SENGT  : 

Am  klore  Bur 
Do  ges  de  nur 
We  scho,  s6  rfeng, 
Komm  hier  el&ng. 
b blo  sengt  : 

Net  eieng 
Muss  de  reng; 

Wo  blo  mal  Weiss, 
Do  ass  de  Gleiss ! 
b steiv  sengt  : 
Nach  eppcs  steif, 
Da  bass  de  reif! 

T STRfeCKEISE  SENGT  : 

W6  t Eise  wärem 
Hiren  Arem 
Fest  ömschlengt, 

Do  ’raus  sprengt 
Glanz  a Glätt 
Fresch  öm  d Wett. 

BEN  zwifi  SENGT  : 
Ech  d^cke  wuel 
T Lächel  huel, 


Digitized  by  Google 


- 80  - 


Dal  dreng  keng  Loft 
Durch  de  Sloft. 

n NOHL  SENGT  I 

Ohne  mech 
Sicherlech 
Hall  den  Zwir 
Köng  Begir 
An  d Düchcr  än 
Sech  ze  mahn. 

DE  SPBNGELSKNAPP  SENGT  : 

Net  ob  dem  Kapp 
E Spcngelsknapp 
Vu  blcnke  Steng 
Ass  schon  elcng, 

Och  an  dem  Hicm 
Ass  hien  net  friem, 

An  ob  der  Brost, 

0 wellech  Lost! 
all: 

« Herbei,  si  ass  gebotzt,  wo  ass  de  Freier?  » 

Lei  trieden  hier,  an  Trauer  Feier 
Zwß  Fangerhütt,  e Reihlach  an  c Kramp ; 

Si  dröhn  ob  enger  Bo’r,  dcrvlir  eng  Lamp, 

E Lach;  ob  b6de  Seite  gonge  Knapp, 

Eng  Flambo  jider  an  der  Hand,  öm  d Kapp 
E Flö’r,  si  kreische  laut,  a wcschen  d Ah’n. 

Du  qu6m  eng  Matt,  si  rüfft : halt  an ! 

Si  haucht  ob  d Bo’r,  et  delt  sech  d Dödclucd, 
Erweckt  ass  d Leich.  An  d Malt : Dcch  lo  bestued 


Digitized  by  Google 


- 81  - 

Do  ass  deng  Braut  (si  weist  ob  mech),  vill  Jong 
Se  dei  Beruff,  a gleich ; nün  höl  se  d Zong. 

An  önger  Eil  wor  früchtbarlech  gebuer 
Vu  schöne  klinge  Lacher  honnert  Puer, 

De  hurteg  gross  mat  ongebännten  Zänn 
Gefrosseg  fort  sech  drengten  a meng  Lenn. 

Ob  ömol  göv  c Knäl,  a schaureg  donkel 
Wor  alles  öm  mech  hier.  E Feuer  Quonkel 
Eieng  do  licht;  de  rüfft : meng  Kniecht,  jeh,  hop  I 
Lei  quöme  grösseg  Dünnen  am  Galop, 

Si  werfe  mech  gebonnen  an  e Fass, 

Mat  Mos  a Schwamb  bewuehs,  a schlammeg  Nass. 

Si  Stampen  drob,  getaktlech,  brauchen  Zeit, 

Bis  klöng  zö  Döch  meng  Glider  sech  gebreit. 

W6  well  ech  sohn  wät  ech  geliden  dü, 

S6  an  der  Höll  nur  d’Peng  — an  engem  Nü, 

E Briedche  quöm  ze  losen  all  meng  Qual, 

Dat  rüfft : o Dunneman  — t ass  gud  nün  — hal ! 
Ech  gi  mat  Suerg  ganz  levlech  ausgespröt, 

A we  eng  Wetsch  dohin  an  hier  gelödt. 

0 ! wät  eng  Fräd  floss  a meng  Glider  dü, 

Gewetscht  we  ob  der  Klunsch ! wo  bass  de  nü? 

Am  Himmel,  gelt!  sö  soht  ech  selver  — ach! 

De  Fr6d,  ooh  Gott ! We  d Höchzeit  mat  dem  Lach, 
Wor  bal  dohin.  Lo  quöm  en  hölze  Stack, 

Heisst  ob  seng  schrecklech  Maul,  erschleckt  mech  — 

[knack  — 

A stösst  seng  Zänn  so  fuerchtlech  an  en  6n, 

6 


Digitized  by  Google 


- 82  - 


Dat  sech  mei  Ganzt  erhärt  zö  engem  Sten. 

Och ! grausem  wor  meng  Peng,  an  helleflös ! 

Et  rüfft : genog!  De  Sei  se  frei  vu  B6ss! 

Geläutert  ass  se  nün  — an  t üevest  Reich ! 

Du  quöm  gerannt  eng  Kar,  de  holt  mcch  gleich, 

T gong  ob  an  d Mögt,  so  hog  — ja  ech  erwacht. 
Scho  wor  den  Hirt  um  Ffcld,  et  hät  gedägt. 

0 Pitschel,  soh,  mein  treut,  sich  t Schnäpsle,  zapp  l 

DE  SAM. 

Och  wat  en  Dram,  we  ass  et  mer  am  Kapp . . . 


De  Monolog  von  der  Fatz. 

(Aus  dem  IT.  Akt,  TI.  Zdn). 

D Z6n  ass  beim  Höllepull,  an  der  Nuecht,  el  donnert  a 
hlezl;  d Falz  ktiml  ue  bei  der  Grill  vun  der  Klofl  dö  Ge- 
wässer, ob  d Pielres  dreivt ; si  setzt  ob  Ungern  Spön,  an 
ass  drob  andrueu  vun  de  Pull,  d6  well  vun  der  Neupuert 
hero?  strummen,  gepackt,  a mal  hen  ew£g  an  den  Önner- 
gank  gerass  ze  gin. 

d fatz  (eieng). 

0 wat  e Wieder  — Gott!  e Wolkebroch ; 

We  kreuzt  de  Bletz,  we  rollt  den  Donner  — och  ! 
We  schäumt  de  Pull , sö  well  nur  d stürmcsch  Bäch ! 
0 ! wat  eng  Nuecht ! Dät  get  de  jöngsten  Dag ! 

Ke  Stier  am  weiden  Himmel  blenkt. 

Ja  komm  — zerfletsch  mech,  fuerchtlecht  Element ! 
Verseng  mech,  Bletz  — herov  vum  Firmament ! 


Digitized  by  Google 


— 83  — 


W 6 sen  ech?  — Elünd,  kuck,  — o wät  e FaU 
Ja  soss  so  reich  a Glück,  a Gonstgefalj 
Der  Braut,  am  Kineks-Saizör  Wonnerzir 
Begäft  am  Volk  mat  onggebännter  Gir; 

Mam  Gold,  mam  Purper  söss  ob  ünger  Setz, 

Yu  mir  de  Stü  soss  licht  am  Feuer-Bletz  1 
0 dü — ass  t moglech  — nün — o Schecksalsmuecht ! 
S6  hog  hervor  geworft  nün  an  des  Nuecht, 

Herov  hier  bei  den  Hellepuli,  als  Fatz ; 

E Spü  vum  Flass,  zerlompt,  a lauter  Ratz, 

Bis  bei  des  Grill,  an  onggezämte  Wüst, 

Hier  ob  de  Spön,  verlosstan  ohne  TröSt! 

0 komm,  du  hofTnonksvollen  Neilt,  ergreif 
Dü  Schiäd,  los  ob  dün  ägebilte  Reif, 

Zerblos  dün  Damp,  o 1 dün  ech  ülünd  sin ! 

Lesch  aus,  eweg  zö  dir,  mech Lügen,  hin! 

Dach  nün  — wüt  wullt  mer  gottlös  an  der  Schuelt 
£ lünkt  de  Wültenzahm  noh  Weishüt  wuell  — 

We  licht  et  a mein  Ech  nun  heX  herov  — 
fing  Stemm  dü  rtifft  mer  nün ; noh  kürzer  Strof, 
Gedrive  fort  mam  Pull,  stühs  d’ob, 

(Noh  düm  — geschüdt,  wüt  grob), 

Als  rüng  geläutert  MeSt ; voll  neuer  Kräft 
Da  bal  believt  als  Blum  dech  Fröhlengs-Süft. 
(Verschwendl). 


Digitized  by  Google 


D NUECHT. 


Ja  ädde,  Ovent  dan,  o Jes,  t ass  Zeit, 
fing  Sdhnäuvchen  nach,  an  hoher, 

Soss  körnt  mer  d Nuecht  nach  ob  den  Hals  geheiht 
Heröm  vun  hirer  Keher. 

Si  streidt  allzeit,  de  Streidesch  de  et  ass, 

Ob  mech,  o fe,  den  Eifer  löst  se  lass, 

Ob  dech,  ob  aner  nach, 

Am  Streit  ass  hire  Fach, 

Si  hät  mech  Dubbels  noh  erdapt, 

Zöm  Glöck  sen  ech  bei  Zeit  en tränt, 

We  dech  se  t lest  so  stark  gerapt, 

Dat  ech  se  gröng  a giel  vernant. 

Jes!  ech  muss  läfe  soss  kriss  de  Gejeiz, 

A rieht  du  schon  deng  Arbegt  aus, 

Soss  kriss  de  gewess  nes  &ng  Schnäutz. 

Du  könns  jo  de  verfluchte  Schaus ! 

Sö  soht  der  Dag  dem  Ovent  gest 
Um  leste  Köp  vum  Horizont, 

A flupteg  wor  he  fortgewescht, 

Nach  6hr  6n  Ame  sohe  kont. 


Digitized  by  Google 


- 85  - 


Den  Ovent  geht  an  nätzt, 

An  d Uerder  alles  setzt, 

T Haus  get  gleich  gekiehrt, 

D Suerge  gi  verwiehrt, 

A d R6h  get  ov  an  d Welt  gesenkt, 

De  Mönd  körnt  aus  dem  B&tt  gelenkt ; 
Hie  sfclver  macht  sech  fort  ob  d Res, 

A soht : du  Nuetsstier,  ruff  dech  hes : 
Bauer  vun  dem  Feld, 

Tambur,  an  deng  Zelt, 

Lämmer  vun  der  W&I, 

De  Koh  e Bett  gestr£t. 

Deng  Stemm  läf  och  an  d Stiäd, 

De  Nonne  ruff ; jeh  bied! 

Geselle  git  dir  h6m, 

Geh,  Maurer,  du  vum  Lehm, 

Klautje  ruff  « nün  ovgelost!  » 

Käfleud,  dir  6r  Luede  schiesst. 

An  t Lämchen  mäht  am  Sta^, 

Et  höcrt  6n  den  Trommeschal^, 

De  Bruder  bied  sei  Rösekranz, 

D Kuemre  stin  am  Kierzeglanz, 

D Hausfra  holt  hirt  Spanneräd, 

Mat  Kräche  spier t sech  d Städ. 

D leer  Strosse  spuersem  schalen, 

D Lantcr  losst  hirt  Licht  dra  falen, 

« Wer-dol  » warfen  d Wuechten  drän, 
D Stelh^t  führt  zöm  Himmel  än. 


Digitized  by  Google 


- 86  - 

Kuck,  over  si  droht; 

An  dem  dat  se  fleht 
Um  Rock 
Ganz  fleck, 

Gelt  d Nuecht, 

Gcv  uecht. 

Eng  Moren  Haut, 

E stomme  Laut, 

Gross  a kleng  zögleich 
Dav  an  dach  gehoherreich,  . 

Aus  blannen  Ahe  kuckt 
Wät  weit  a bräd  sech  muckt. 

Spanne  baue,  Rate  brücken, 

D6f  an  Dausend  Pökekaulen, 
Flentermäus  zör  Nues  auskucken, 
Möcken  an  der  Gurgel  maulen, 

Do  w6  d Schlänge  gin, 

Wulleg  Muede  sin, 

Vum  Onggeziver, 

Kuck,  laeft  se  üver. 

Voller  Schauer 
Ass  hir  Dauer 
fccklech  fe 
An  der  Noh, 

Dat  Gott  sech  hätt,  wä  d Rücher  sohn, 
Ara  Himmel  sfclver  üvcrgin, 

We  d Nuecht,  vu  sengem  Papp  gedohn, 
Sein  h&llegt  Ah  für  t est  gesihn. 


Digitized  by  Google 


- 87  — 


Si  "wcnkt,  den  Himmel  gleich  voll  Lampe  get, 
Aus  hirem  Kapp  eng  Ide  tredt, 

De  rüfft  dem  Mond : jeh,  joh  deng  Stemm 
Weit  a br6d  heröm, 

De  Mond  giev  font;  si  ruff:  mä  höher, 

Ob  d Hed,  dei  Feuer  keher, 

Meng  Möstesch  lösst  der  sohn 
A Böscher  och  ze  gohn ; 

Huel  drob  kö  Schlof, 

An  t Mier  klamm  ov, 

Am  Bürche  kuck  dech  hM 
Däuch  än  an  d Quell, 

Ob  Ruine  fleh  nach  hög, 

Gev  uecht  ob  mei  Gespröch  : 

Wät  def  donide  kraucht, 

Wät  hög  hei  ueve  streicht, 

Kürz,  wät  sech  zögedrohn, 

Soll  muer  deng  Nohricht  soÄn. 

Si  rüfft  dü  gleich  : 

Mä  höher,  Schlof, 

Lös  t Wächen  ov, 

Ewög  mer  schleich ; 

Mer  aus  dem  Lieve  keher, 

Wät  wonnesch  och  do  wöer, 

Joh  Ide,  Neid  an  IIäss, 

Ew^!g  mer  dat  Gefiiehr, 

Drob  an  den  NeiSt  mer  t Lieve  Spier, 

Do  steh. 


Digitized  by  Google 


- 88  — 


Nü  geh, 

Den  Dracm  eieng  los  Plätz. 

Et  steht  am  Himmelsfeld, 

W6  t Sen  zöm  Neist  sech  nohert, 
llng  Welte  gleicheg  Zelt, 

Vum  Lieven  ’onggestöhert . 

Scho  mun’che  Gäst  16f  ob  där  Stross, 

Dem  Ah  dät  Wonnerland  ze  schufen, 

Dach  huet  z6m  Glöck  hen  d Moh  vcrloss, 

Soss  gov  hen  haut  dernoh  nach  läfen. 

Hei  wuehnen  Draem,  nün  hohert, 

Hirt  Lieve  kürzlech  lehert : 

Yun  Damp,  ech  wäss  net  we  hen  häst, 

Hir  Leiver  sen  an  hire  Gäst, 

Vu  känger  sichrer  Furm  ömgehn, 

Sen  alles  wät  se  welle  sin. 

S6  läng  ass  t Wäche  streng  regeert, 

Net  Neist,  net  Eppes,  onggestohert, 

Sen,  net  am  Dod  sen,  net  am  Lieven 
Se,  sonner  uen  d Gestalt  ze  klieven, 

An  ängem  Stoff,  onändlech  ausgebrädt, 

Z6  allem  gleich  gescheckt,  a licht  berät. 

Aus  desem  Stoff  wät  ass,  wät  wor,  wät  get, 

A we  de  drei  verschiden  och  sech  reihen, 

An  t lügnegt  Sen  mam  Schci  vum  Woher  tredt : 
De  do,  vum  Schlof  bewacht,  a Kälte  leihen, 

Dä  Milliöne  Gästcr,  öhnä  figen, 


Digitized  by 


Google 


— 89  - 


Mat  Fröd,  mat  Schmierz,  mat  S£gen 
Noh  hirera  Well  ze  lenken, 

Erhueven  üver  t Denken. 

A wc  de  Laut,  dön  d Nuecht  verscheckt, 
Rüfft : ob  aus  örem  ncist  genohte  Lieven, 
Sech  Dausend  wonnerbar  Gestalten  hieven ; 
Dem  Kaos  gleich  gebilt,  entröckt 
Eng  Wölt  vu  lichtem  Eppes,  sech  verschiden, 
De  körnt  ob  t Würt  dät  rüfft,  geriden. 

A Schina  git  dir  hei, 

Och  &tlech  an  d Türkei, 

De  grösten  Trapp  dohin, 

De  schönst  de  nemme  sin. 

A Lappland  läft,  dir  aner, 

Och  bei  den  Afrikaner, 

Vu  Java  bis  zöm  Feuerland 
Giev  alles  hei  vun  iech  durchrant, 

Ech  ruffen  iech  dohannen 
Neu  Holland  obzefannen, 

Golumbus  Land  z’er rächen, 

Net  sollen  des  erblichen ; 

Och  Krehen  de  do  üver 
Europa  hurteg  üver; 

Öm  fächelt  hei,  dir  aner 
Bcsonnesch  d Heglianer, 

A welleg  stets  der  Mßstesch  Stemm, 

Entzöhen  all  mat  Onggcstömm. 


Digitized  by  Google 


- 90  - 


Over  do  schleif  dei  ldudegt  Messer, 
Müerder,  a sohn,  haut  geht  et  besser! 
Hohert,  oh  ai ! oh  ai ! 

Laeft  do  e bludegt  Geschrei. 

An  t Biud  flesst, 

De  Wand  blost, 

DWollek  fleht, 

D Lued  kreht, 

De  Rächet  geht, 

Den  Odem  steht, 

T Ah  geht  z 6; 

Nün  ass  et  Röh. 

Mat  Gewalt 
Durch  de  Wald 
Eilt  am  Läf 
Un  dem  Släv 
De  Räsncr  müt 
Z6r  Hämeschs-Hütt. 

Heh!  Irer,  Irer,  hoher, 

Heihin  dei  Fossche  foher, 

Hei  üver  d Steh, 

Dät  ass  dei  Weh, 

Hei  wö  et  blenkl, 

S6  d Traulicht  wenk  : 

Ha, ha, ha!  hai ja! 

Läche  se,  kuckt, 

Leiht  hen  do,  mai  ja ! 

K&ng  sech  muckt. 


Digitized  by  Google 


An  d Nuecht  um  halve  Gank  vun  hire  FrMen, 
Hir  Glori  weit  a brM  heröm  ze  sprdden, 

Hir  Doten  haut  ze  feiren, 

Rüfft : Geihen  hier  a Leiren ! 
fing  an  fcng 
Duer  öm  d St&ng, 

Wo  d Galge  steht 
D Nuets-Eül  geht, 

D Hexe  flehen, 

Om  sech  drehen 
An  dem  Kranz, 

Nün  am  Danz. 

Do  jubelt  eng 
Ganz  el&ng 
Ob  den  Huppen 
Kleckt  an  d Hann, 

All  beh&nn 
Om  se  luppen. 

Kuck,  eng  Geih 
Hei  elei ! 

Ob  d Galge  klemmt, 

Sech  selver  stemmt, 

Si  rüfft : mä,  Hexen,  hoher t, 

Heröm  6r  Föss’cher  fohert, 

Keng  giev  bang, 

Juppelt  lang. 

D Mönner  kicklen, 

D Leiver  wicklen, 


Digitized  by  Google 


— 92  - 


D Kapp  gin  hin  an  hier 
We  d Wellen  ob  dem  Micr, 
H&xen  ob  de  Krötschen 
Mat  den  Hanne  klatschen. 
Ue  fänkt  d Leier 
Drob  e Feuer, 

Rüfft : jeh,  herbei 
D ganz  Hexerei ! 

Öm  d Leier  ldfen 
All  ze  gdfen ; 

Höx  e Kassel 
Hög  ob  tessel, 

Sprangt  heröm, 

Mat  h&ller  Stemm ; 

Kacht, 

Bracht 
De  Brei 
Herbei : 

Moren  Haut, 

Türke  Leud; 

Mestpull 
Drd  rull, 

En  Dödekapp 
Och  drd  rapp, 

Judenhauch 
An  d6  Schlauch! 
Schwievel  dut 
An  de  Brut, 


Digitized  by  Google 


- 93 


Och  Za  1 frei 
Do  a leih ! 

Donnerkraut, 

Onkenhaut,  _ 

Eule  Longen, 

Mökenzongen, 

Lieveg  Mäus 
An  de  Speiss ; 

G&sse-Gal 
Drä  fal, 

Hirshuer 
Dut  eluer, 

A röhcrt,  rohert,  roher!, 
Herum  de  Spcissche  fohcrt ; 
Gräft  nach  weider  dran 
Scorpiönen-Ah’n ; 

Räte  Mellech 
Läfdrä  völleg; 

E grünge  Fresch 
Dra  verlesch, 

Gukuks  fi’r 
Hire  Leh’r 
An  der  Zopp 
Huen  duerob. 

Rüfft : « Zorn  Brei 
All  herbei ! » 

Schmiert  an  t Doppchen 
De  gud  Dröbchen, 


— 94  - 


Wonnerkräft 
Huet  de  Saft! 

Sangt : mat  dcsem  Schmier 
Sprang’n  ech  tiver  t Micr, 
Ech  sprangen  aus  der  Klo  ft, 
Ech  flehen  an  der  Loft 
Honnert  Stonne  weit 
An  Ungern  Ahbleck  Zeit ; 
Ech  sen  zögleich 
A jidem  Reich ; 

E Palläst 
Am  Moräst 
Leicht  heröm 
Ob  meng  Stemm. 

Am  Himmel  geht  e Wieder, 
Flehe  Steng,  feureg  Riäder, 
Bludeg  Hierzer, 

Glüdeg  Schwierter, 

Dödeg  Leud 
E Perd  reidt, 

Kuck,  hog  ob 
Am  Galop ; 

D Kometc  gin, 

D Zeile  stihn, 

D Sonn  fällt  öm 
Ob  meng  Stemm. 

Stei,  giet  uecht, 

Wenkt  hon  d Nuecht. 


Digitized  by  Google 


De  Fröde  sät 
De  se  Mt. 

D Döde  Luede  krachen, 

D Griäver  ob  sech  machen, 

D Knoche  läfen  uen  en  £n, 

Gi  Kapp  an  Hänn,  a Ben. 

£ng  Stemm  laefl  huehl  dohier  : 
« Wät  ass  dan  dei  Begier, 

« Wueftir  meng  Röh  ze  stohrcn, 
« Meng  Glider  obzeröhren, 

« Wuefiiraus  hirem  Dödenhaus, 
« Rüffs  de  d roheg  Göster  aus?  » 

Si  lafen  hin  an  hier, 

Zö  Föss,  och  am  Gefiiehr, 

Vill  Stonn  de  eng, 

De  aner  keng, 

Verdele  sech  an  d Stiäd, 

Ob  t FMd,  an  6hne  Ried, 

Si  stin,  si  gin,  si  wenken 
Bis  hir  Stonne  penken. 

D Huene  krehen, 

D Hexe  flehen, 

D Eule  gin, 

D Güster  sin 
An  der  Röh, 

Halver  zwo 
Huet  gcschlohn, 

T ass  gedohn. 


- 96  — 


An  d Nuecht  um  Buerd  vum  Gräv 
Hält  z’röck  äng  Weil  de  Läf, 

Si  dänkt, 

A lfcnkt 

0 traureg  hire  Gank 
Zorn  nohen  Önnersank. 

Ech  wor,  söht  Schrett  für  Schrett, 

Wo  weder  Zeit  nach  Baum  meh  get, 

Am  donklen  Neist  dät  änzegt  Lieven, 

Ech  ewcgt  Sen  — we  kann  ech  stierven? 

A muss  ech  haut  vergohn, 

Vum  Däg  de  Schan  erdröhn 

Nän  — och  Wälte  sech  ebhaefen 
Ja  — a mir  jo  dach  ersaefen ! 

Deuvel  dach  all  Hellekräft, 

Ohne  Rast  dät  deng  verschäft, 

Wät,  sonner  Röh,  meng  Riäder  ze  verstohren, 
Gent  mech  sech  wiehrt  den  Onnergank  ze  kehren. 
Am  eidien  NeiSt  für  d Zeit  gebruckt, 

T t,  vum  Üvel  auszebrohen, 

Kän  Hauch  hätt  dü  sech  fräch  gemuckt 
T Räd  vu  mengem  Glöck  ze  drehen! 

Wät  sen  ech 

Gleich  a mech 

Selver  wollt  ech  mech  verdilgen, 

F6!  der  Nöd  mat  Schan  ze  bil’gen 
Gov  mer  d Qual 
Spät  nach  bal 


Digitized  by  Google 


— 97  — 

De  sichren  Streck  net  schenken, 

Mat  Kr  Ach, 

Den  DAg 

Zorn  Onnergank  ze  lenken. 

Gesoht  : De  Muerges-Stier  trompett, 
Hongkel,  Vull  a Mensch  vum  BAtt, 

AU  sangt  a bicdt, 

Um  Land,  a Stiäd, 

Ze  mahn  dem  DAg  Art  ComplemAnt, 

Hen  noht  der  Puert  vum  Firmament. 

D Vulle  gipsen, 

D Höngkle  schnipsen, 

Pengpank,  ruffen  d Klacke,  kommt, 

Für  d Fröhmess,  lAft,  huet  d Zeit  getrommt, 
Scho  schilzt  der  DAg  zöm  Himmel  an, 

Dem  Muerge  rüfft  hen  obzemahn. 

De  Schofer  tüt, 

D K6h  muht, 

D Wierkstiäd  fachen, 

D Zoppe  kachen, 

Jes ! do  ass  der  DAg, 

Nün  dech  fierdeg  mAch, 

Soss  get  et,  d’ass  d’et  wAss, 

Jo  d Söhche  vun  der  röder  GAss. 


Digitized  by  Google 


T SCHOSTER-LIDCHEN. 


De  Schöster  ass  en  Höld 
Vun  ad’lechem  Geblüt, 

E Klapper  an  der  Welt, 

E Master  bei  der  Brüt, 

Rap  — Rap  — Rap, 

Mer  d Suelen  dichteg  klapp 
Pö  — Pö  — Pö, 

Hop,  Schöster  Böbö. 

Seng  Spess  dät  ass  eng  Seil, 
Zöm  Sabel  dengt  de  Knöip, 

We  fuhrt  he  we  eng  Feil 
Herän  dermat  an  d Tröip. 

Rap  — Rap  — Rap  etc. 


Wre  sprangt  hen  do  so  stolz, 
Zöm  Zäm  e langen  Droht, 
Herän  zö  Stivelholz 
Noh  engem  feine  Brot. 

Rap  — Rap  — Rap  etc. 


Digitized  by 


- 99  - 


We  führt  de  welle  ScheLm, 

Sei  Brostf&l  zör  Quirass, 

D Päpschossel  ob  als  Hel’m 
Ob  gude  Gröche  lass. 

Rap  — Rap  — Rap  etc. 

Am  Bakke  leiht  sei  Schätz, 
Schlöht  ob  der  Bomm  sengMönz: 
Am  Zwecke  krit  hen  d’Plätz, 

Am  Säufen  ass  he  Prenz. 

Rap  — Rap  — Rap  etc. 

An  holt  hen  d Mos  de  Möhd, 

Da  geht  sein  Hierz  Täk-täk  — 

W6  schilzt  he  voller  FrM 
Erob  hen  önner  d Räck. 

Rap  — Rap  — Rap  etc. 

Nun  ass  zo  L6st  geschlohn 
Mei  Lid  mat  P&ch  an  Hos, 

Komm,  Schdster,  t ass  gedohn, 
Mer  drenken  drob  eng  Mos. 

Rap  — Rap  — Rap, 

Mer  d Suelen  dichteg  klapp, 
Pö  — Pö-Pö, 

Hop,  Schöster  Bdbd. 


Digitized  by  Google 


DE  WOLLEF  AN  T SCHOF. 


Ob  d nemmlech  Bäch  gin  dustreg  Md, 
E Wollef  an  e Schof  gelMt. 

Dön  do  stöng  ueven,  önnnen  det. 

Dem  Wollef  lei  noh  Blut  nun  tredt 
An  t gottlös  Hierz  eng  müerdreseh  Lost ; 
fibeh!  so  rüfft  he  vun  der  Brost, 

(E  fong,  lo,  ze  kregelen  uen) : 

Du  löss  dobanne  wuel  dervuen 
Dät  Wässer  mer  sö  dröv  ze  mahn  I 
Sen  ech  gemächt  dein  Dreck  ze  knah’n? 
Mei  Gott,  wo  gin  ech,  Hör?  verzeiht! 
Soht  bang  hem  t Schof;  vun  iech  gedeiht 
Körnt  ’lest  zo  mengehl  Mond  den  Näss. 
De  Wollef  duerob  voller  Häss : 

(Wät  wollt  hen  anest  sohn)  ? 

Vür  engem  Mond  or  sechs,  ech  frohn, 
Wat  sohs  de  böses  vu  mer?  ried ! 

Mä  soht,  Hör  Wollef,  wät  öng  Ried! 
Yernimt  drob  t Schof,  e böse  Mond 
Huet  dät  gewess  vu  mir  erfont : 


Digitized  by 


- 101  - 


Ech  wor  nach  ob  der  Welt  du  net! 

Eh  M — da  wor  dei  Vueder  et, 

Nun  Maül ! — Scho  leiht  hem  an  der  Strass 
Dat  aremt  D6er  dät  et  ass. 

Des  Fabel  ass  vtir  de 
De  d’Onschold  emmer-fe, 

Durch  Lehen  a Bedrehen 
Dem  Onnergank  zo  zehen. 


STREIT  ZWESCHEN  DEM  £ ANDEM  ic  (*). 

Z6m  ic  köm  t le5t  den  e, 

(Hen  Mt  e Stückchen  un), 

Nun,  Tinnes,  hop ! gesteh, 

Dat  ech  dech  önnen  hun ! 

A wät,  du  Lompen  Hond ! 

Bass  du  vum  Adel  hier? 

Huet  dech  we  mech  gesond 
E Barong  (3)  bruecht  an  d Wiehr? 

A Schotland  (4)  sen  ech  Würt, 

An  Newton’s  Adlern  Land, 

Wohier,  soh,  deng  Gebürt? 

Du  Bästert  (5)  ongbekant ! 

O Un  d’Enn  vum  Boch,  für  d’Numeroen. 


Digitized  by  Google 


— 102  — 


Net  gleich,  söht  drob  de  tt, 
Bass  du  mat  mir  a Wiär ; 

Net  soh  den  Ahbleck  fi ! 

An  hal  ob  Uestand  gier. 

Vun  Nepper  dü  gebuer ; 
Dach  guer  vür  jönger  Zeit  (6), 
Gestin,  mä  sö  erfuehr, 

Meng  Jugend  roh’rt  vu  weit ! 

An  Indie  stong  meng  Weh, 
Zo  Memphis  göv  gezllt, 

Den  älren  eher,  6 ! 

Wells  d’adlech  se  gebilt. 

Zö  Sirakus  (7)  göv  froh, 
Vun  Archimöd  gelödt, 

Net  sonner  Suerg  a Möh 
Zö  ierstem  Senn  berödt  (8). 

Do  söss  se  Nuecht  an  Däg, 

A keucht  a strengem  Duhn, 
Meng  Jugend  rastlös  wäch, 
We  an  Olymp’scher  Bunn  (9) ! 

Do  ass  mein  Adel,  e, 

Net  wöch  we-s  du,  a spät, 
Zöm  Notzen  hun  ech  froh 
Mat  Mud  an  Dot  geblöht. 


Digitized  by  Google 


- 103  — 

An  dü,  vernimt  voll  Neid 
Den  e,  nü  voller  Geft, 

Du  sfctz  dech  mir  zur  Seit, 

Wo  ’t  Notzen  Mst  gestefft? 

Yu  wiem  d 6 brav  Arme  (40), 
De  Master  allzeit,  licht 
De  Weisen,  öhne  Moh, 

Am  Donkel  hurteg  rieht ! 

De  Stieregank  hem  söht, 

A vun  der  Ierd  d Gestalt, 

An  aus-ern£n  hem  leht 
T Gewicht,  an  d Zeit-Gewalt  (44). 

De  Gov  de  stils  de  schir, 

Söht  drob  de  tt,  du  w6ss, 

Si  körnt  vum  zeng  hervür, 

Wät  söhs  de  duerob  nßs  (44)  ? 

De  lompeg  Zenger,  Jes! 

Aus  mir  entstin  se  jo! 

£«h  zehen  nur  e Spross, 

Da  sti  se  fierdeg  do  (13) ! 

Dach  k&n  ass  ech  mech  zilt, 

Ech  gi  we  Gott,  nü  wess, 

Aus  ßgner  Kräft  gebilt; 

Wdt  söhs  de  nun  ob  des  (44)? 


Digitized  by  Google 


— 104  — 


Cch  sohn  der  duerob  vill : 
Z6m  6ste  sohn  ech  : geh ! 

Dech  mach  eweneg  küll ! 

Begreifs  dah  eppes  meh. 

Du  brahls  mal  denger  Muecht, 
Net  logarithmesch  (15)  ganz, 
Soss  hätts  de  kürz  beduecht, 

Dat  mir  och  gelt  dei  Glanz. 

Bernouillis  Jan,  ass  net? 

Mat  weisem  Richte  gövs 
Mech  him,  ob  desen  Trctt 
Dü  hürteg  'lest  entlövs  (16). 

Nach  wess,  o ärme  G6st, 

De  gin  aus  dir  hervür, 

Si  wören  all,  am  M£st, 

Net  sonner  mech  jo  schir  (1 7) ! 

De  am  verbuerg’ne  Reich 
Yum  Ideale  gin, 

Onendlech,  sonner  gleich, 

Aus  mir  de  all  entstihn  (18). 

Dat  ech,  wann-s  du  net  hass, 
Dech  zaubresch  füllbar  mahn, 
Dät  führt  gent  dech  hi  lass, 

Für  mir  dech  ovzehah’n  (19) ! 


Digitized  by  Google 


— 108  - 


Ech  gin  organesch  hier, 

Och  we  t ents&t  Gebills, 

Du  hues  nur  6 Gefüehr, 

K£  steten  Zock  du  fülls  (20) ! 

Mä  soh  mat  dengem  Wend, 
Versetzt  duerob  den  e, 

Du  lievs  bei  mir  jo,  Frend, 

Dal  allzeit,  net?  gesteh  (21)! 

T ass  woher  ueven  ob, 

Du  leihs  mer  zö  de  Foss, 

Ech  trieden  dech  ob  d Kopp, 
Schenkt  dät  der  fihre  soss  (22)  ? 

Verzeiht,  Her  stolze  tt, 

Dir  git  eweneg  weit, 

Och  we  e Pudel,  fi ! 

Laflt  dir  mer  daxs  zör  Seit  (23). 

T ass  woher  wann  et  h£st : 
Bezucl  dcng  Schölten  Zomra, 

Da  bleivs  du  arme  Gest 
Eieng  am  Scholdhäus  domm  (24). 

Köms  du  mat  denger  Nues 
An  d’Säll  Yum  Fan  E ? 

Mai-ja  ew£neg  lues, 

Duer  körnt  da  bal  e Ge  (25) ! 


Digitized  by  Google 


- 106  - 


Nu  läf,  du  hues  deng  Del, 
A se  gescheuter  e, 

Dein  Zanke  schlög  der  fehl, 
Nu  streid  mal  mir  net  meh. 


DE  ROD. 

Do  woren  der  zwä,  si  häte  sech  gier, 

Si  häte  sech  gier,  so  giere  gier  gier, 

De  Jong  dä  geht  fort  eweg  an  de  Krig ; 

Du  köms  dach  heröm  zöm  ale  Bestich? 

De  Summer,  mei  Lisel,  en  aner  Joh’r  wärt ! 

Wann  d Vullen  näs  peifen  a bauen  am  Gärt. 

Du  quöm  hen  och  ue  mat  jachtelndem  Schrei ; 

Hen  zeht  herob  d Gässel  aus  hurteg  dohin, 

W6 1 Lis  ob  der  Fenster,  sei  levt  he  gesin. 

Heh,  wellkomm,  mei  Schätzchen,  o Engel  du  mein, 
Gefälls  mer  nach  fort  am  Hierzche  sö  fein! 

0 los  et  wuel  bleiven,  ech  sohn  der  et,  dät, 

Scho  läng  ech  e Mann  an  t Bett  mer  gesät, 

E schonen,  e reiche  scho  lang  mer  do  bloht; 

De  ka  mech  erhalen,  du  köms  nün  zc  spät. 

An  hien  nün  eweg  durch  d Gässel  wä  dol , 

Sein  Ilierz  eso  deck,  vun  Trauer  s 6 voll. 


Digitized  by  Google 


— 107  - 

Seng  Mamm  over  körnt  an  de  Weh  hem  — nü  — sohl 
A wuefür  dö  Schagreng,  dät  soh  mer  elo? 

Oh  l kann  ech  dan  anest  ass  trauereg  sin, 

Do  dät  wät  ech  gier,  engem  aner  sech  gin  l 
Nu  wess  dann,  du,  wells  d’e  Schätzei  voll  Treu, 

Da  geh  kös  ewfcg,  a bleiv  bei  hem  hei. 


D FLO  AN  DE  SCHMADT. 


Eng  Flöh  hät  sech  verstradt; 

Si  hippt  herov  zöm  Schmadt, 

(E  Wonner  Docter  Längs), 

0 Hellef,  rüfft  se  gangs ! 

Drob  dese  : « weis  deng  Zong  — 

« ’T  steht  gud  nach  mat  der  Long ! 
« De  Bois  ass  eppes  mät  — 

« Eng  Klengegköt  dach  dät ! 

« Los  t Wässer  kucken  ös  l » 

— Gesit : « ewe  Geböss  l » 

Den  Docter  fronzt  drob  d Stir ; 

« Herbei,  t ass  Zeit,  t Geschir ! 

« Du  hues  e Broch,  net  bdng ! » 

« He  päkt  se  mat  der  Zang, 

« Ze  brennen  höst  et  hei, 

« Soss  ass’t  mat  dir  verbei. » 


Digitized  by  Google 


- 108  - 


fihr  t Eise  glüdeg  röd, 

Hät  d Arem  schon  der  Död. 

Des  Söhchen  droht  d6  gölde  Wierth : 
Dir  Leud,  kackt  ester  we  der  wiehrt!  » 


DE  KROH  AN  DE  PATT. 

E Kroh  z 6 Nospelt  Würt, 

Dem  Patt  mat  desem  Würt : 

(Si  woren  an  der  Ucht 
Bei  hemelecher  Lücht), 

« Aus  dengem  Son,  gewess 
« Get  eppes  später,  wessl 
« Hen  ass  ze  vill  gescheud ; 

« Dät  sohn  och  rofld  öm  d Leud, 
« Ech  loss,  wat  söhs  de  drän, 

« Hen  etlech  Schote  mahn ! 

« Ass  den,  net  dü  — gesteh ! 

« Für  Balzko  dräus,  o fei 
« Ze  zäpen  ob  der  Ierd  ? 

« En  anert  Lös  hem  wierd  : 

« Als  feine  Porzelein, 

<(  We  den  aus  Schina  fein, 

« Soll  hien  um  Kineks  Desch 
« Erschengen  ömol  fresch  l 
« Dueröm,  he  müsst  Latein 
« Stodere  wör  et  mein ! » 


Digitized  by  Google 


— 109  - 


Den  aner  duerob  froh  ; 

DAt  duh  mer,  Noper  Kröh ! 

Och  gleich  de  jonge  Patt 
Möch  sive  Schöle  mat. 

A we  hen  aus  stodeert : 

« A ca,  nü  mech  geeherl,  » 

S 6 rüfft  he,  « rängt  Geschir ! 

« Ech  se  sö  vill  we  dir ; 

An  önner  d Tasen  tredt 
Um  Kineks  Desch  an  d Mett. 

En  Denger  hen  erbleckt : 

« Mä  ass  dä  Patt  verröckt ! » 

He  p Akt  he  mat  der  Häng, 

A jummt  hen  aus  ob  d Stäng. 

DAt  Stückchen  hei  lAf  rond  öm  t Land, 
A jeitz  : Dach  kä  vu  sengem  Stand ! 


D WARENG. 

Et  trcppelt  a snöffelt  am  Keller  do  d Maus 
Om  d Fal,  a si  hätt  de  Späck  sö  gier  d’raus ; 

A wutscht  se  dan  An,  a fresst  s’en,  o wä ! 

Dan  ass  se  verluer,  a si  mumelt  net  meh ! 

0 fleh, 

0 fleh, 


Digitized  by  Google 


— 110  — 


Wann  de  Lackvull  peift! 

De  Fescher  sötzt  d Angel  mat  Würmerchen  drun. 
De  Feschchen  ümschwänzelt  an  naschelt  derun, 

Hen  nabbelt  a sch  nahbeit,  an  huet  hen  e,  we ! 

Dan  ass  he  gefangen  a schwänzelt  net  m6h. 

0 fteh, 

0 fleh, 

Wann  de  Lackvull  peift! 

De  Vuller  setzt  Rudde  mat  Rischen  derun, 

De  Yüllche  fleth  dröm,  a wollt  se  gier  hun, 

A körnt  hen  dan  naher  a fresst  hen  s’owe, 

Dän  ass  he  gefangen,  da  schloht  hen  net  meh ! 

0 fleh, 

Ofleh, 

Wann  de  Lackvull  peift ! 

Du  juppels  durch  t Lieve,  o Mädche  so  fröh, 

Et  lackelt,  et  peift  der  bal  hei  a bal  do, 

Los  tackle,  los  peifen,  a se  ob  der  Hut, 

An  denk  un  de  Fesch,  un  de  Yüllchen  dach  gud; 
Ofleh, 

0 fleh, 

Wann  de  Lackvull  peift! 


Digitized  by  Google 


T BESTÜEDNES. 


Do  körnt  se  jo  d Bräutchen,  dohannen  ons  Häutchen, 
Jeh  I hürteg  losst  knalen,  6r  Böchsen  erschalen, 

Hog  frMelt,  dir  Jongen  I 

Jeh ! d Peifen,  jeh  d Geihe,  jeh  d lösteg  Schalmeien  ! 
Gespronge,  gejubbelt,  gedonnert,  gerubbelt, 

Jeh!  aus  losst  &r  Zongen ! 

De  Grdsseg,  de  Klengeg,  de  Reich,  de  Gemengeg, 

Juchst  alleg,  jeh ! laut ! 

Dohanne  körnt  d Braut ! 

We  geht  her,  o Wonner ! 

Dät  KIM  her,  der  Donner ! 

De  Kränzchen  um  Kapp, 

De  kräuselnde  Schapp ! 

Nün  ass  s’an  der  Kirech,  hop  \ dohi  begireg, 

We  klenkt  schonn  deMessschal,an  dUergel  umDucksal , 
Si  setzt  ob  de  Kneen. 

Si  rMht  hem  nün  d Hännchen,  dem  balege  Männchen ; 
Yum  g6stlechen  Danger  nü  kritt  s’an  de  Fänger 
Be  Renk  ohne  Mohen. 

NünassetengFrächen,  onst  levegt  Marechen, 


Digitized  by  Google 


— 112  — 

Nü  grösst  et  all  laut, 

Scho  fierdeg  ass  d Braut. 

We  geht  se  do  seleg 
Nohm  Haus  hi  so  frohlech, 

Ze  döle  mat  Fröd 
All  Gud  an  all  Löd. 

Herbei  nün  zör  Hochzeit,  dir  al  an  dir  jong-Lcud ! 
Herbei  nün  zöm  Flausen, zömDanzen,zöm  Schmausen, 
Zör  Höchzeit  herbei! 

Ewfcg  mat  dem  Neipen,  jeh ! hier  elo  d Treipcn, 
DSalötchen,deBrödchen,wät  t best  an  demStödtchen, 
Ob  d Plättlen  de  neu! 

Herob  mat  dem  Schwengchen,  mam  goldgiele  Weng- 

[chen, 

A jeitzt  nün  all  laut : 

Läng  liev  se,  ons  Braut ! 

Nü  geh  du,  an  dröck  hen, 

An  t Bett,  mat  Entzücken, 

T giev  Kanner  gesont 
We  Kugle  so  rond ! 


T VERLOSSE  MÄDCHEN. 

Do  bausse  we  wannt  et,  mä  kuckt  emol  aus! 

Mä  kuckt  wät  e Wieder  do  baussen,  o Graus ! 

Do  bausse  we  fällt  et  mat  Strumme  vum  Däch ! 

We  schwellen  do  baussen,  och ! d Flässer  zö  Bäch ! 


Digitized  by  Google 


- 113  — 


0 wät  e schönt  Mädchen,  do  kuck  ob  der  Gässl 
Seng  Ahe  sö  röd,  vum  Kreische  sö  näss. 

A wuefur  sö  traureg,  deng  Ahe  sö  wond, 

Mein  Engel,  soh,  wdt  dech  kränken  dach  konl? 

Hen  ass  mer  gestuerve,  wien  höllefit,  o we ! 

He  leiht  nun  am  Gräv  esö  kal,  esö  froh ; 

0 duerfiir  mei  Jäm’re,  mei  Wemere  laut, 

0 duefur  entläfc  sö  d Tränen  der  Braut! 

0 Schätzchen,  sö  röheg,  ech  kennen  6 — stel , 
Ddm  hlvt  sech  sein  Hierzchen  zö  dir  esö  mei : 

Ddm  wullt  et  am  Busem,  we  t Walen  um  Micr, 

Dön  huet  dech,  komm  bei  mech , wät  huet  hen  dech 

[gier! 

Geh  weider,  och  nö  — mein  Hierzche  laeft  ov, 

Ze  drücke  sech  bei  hen  am  ewege  Schlof, 

Ze  wuehne  mat  him  am  donkele  Grond, 

Do  nide  bei  him  am  leveste  Bond. 

Do  bausse  we  wannt  et,  och  kuck  emol  aus, 

Mei  Gott,  wat  e Wieder,  do  baussen,  o Graus ! 

Do  bausse  wö  fällt  et  mat  Strumme  vum  Däch, 

We  schwellen  do  baussen,  och ! d Flässer  zö  ßäch ! 


d h£mk£her. 

Wie  setzt  do  um  Uver  beim  klatschende  Mier? 
Wie  jämert  sö  schröcklech,  wie  wemert  dohicr  ? 
E Mädche  geseih,  et  kreischt  sech  sö  müd ; 

We  hlvt  sech  sö  schweer  seng  Bröstche,  gesit! 

8 


Digitized  by  Google 


- 114 


A we  dreht  et  seng  Hänn 
So  verzweivelt  öhn’  Enn ! 

An  et  dauert  so  läng, 

A w e get  et  mer  bäng ! 

Dohannen,  o weit  ob  der  spülender  Se, 

Do  führt  hen  erhem,  noh  der  Hemecht  mat  Moli ; 

So  weit  vun  der  Leven,  dach  ievel  so  noh; 

Et  rüfft  hem  entgent  üver  d Wellen  de  blo. 

A ken  Acher  dohier, 

A kä  Wässergeluehr, 

0 mei  Gott!  Scheck  hem  zö 
0 dän  Engel  a Roh ! 

Et  hohert  seng  Stemm,  sein  hele  Gesank, 

We  laustert  et  aus,  o dä  sossleche  Klank; 

We  klenkt  hem  so  lev  ob  den  Uver  dä  Schal , 

We  wullen  do  d Wellen  a schäumendem  FaL 
A k6n  Acher  dohier, 

A ke  Wässergefüehr, 

0 mei  Gott,  Scheck  hem  z6 
0 dän  Engel  a Roh  l 

Et  dreivt  et  dach  fort  üver  d Strammen  am  llierz, 
Nohm  Leven  dohi  mat  sehnendem  Schmierz, 

W’e  brecht  hen  nün  aus  a melodeschen  Ton, 

We  mei  se  dohin  entgent  hem  nü  Gehn ! 

Och,  och  dei  Gesank 
Hen  ertönet  net  lank ! 


Digitized  by  Google 


- 113  — 


Och  et  dauert  so  läng, 

An  et  get  mer  so  bang ! 

Nun  ass  he  so  noh,  et  geseiht  he  schonn  nes! 

Scho  rüfft  et,  scho  sprengt  et  vu  Fräden  nün  äs, 

0 komm  dach,  o Leven,  o fleiss  dech,  o läfl 
Komm,brcng  mer  deinHierz,och  eröm  mer  et  schäf! 
A wo  stürmst  d’um  Mier, 

Och  s6  weit  eweg  hier, 

0 we  dauert  et  lang, 

An  et  get  mer  so  bang ! 

0 Jeses  mei  Gott,  we  wullt  elo  d Wal ! 

We  reisst  hen  de  Strudel  ewäg  dhne  Hai, 

0 Hellef,  et  zeht  schon  herov  hen,  entläf! 

Entselt  hen  an  d Strum,  do  ass  nü  sei  Gräv ! 

An  et  tommelt  nün  do 
Och  dem  Död  eso  noh ! 

Och  dir  Leud,  stihl  hem  bei ! 

Weh  dir  äremt  an  treu ! 

Dach  weet  heröm  zöm  Lieven  erwächt, 

Ass  hätt  hem  je  kämol  en  Onglöck  gedächt, 

So  kuckt  et  dü  schaureg,  we  sennelös  hier, 

T hät  alles  vergiess  wät  geschitt  nun  dohier. 

Et  erwart  hen  nün  nach ; 

Weneh  körnt  he,  soht,  dach? 

An  o ass  hen  net  do? 

Weneh  körnt  hen  elo  1 


Digitized  by  Google 


— 116  — 

Et  hält  duerob  stel , an  et  kreischt  sech  da  müd. 
We  hivt  sech  seng  Bröstche  sö  schweer,  gesit, 

Et  sfetzt  sei  h un  d’  n IJver  ze  kucken  an  t Mier, 

Seng  Ahe  sech  schwenke  so  traureg  dohier! 

Ohe  körnt  jo  gewess. 

Nu  wo  bleivt  hen  dä,  Jes! 

Och  et  dauert  sö  lang, 

An  et  geht  mer  sö  bang  1 

ßhr  d Lerche  froh  Muergens  amJ übel  hog  schwenkt, 
An  Nuets  wann  de  Stierchen  am  Himmel  sech  lenkt, 
Da  setzt  et  um  Uver  sö  spät  a sö  froh, 

Z’er  warden  hen  traureg,  voll  schmierzlechem  Weh! 
Et  erwart  hen  nün  nach, 

Weneh  körnt  he,  soht  dach? 

Anoass  he  bal  do? 

Weneh  körnt  hen  elo? 


T EISEN  AN  T IERDEN  DOPEN. 

Zwö  Döpen  ob  der  Rös 
Sech  fanne  — we?  Gott  wöss! 

Am  selve  Wirtshaus  än, 

Do  böd  Bckantschäft  mahn. 

Ech  se,  söht  det,  mei  Freud, 

E Landsman  vun  der  Quent, 


Digitized  by  Google 


— 117  - 


Vu  gudem  starke  Goss; 

An  du,  net  On verdross, 

Aus  welcher  Gent?  verzeih! 

Aus  Speicher,  drob  dat  hei, 

Vu  guder  lerd,  dach  brausch. 

Mt  eisent  dti  — da  lausch, 

Mä  loss,  wät  söhs  de  drän, 

Mer  d Räs  zesueme  mahn  : 

Du  hätts,  do  knuppeg  d Stross, 
Ech  füerchten  ’l,  gleich  deng  Dos, 
E Geliert  ass  licht  do ! 

Köms  d’over  mir  hernoh, 

Mat  menge  stärke  Foss 
Zertrieden  ech  we  Klos 
All  Fure,  Knupp  a Stän, 

So  bleivs  de  rieht  zö  Bän. 

Dat  ierdent  froh  : dä  Bond 
Ass  prächteg  jo  erfont; 

Et  fänkt  seng  Peifchen  uen, 

An  hippt  mat  däm  dervuen. 

Bäd  walschlen  Arm  an  ärm 
Vun  neuer  Freundschäft  wärm; 
Dach  bei  der  ester  Scholl 
Schlöht  t ierdent  onglöcksvoll 
Dät  eisent  uen,  a brecht. 

An  deser  Fabel  stecht : 

Mat  denges  Gleiche  geh, 

De  Stiärker  allzeit  fleh. 


Digitized  by  Google 


DE  MOND  AN  D BACH. 

« Du  wiblecht  Stück  — mä  — stöh  ! 
« Net  so  an  ew’ger  Fleh 
« Mat  ausgelosner  W&ll 
« Durchwull  doniden  J Däll ! 

« Du  lievegt  Bild,  6 Löd, 

« Yun  Onbestännegk£t  l » 

So  schnaupt  vu  senger  Wuehn, 

De  Mönd  t lest  d Bäch  frech  uen ; 

« Für  mech,  o wess ! ja  froh ! 

« Als  Spigel  hass  de  do  1 
« We  well  ech  mech  gesihn  — 

« Deng  Strumme  kömol  stihn ! » 

Drob  d Mch  : « o Mönd,  se  fröh, 

« Dat  nemmer  ech  a Röh ; 

« Gesögs  ze  oft  deng  Scheiv 
« A wiesselvoller  Dreiv  : 

« Bai  ganz,  bal  net,  a guer, 

« 0 fei  mat  engem  Huer; 


Digitized  by  Google 


— 119  — 

« Dech  ongeännert  stell, 

« Dan  zämen  ech  meng  Well ! » 
Des  Fabel  huet  d6  Senn  : 

Für  allem  dech  ergrönn! 


T FEUERWIERK. 

E Feuerwierk  : « jeh  — Käst ! 

« Ech  LVfen  ohne  Rast, 

« (De  Weh  ass  weit  dohin, 

« Ech  könt  wuel  hongreg  gin), 

« Nohm  Firmament,  Gesellen! 

« En  neut  Gestier  mech  stellen! 

« We  ech  — k6  Sirius! 

« K£n  Aldebran  mer  muss 
« Mat  schönrem  Feuerquonk 
« Erschengen  als  mei  Fonk! 

« Nün  aus  mat  denger  Blenk 
« 0 Leier,  önnersenk ! 

« We-s  du,  lo  dausend  Stieren 
« Werd  schöner  ech  gebiären! 

« Dem  Orion  gihn  trotz  gebiden  — 
« Wie  soll  mer  et  verhüden? 

A — jjjitz  — entspretzt  e Mier 
Vu  Stiere  weit  ömhier; 

Dach  prächteg  kaum  gebuer 
Wor  scho  seng  Spur  verluer. 


Digitized  by  Google 


— 120  - 


Dem  Brahler  ohne  Stofft , 
Erzüehlt,  dir  Leud,  dat  oft. 


D FELDMAUS  AN  D STADMAUS. 

Eng  Feldmaus  Kirmes  Mt; 

Si  söht : lo  wäss  de  wät? 

Meng  Duechter,  wärt,  du  gehs 
Ew£g  an  ängem  Schwäss 
Zö  mengem  Neve  lev 
An  d Städt  mat  desem  Bref; 

Et  stong  am  Ziedel,  loh, 

Ons  Kirmes  wör  nün  do. 

Mir  hofften  dat  he  quom 
Heraus  nu  bei  sein  Ohm, 

Ech  scheckt  hen  huele  mar 
Mat  der  gedeckter  Kar. 

Och  we  den  aner  Däg 
Den  neue  Muerge  wäch, 

Wor  lösteg  ob  der  Fuehrt 
Nohm  fröhe  Kirmesuert, 

Den  Neve,  zapperlöt, 

Gebotzt  nohm  teste  Mod, 

E Jabo,  schon  a weiss, 

W6  d H&re  vu  Pareis. 


Digitized  by  Google 


— 121  — 

Nü  körnt  hen  uen  a get 
Zö  Desch  gesät  an  d Mett, 

Der  Gusin  z 6 der  Seit, 

Vum  Öhm  net  manner  weit. 

Z6m  esten  decken  s’ob 
£ng  kräfteg  Hammenzopp ; 

Scho  klenkt  den  TellerschaX 
Vum  fleiss’ge  LeffelfaL 
« Vun  desem  Besehe  löck  — 

« Kuck,  Sauerkraut  mat  Spöck  » — 
Söht  d Feldmäus,  « Nevö  lev, 

« Hei  ass  e gude  Grev ! 

« Ech  wöss  net  we-s  de  löcks? 

« Do  huel  vun  döm  Gehäcks ! 

« Heh ! krit  der  an  der  Städ 
« So  eppes,  Neve  — wät? 

« Du  hues,  mei  Gott,  gesit, 

« K6  röchten  Appetit  — 

« Des  lieverkniedel-ronn, 

« Si  schmelzt  der  an  dem  Monn. 

« E weneg  Treipe,  soh  — 

« Du  löcks  deng  Zong  demoh ! 

« Meng  Duechter,  jeh  du  flev 
« Dem  Coseng  besser  1 söv 
« Net  we  en  Hölzebrand! 

« Jeh,  t Gliäschen,  hop ! an  d Hand! 
« Net  dröche  we  e Bitz  — 


Digitized  by  Google 


— 122  — 


« D6h  Eher  onsem  Fitz ! 

« Vu  Veian  ass  (16  Wuehs, 

« T ass  Kräutche  wät-s  de  hues  — 
« Kuck,  we  he  licht!  schenk  ob! 

« (He  krit  dech  net  ob  d Kopp), 

« Dat  t Iesse  besser  retsch ! 

« 0 hei,  de  Grimmei  Tetsch  — 

« Meng  Duechter  schneid  do  him 
« Yum  Kranz  herov  de  Himm, 

« A gev  hem  aus  der  Mett, 

« Dem  Neve  kuck  hei  det. 

« Mä  ass  ’t  net  dau’r  a Schued? 

« He  wollt  neist  vun  dem  Flued! 

« Do  delekater  ass 
« Ob  Ierden  dach  ke  Bass! 

« Meng  Duechter,  geh,  he  köss, 

« Hen  holt  dervu  gewess. 

« E weneg  Dissfcr  nölz! 

« Hei  schmäch  ons  Appelschnetz ; 
« Hem  etlech  Bire  get  l 
« Schiel  des,  si  würgen  net. 

(i  Curag,  mei  Son,  net  draem, 

« Mäch  grad  ewe  doh6m  : 

« Schenk  an  — jeh ! drobgesofft! 

« We  d Yullen  an  der  Loft, 

« Siev  frei  a frank  mer  hei 
« Eng  lösteg  Brüder- Reih.  » 

W6  t Iessen  nün  verbei : 


Digitized  by  Google 


- 123  - 

« Eh  bä!  gefällt  ’l  der  hei?  » 

Söht  d Feldmäus,  « Neve,  heb ! 

« Gereut  dech  nün  dei  Weh  ? 

« We  huet  et  der  geschmächt?  » 

Dän  aner  duerob  lächt : 

« S 6 gud  ewe  et  kont ; 

« Gestihn,  t wor  alles  bond, 

« Für  d Zänn  net  sonner  Moh ! 

<(  Dach  onser  ü,  gesteh 
« Huet  net  sei  Moh  gericht, 

<(  Noh  graffer  Speiss  gedieht, 

« Wät  huet  die  aner  Möh!  » 

« Nach,  Neve,  äppes  — jeh  — 

« Lo  gi  mer  bei  de  Wirth, 

« En  Dänzche  giev  gespirt, 

« Do  gät  et  lösteg  zö, 

« Mir  hun  äng  Geih  or  zwö.  » 

« N6n  Ohm,  et  get  nun  Zeit, 

« Yun  hei  bis  h6m  ass  t weit! 

« Ech  füerchten  ’t  get  mer  Nuecht, 

« Ech  hale  mech  an  uecht, 

« Nün  ädde  — halt  iech  fresch  — 

« Weneh  bei  mir  zo  Desch?  » 

« E Sondeg  kommt,  dan  ass 
« Ons  Herschäft  aus  ob  t Schiass, 

« Dan  ass  och  just  mein  Däg.  » 

« — Dät  ass  jo  grad  de  Schläg  — 

« — E Würt,  « soht  d Feldmäus,  » gud!  » 


Digitized  by  Google 


— 124  - 


Si  quöm  och  wuelgemudt, 

Ob  d uebefuehle  Stonn, 

Bei  Städtmäus  noh  der  Sonn. 

Des  leht  gleich  t Descheldoch, 
Söht : « Ohm  et  scheckt  sech  och 
« (Mir  sen  net  hei  um  Land), 

« Dat  dir  lo  iesst  mat  Stand  : 

« Dot  huet  der  fcng  Zervet, 

« Verzeiht,  ech  sohn  iech  ’t  not, 
« Vergiesst  de  M&rce  net, 

« Wann  6n  iech  fcppes  get. 

« An  iest  net  aus  dem  Grapp, 

« Och  kräzt  iech  net  um  Kapp, 

« Dir  halt  iech,  hoffe,  fresch, 

« A räbst  net  üver  Desch. » 

Eiei  körnt  ob  den  Desch 
Gebroden  Dauve,  Fesch, 

An  Ziv6,  Schn&pp,  a Reh, 

D6s  Welper  nach  alt  meh, 
Pasteten,  alleres : 

GezÖckers,  Bond,  Gebes, 
Schampagner  och  wor  do, 
Burgun  ne r,  Rhein,  Bordo. 

He  soht : « Rfcr  Öhm  gesit, 

« Ass  d4t  hng  Hame-britt? 

« Eng  dröche  Kalevshess? 


Digitized  by  Google 


— 125  — 


« E Flued  vu  Kolla-Koss?  » 

Dach  kaum  wor  obgedescht,  — 

Eng  Kätz!  (a  si  entwescht, 

A wuel  bekanter  Spur, 

Geschwcnn  an  d sicher  Für), 

« fing  Kitz!  » rüfft  d Stiädsmius,  fort! 
« Losst  stöhn  all  lessenzort  1 
« Sucht,  Öhm,  e Lach  geleich, 

« Soss  sit  der  lo  £ng  Leich ! » 

Dach  des  laeft  ganz  verluer 
Am  Sal,  bal  hier,  bal  duer; 

T Wor  deuster  we  e Stach, 

Si  sucht,  a fennt  ke  Lach, 

T wor  alles  friem  her  hei; 

Si  rennt  a jeitzt : o mal! 

(0  ärem  Mäuschen,  och! 

0 weh,  o weh  deng  Knoch !) 

De  Kueder  strummt  her  noh, 

Scho  rächt  hen  noh  her  d Kloh, 

Scho  lichten  d Feuer-Ah’n, 

Scho  stih  seng  Zänn  nohm  hah’n. 

Dach  glöcklech  an  der  Nöd, 

(So  noh  dem  schwärzen  D6d) 

Fällt  s’ob  e Lach,  an  än! 

De  Kueder  krüt  ze  knah’n 
Neist  weider  ass  de  Schwanz, 

Dän  hät  he  glöcklech  ganz. 


Digitized  by  Google 


— 126  — 

T woret  Lach  vum  Neve  grad; 

« Mä,  Öhm,  » söht  desen  zärt, 

« Wät  ass  iech?  — Jes,  we  bl&h ! 
((  Wät  lof  iech  an  de  R£ch? 

« He  get  mcr  schwäch  — herbei 
« Mam  Esseg,  kuckt  elei, 

« We  schwärz  a blo  seng  Leps ! — 
« Herbei  eng  Hoffmans  Dröbs  1 
u Wät  ass  dan  dät;  mei  Gäst ! 
c(  Ons  Stiäds  macht  dät  kä  Läst : 

« E Besehe  Kueder-Juecht — 

« Mir  hun  duervür  kfeng  Fuercht! 
« Dir  aner  sit  och  gleich 
« Beim  este  Schreck  eng  Leich. 

« Wa  mir  an  onsem  Stod 
« Scho  Fal,  a Kätz,  a Mod, 

« Dät  macht  ons  kä  Verdross. 

« Mir  hun  duergent  Genoss  — 

« Gelt,  wät  en  Desch,  ass  ’t  net? 

« Bei  iech  eso  kä  get  — 

« Wät  govt  der  net  dervür 
« Wann  den  do  bausse  wir! 

« Bleivt  bei  mer  Öhm,  dir  krit 
« E fonkelneut  Geblüt, 

« Bei  deser  guder  Spönn 
« Geschwcnn  en  dueble  Kenn ; 

« Dät  ass  jö  net  gelievt, 

« We  dir  do  bausse  klievt, 


Digitized  by  Google 


- 1-27  — 


« Un  decker,  graffer  Speiss.  » 

Jeh,  fort,  vun  dem  Gezeus, 

« Eweg, » söht  d Feldmaus,  « hei 
« Aus  deser  Tirannei  I 
« Eweg  — wo  d Freihet  fehlt, 

« Do  sucht  köng  wahrhaft  Fred  I 
« Z 6 dengem  Glöck,  ken  Düst, 

« Get  mir  meng  dröche  Küst ; 

« Do  bausse  frei,  an  Arm  — 

« Mir  füerchte  k£  Gandarm  — 

« Nün  Adde,  bleiv  du  hei, 

« An  denge  Kette  frei.  » 


UEN  T KRISTIN. 

Aus  menger  Kuemer  ge  st 
All  LöstberkAt  entwescht : 

De  Wein,  och  t Spil  wor  aus, 
Eng  Griäver  Stelt  am  Haus, 

Ass  stöng  am  neist  mein  Ech, 
Mat  k£ngem  ass  mat  sech. 

Am  Denken  emmer  fäul, 

Mei  G6st  ob  wellcm  Gaul 
An  Newton's  Schreflen  An 
Sprengt  lo  mat  kräftigem  llah’n, 


Digitized  by  Google 


- 128  — 


Meng  Dür  get  gleich  gespart, 
Der  Mod  befuehlen  härt 
A streng  gewih’ner  Dos, 

Z 6 mir  haut  nemmest  los  : 

Ech  dreiven  aus  ob  d Gäss 
Den  Däg  (mer  lo  am  Häss), 

A klaren  d Lueden  z 6. 

Scho  licht  mer  d Lamp  a Roh ; 
Sech  drehen  d Blecke  stei, 
Gelehert  aus  dem  BreL 
We  fleht  de  Globus  daxs 
Do  rond  heröm  seng  Ax 
An  ovgemiessnem  Tür 
De  Stieren  ob  der  Spur, 

Scho  brengt  hier  aus  der  Weit, 
Ob  d Tabel  des  mer  t Kreit 
An  hirem  Zirkel  läf 
Z6  onnermüdter  Gäf. 

Scho  leh’n  ech  aus  en  6n 
We,  feindlech  g4nt  en  6n, 

E Kräfte  Puer,  mat  Streit, 

Am  Weltall  alles  weit, 

An  ew’ger  Enegk6t 
Harmonesch  dohier  l£dt ; 

We  — (Wonner)  I Häss  a Levt, 
An  onbekanter  Deft, 
Onmoglech  am  Verän 
El^ng  dach  t Moglecht  leh’n. 


Digitized  by  Google 


— 129  - 

Ob  £mol  lei  geht  aus 

Mer  d Lamp ; gesprengt  — o Graus ! 

Gi  Luede,  Schiass  an  Dür : 

An  d Kuemer  stürmt  hervür, 

(So  deck  e Beie-Schwärm), 

Mat  Feil  a Böhn  um  Arm, 

Mat  lostgeföltem  Blud 
Cithöres  schelmesch  Brutt. 

A mettcn  a mein  Hierz, 

(Entsetzlech  wor  de  Schmierz), 
Führt  matlädlös  gertcht 
E feile  Broch  gedieht! 

Ech  well  mech  wiehren  — och ! 
Gepäkt  mat  nerv’ger  Knoch, 

(S6  weckelt  d Spanu  öng  Möck 
An  onzersprönglech  Streck), 

Omgär  gi  Bön  an  Härm 
Mer  stärk  mat  Zauberbänn ; 

0 wät  e grausamt  Lös ! 

Ech  falen  othemlös 
Dohin,  zö  hirer  Fücht, 

Der  klönger  uergef  Zücht ! 

E Wonner!  — over  lei 
Erschengt  Cilhere  scheu. 

Ob  enger  Wolk  gewöht, 

Dö  schwendelech  erhöht : 

Si  körnt  herbei  gefuehr 
Gezuh  vum  Schwanepuer, 

9 


Digitized  by  Google 


— 150  — 


Mir  Truecht  ass  lauter  Licht, 

TJe  mech  des  Würder  rieht : 

« Los  ov  vun  dengem  Moh’n, 

« Meng  Tempel  ze  verschmöh’n ; 

« Wucrzö  dei  Sennen  dev 
« Wann  t Hierz  jo  eidel,  dröv, 

« We Hädt  der  dür  do  leiht! 

« Ewcg  mam  Bücher  Schwarm  — 
« Für  des  dein  Hierz  schlqh  wärm  l 
Si  rächt  mer  t Kristin  duer ; 

Hir  Spur  wor  gleich  verluer. 


D FRA  MAB. 


Soh,  känns  de  d Fra  Mab? 

0 da  l&f  ewög,  zapp, 

Si  körnt  elo  hier 
Do  ass  hirt  Gefüehr. 

Am  Gröngewald  wuehnt  se  — bst  — soh  et  net  laut, 
Hirt  Häuschen  ass  enk,  esö  klöng  do  gebaut : 

Kleng  Glider  vu  Mücken 
Den  Däch  her  do  Stöcken, 

Aus  Sächomessen  fir 
Gemauert  de  Lehr, 


Digitized  by  Google 


- 131 


Aus  Schuppe  vu  Fesch 
Gedeckt  hiren  Desch, 

Hir  Sttill  am  Gehäus 
Vun  dürem  Geläus, 

Aus  hirze  Kloh-Fett 
Ganz  klinzeg  hirt  Belt. 

Soh,  könns  de  d Fra  Mab? 

0 da  läf  ewög,  zapp, 

Si  körnt  elö  hier, 

Do  ass  hirt  Geftiehr! 

Ze  kucke  se  kön  net  — bst  — kö  se  net  darf, 

Hir  Truecht  ass  e Schemmer  vun  allerlö  Farv : 
Vu  Peipelenks  Schuppen 
An  Neumüerder  Huppen, 

Aus  villfarveg  Bäuch 
Vu  M6ke  Geschläuch; 

A viärweg  de  Schawl 
Vu  Flentermäus  Gäl, 

Vu  Raupenhohr  d Moff, 

Aus  Späwöcke  Stoff 
De  Mantel  gefügt, 

We  Othem  s6  licht. 

Soh,  kenns  de  dFra  Mab? 

0 da  läf,  ewög  zapp, 

Si  körnt  elö  hier, 

Do  ass  hirt  Gefüehr! 


Digitized  by  Google 


— 152  - 

Et  hohert  se  khn  net  — bst  — flenk  an  der  Fuehr, 
Si  rfcnnt  ewe  Bletz  a bal  hier  a bal  duer : 

D Gedanken  hir  Renner 
U lichte  Gespänner 
Yun  HiäselnÖss  t Stock, 

Z6m  Kutschner  eng  Möck, 

An  d Spächlen  an  d Uehs 
Aus  spanne  BA-Wuehs, 

De  Balleg  gebr&t 
Aus  Onkenhaut  steht, 

Aus  Späweck  t Geschür 
An  d Geissei  dervür. 

Soh,  k&nns  de  d Fra  Mab? 

0!  daläfewfcg,  zapp! 

Si  körnt  elö  hier, 

Do  ass  hirt  Gefüehr ! 

Si  fohert  ob  d Welt  — bst  — licht  a gelfcnk  s 
Als  Hievan  all  Fäen  do,  ons  z6m  Geschenk  : 

D Kobolden,  de  klfengeg, 

D Traulichten,  dä  rfcngeg, 

Näss  Kennercher-Hänn 
Des,  de  öhne  Zänn 
Hei,  des  we  vu  Licht 
We  Mönde  Schei  ficht; 

Öm  d Mellech  d6  &ng 
Ze  schidden  s*ob  d Steng, 


Digitized  by  Google 


- 135  — 


Ze  werfen  hei  des 
De  Brot  aus  dem  Spess. 

Soh,  k&nns  de  d Fra  Mab? 

0!  da  läfew&g,  zapp! 

Si  körnt  elö  hier ; 

Do  ass  hirt  Gefuehr ! 

Si  führt  an  t Gehirn  — bst  — nüechteklegs  än, 
Si  leht  ons  dan  d Draem  ganz  hömelech  drän  : 
Hei  t Mädehen  ze  krönen 
Kritt  Freire  mat  Tränen, 

De  Geizhals  e Schätz 
Ob  hömlecher  Plätz; 

D Zaldote  mat  Flüch 
Gi  sigreich  am  Krig ; 

De  Schofer  kritt  Schof, 

De  Schoster  get  Grof, 

Mer  sälver  verleiht 
Se  t Lidchen  det  neut. 

So  kenns  de  d Fra  Mab? 

0 ! da  läf  eweg,  zapp ! 

Si  körnt  elo  hier, 

Do  ass  hirt  Gefüebr ! 


Digitized  by 


Google 


D WÜNSCHEN  G. 

Dot  kuckt  ob  der  Brost  vum  Kristin,  we  bleht 
Eng  Rös,  esö  sanft  vun  der  Nönnche  geweht! 

A we  et  dru  recht, 

An  de  Busem  se  stecht! 

0 wör  ech  eng  Röschen,  öng  Rös 
We  si  ob  der  Bröstchen  do  blös! 

Kuck,  we  et  se  strauchelt  d kleng  Kätzchen  de  weiss, 
Se  muckelt  an  duckelt  d schö  fleckeg  Meis-Meis! 

A we  et  se  leckt, 

A mat  Kösse  bedeckt, 

0 wör  ech  eng  Kätzchen,  öng  Kätz 
We  si  do  gehömelt,  o Schätz ! 

We  flidert  de  Möck  öm  sei  Möndche  so  ronn, 

A stihlt  vun  de  Lepse  sech  himmelesch  Wonn! 

A si  stecht  et  sö  zart, 

An  esö  mel  an  net  härt, 

0 wör  ech  öng  Möckchen,  öng  Möck, 

We  si  do  am  Kösse  voll  Glöck ! 


Digitized  by  Google 


— 155  — 


We  sprengt  hem  de  Floh  ob  der  albastener  Lenn, 
A wucr  se  hi  wollt  a Fröd  öhne  £nn! 

A si  pickt  et  sö  mel^ 

An  eieng  eso  stel^, 

0 wör  ech  eng  Flohehen,  eng  Flöh, 

We  si  esö  hömlech  entzwö ! 


D RAMM,  D FRISCHEN  AN  D MAUSS. 

Aus  engem  ale  Manuscript, 

Dön  t lest  de  Schwohr  vun  onser  Kätz, 

De  Mäusen  aus  der  Schöl  gegrippt, 

Do  liesen  ech  dö  schöne  Sätz : 

Zör  Zeit,  we  d Welt  nach  fonkelneu, 

We  d Sonn  eiest  für  t est  gebrannt, 

We  nach  ke  Streit,  keng  Heuchelei 
Bei  ons  ob  lerde  wor  bekannt ; 

We  d Möschen  all  nach  Que, 

Nach  Bochsen  d Fröch  gedrohn, 

Nach  Horsäck  t Rate-Veh, 

A Fatzen  d Kreh  geschlohn, 

Hu  fridlech  bei  enön. 

An  Ungern  schöne  Land, 

Zwö  Reicher  steigelehn, 

Si  gin  esö  genannt : 

Dat  önt  hösch  Kinikstom  der  Maus, 


Digitized  by  Google 


136  — 


Dat  anert  Frische-Reich, 

Si  lievten  allzeit  stela  wciss, 

A Frid,  a Sige  reich. 

Musst  d Maus  ob  t weidegt  Mier, 
Eng  Ris  noh  Indje  mahn, 

Da  bruecht  e Scheff  her  hier 
De  Frisch  a sitz  sech  dran. 

He  linkt  mat  weiser  Hand, 

Als  gude  Steuerman, 

Erfuehr  ob  jede  Wand, 

Se  noh  dem  frieme  Ban. 

Yu  Gist  an  Arm  gelinkt, 

Am  Stieregank  erfuhr, 
Entweicht  he  Klipp  a Bank, 

A brengt  se  glöcklech  duer. 

An  hät  duernieven  och 
De  Frisch  um  Land  ze  duhn, 
Dan  d Maus  gleich  önner  t Joch, 
An  zeht  seng  Kar  dervuen. 

All  Wehen  an  all  Schloff, 
Wöhier  et  kal  a wärm, 

All  Obergiste  Knöff 
Wosst  des  we  ki  Gendärm. 

So  lievte  lang  di  zw<S 
Nazione  brüderlech, 

Eng  un  der  aner  fröh, 

Bei  hine  kis  e Kreg. 

A göv  ing  Soirt  d Maus, 


Digitized  by  Google 


- 137 


Da  scheckt  se  gleich  e Bref, 

A lued  de  Fr&sch  z6m  Schmaus, 
S6  dese  möch  et  lev. 

A wor  dan  d Kirmes  Zeit, 

An  d F6er  obgeschlohn, 

Da  göv  lest  Jux,  dir  Leut, 

Et  ass  iech  net  ze  sohn. 

Da  körn  hin  d Joffer  Fr&sch 
Mat  hirer  Mamm  gezuhn, 

We  blenkt  se  an  der  Wäsch, 
Wat  ass  se  ugeduhn ! 

Gleich  packt  se  bei  der  Taille, 
Mat  weiss  behändschten  Hänn, 
E Mäuse-Kran  an  Eil, 

A fleht  zöm  Danz  beh&nn. 

A während  d Jugend  fröh, 

Do  mächt  la  queu,  du  chat, 

Da  ruffen  d filtren  z6  : 

Nu  kösst  iech  brav  a$a  l 
De  al  voll  HierzensfrAd, 

Da  folle  brav  hir  Schlauch, 

Sech  lächen  d BAcke  brAt, 

An  hale  sech  alt  d Bäuch. 

Do  ass  kAn  ÖnnerschAd, 

KA  wAss  wie  Maus,  wie  Frfcsch, 
Bei  hinnen  ass  k£  LM, 

Si  saufe  Fläsch  ob  Fäsch. 

0 Schued ! dach  an  de  Gent, 


Digitized  by  Google 


— 138  — 

Aus  Ungern  dcustre  Wald, 

Köm  uen  eng  Ramm,  nun  tränt, 
De  möch  döm  Glöck  en  Halt. 

Si  wor  aus  hi  rem  Reich 
Verdrive,  Gott  wöss  we, 

Wor  görech  we  eng  Leich, 

An  hongrech  we  e Ge. 

Si  söht,  et  höst  elei, 

Bei  dese  gude  Leud, 

Sei  Weh  ze  mahn  net  scheu, 

Ob  desem  Päd  gescheut. 

Do  an  dem  flehte  Reich 
Dem  Fresch  seng  Sichereng, 
Köm  ech  net  un  he  leicht, 
Well  ech  kön  Däucher  sen  : 

An  ob  der  aner  Seit, 

Do  d Maus  a Kasemätt, 

Do  war  ech  lang  gehäut 
fihr  ech  der  etlech  hätt. 
Verstihn  net  we  dat  Veh 
D Mineer  Konst  durchaus, 
Dröm  müsst  ech  spät  a froh 
Se  lauren  allzeit  aus. 

Ech  mächen  et  esö  : 

Ech  schöde  böd  durch  Streit, 
Dan  huelen  ech  a Röh 
Hir  Leiche  mir  zör  Beut. 

Sö  ass  et  och  gcschitt, 


Digitized  by  Google 


— 139  - 

Noh  döm  mat  Häs  an  Neid 
Gefüllt  hen  hirt  Gemüt, 

Göv  t Elend  gröss  a weit. 

Si  zögen  an  de  Krig, 

Ömsehte  Muerd  a Brand, 

Wien  hät  dobei  de  Sig? 

Ech  hun  he  scho  genannt. 

Nu  lanstert  mech,  dir  Leud, 
De  Söhchen  huet  Verstand, 
Bleivt  öneg  a gescheut. 

De  Kueb  joht  aus  dem  Land. 


DEN  IESEL  AN  DE  MÖLLER. 

En  Iesel  fond  e Boeh, 

He  söht : Hondsk löten  och 
Gin  ech  an  d Müllen  haut  I 
Hei  hun  ech  aner  Kraut : 

Ech  liese  lo  mech  sät, 

A bliädert  Bläd  ob  Bläd. 

<c  Dät  se  jo  Verse,  Jess! 

« Los  kucken  dät  Geschmess, 

« Dät  hätt  ech  net  erwart, 

« De  muss  ö liesen  hart, 

« A kucke  wät  dra  leiht, 


Digitized  by  Google 


— 140  — 


« Ob  dä  Poet  gescheut ! » 

S 6 soht  he  bei  sech  lues 
A sötzt  de  Bröl  ob  d Nues. 

Dach  we  he  liese  wollt, 

K6m  neist  heraus  getrolt, 

Ass  sein  I-a,  I-a  I 
Fe  Schenner,  söht  hen  ca! 

Wat  Verse  sen  dat  hei  — 

Dat  ass  mer  scho  Gezeu ! 

Wat  brauch  hen  duerfiir  Gov? 

S 6 reimen  ech  am  Schlof! 

Dach  üver  dem  Geschwätz 
Gesög  hen  an  der  Platz 
De  Möller,  an  herbei ; 

En  häht  hem  &ng  or  drei 
Vun  hannen  üver  d Lönn  : 
c<  Ech  mächen  dech  behänn  » — 

So  rüfffc  hen  — « Hennes  wärt, » 

A schmiert  hem  diichteg  d Schwärt, 
« D Poete  los  mer  sen, 

« Söss  get  dei  Bockei  dönn  — 

« An  d Mülle  mat  der,  hop ! 

« An  dat  mer  am  Galopp. 


Digitized  by  Google 


DE  BAUER  VUR  DER  GALGEN. 


Wuer  stürmt  de  Meng 
An  aller  Eil, 

Dat  d Gäs  ze  eng, 

Fort  öhne  Weil? 

Mohm  Höhgericht, 

De  Streck  am  Hals 
Schonn  hänkt  he  rieht 
Am  lfcste  Walz. 

Wat  möch  den  do, 

So  mech  ömfröht 
E Bauer,  — lo 
Soht  dat  mer  bröt ! 

Sein  Urtel  klenkt 
0 Man  eso : 

« De  Faussair  brengt 
« Der  G&lgen  zö. » 


Digitized  by  Google 


- 142  - 


E Faussair  ass,  — 

Mä  soht  mer  dät,  — 

Da  sit  der  lass, 

0 Her  da  wät  ? 

« Falsch  Schreiten  huet 
« D4n  do  am  Land, 

« Z 6 grossem  Schued, 

« Heröm  gesant.  » 

De  Bauer  : Ja  — 

Gesit  het  dan, 

Wuer  t Schreiven  — ah  l 
6 fehre  kan : 


Sl  AN  ECH. 


si.  Wät  hues  de  un  der  Hand? 
‘ech.  Ech  hu  mech  geschant ! 

si.  An  dät  da  — wöhier? 
ech.  Aus  w oster  Begier, 

De  Parnassus  wollt  ob ! 
si.  Bis  ueven  ob  d Kopp? 
ech.  He  wor  mer  ze  g6! 
si.  An  duerfür  dei  Weh? 


Digitized  by  Google 


— 113  — 


ech.  Herov  se  gerutscht ! 

si.  An  hues  dech  gequetscht  ? 
ech.  Yun  ueve  bis  önnen ! 
si.  Mei  Gott  wat  e Schennen  I 
Wät  wolls  de  do  mahn? 
ech.  E Lorber  mer  hahn! 

si.  Ech  beklohen  dech  net ! 
ech.  Ze  hoch  wor  den  Trett! 

si.  An  hätts  de  dat  Reis  ? 
ech.  Du  krihs et  zöm  Preis! 

si.  Bleiv  a menger  Dällt. 
ech.  De  Buedem  mer  hält. 

si.  A plöck  mer  um  Monn, 
ech.  Ja,  himmelesch  Wonn. 

si.  S 6 bleivs  de  gesont! 
ech.  Nur  d Lepse  gi  wond. 


DE  LÖW  AN  DE  FOCHS. 

E Fochs  löf'bei  de  Löw  : 

Sir!  — hohert,  — söht  hen  : « Dev 
A Müerder,  Spetzbdv,  G6, 

Ech  w£ss  net  wät  alt  meh, 
Vernfcnnt  iech,  voller  Häs, 

En  Iesel  ob  der  Gäs, 


Digitized  by  Google 


- 144  — 


Doniden  an  de  Leud ; 

Dir  sit,  Sir,  net  gescheut, 
Wann  dir  et  dobei  lost : 

De  Fracht  ass  üVermost! 

De  Low  duerob  : o Fochs, 
Hals  du  mech  für  en  Ochs? 
Wat  leiht  mcr  dru  wät  söht 
Vu  mir  en  Iesel  — Böt. 


DE  GIÄRTNER  AN  D BEI. 

E Giärtner  rüfft : heh  Beil 
Geh,  zuzzel  nur  net  hei 
Un  deser  Blum  der  Speis, 

Voll  Geft  ass  hirt  Gehaus ! 
Füercht  net,  erwidert  d Möck, 
Ech  huelen  nemme  fleck 
Den  Hunneg  mir  dervuen, 

A rohren  t Geft  net  uen. 


DEN  NATÜRFUESCHER  AN  D FRALIN« 

Fe  Schenner,  soht  kn g Damm 
Z6m  grösse  Schwammerdam, 

Mat  önger  Möck  grad  drun, 

Wät  könnt  der  dovun  hun, 


Digitized  by  Google 


— 1415  — 


Am  Onggeziver  Grad 
Ze  süche  Gott  wöss  wät? 

Mat  Röse  giet  iech  ov, 

Soss  peif  ech  ob  ör  Gov, 

Mat  schöne  Kolibri, 

An  net  mat  Möcke  — fl  I 
Mat  Rubis,  Pierlen  nach, 

Da  soh  mir  Dämmen  ach ! 

Do  ass  en  Anatom, 

Dön  hivt  de  röchte  Flom ; 

Nu  get  et  schön  an  hei. 

So  weit  ass  Ierd,  a Wäll, 

An  ob  der  Flögt  vum  Ruff, 

Vu  Pegas  lichtem  Huv, 

Eweg  gezuhn  ob  d Kopp 
Werd  Ören  Nuem  hoch  ob, 

Bis  an  de  spatest  Dohn, 

Als  Fakcl  ons  do  stöhn, 

De  weise  Schnepler  wenkt ; 

Dat  Grösst,  o Frälin,  blenkt 
Am  klöngen  nur ; nach  wesst, 

Dat  Gott  och  net  vermesst 
Vum  klöngen  t eklegt  Rejch, 

A grad  a gefteg  Bäuch, 

A stenkeg  kromm  Gcschlöps, 

Bai  an  e Roff,  bal  an  öng  Drübs, 

An  hirer  ester  Klengt 

10 


Digitized  by  Google 


— 146  — 


Vum  Lievenssom  dät  rengt, 
Ganz  h£mlech  ageluecht 
Ze  halen  ’t  stets  an  Niiecht. 
Duer  muss  grad  an  de  Faul 
De  Sticher  öhne  Weil, 

Hier  an  de  widreg  Loft ; 

Do  leiht  den  este  Stoft, 

Yum  Riäderwiereek  frei, 
Dat  nur,  an  höger  Bei 
Yum  Lieven,  onse  Gest 
En  arme  Würem  h£st, 

An  d Schölre  spottvoll  zeht 
Wann  £ sech  un  et  moht ! 


DE  WOR,  DE  NUN  AN  DE  GET. 

Den  Nun  söss  un  dem  Desch, 
Drob  Ham  a Brot  a Fesch. 

Et  rabhelt  un  der  Dür, 

Zw£  Männer  triede  vür, 

D£n  cn  h£st  Wor,  d£n  aner  Gel : 

T ass  hei  beim  Nun  — ass  net? 

Froh  b£d,  £ng  Rest  um  Bock. 

Den  Nün  : Mai  — ja ! soht  fleck, 
Wuefiir  bei  mir  — wuerzö? 

De  Wor  zöm  est  eso : 


Digitized  by  Google 


- 147  — 

Dech  süche  kommen  hier 
Vu  weider  R6s,  dech  gier 
Ze  föhren  a mei  Land, 

Et  giev  der  lo  bekannt, 

Hei  ass  et  an  der  Köst, 

Do  kuck  et  noh  Gelöst, 

Et  ass  am  kl&ngen  do, 

Meng  Bitt  mer  net  versoh  l 
Komm,  los  de  eidel  Speis, 

0 mengem  Reich  dech  weis ! 
Ganz  gier,  vernimt  de  Nü’, 
Kuckt  a seng  Köstchen  du, 
Dach  w&t  gesög  hen  drann? 
Nur  Bletz  vum  Vatikan, 

Nur  K&tte,  Muerd  a Weh ! 

Fe  Schenner,  rtifft  he,  geh, 
Ech  hun  nu  scho  genog 
Vun  dengem  Land  geroch, 

A los  mech  an  der  Röh 
D&  Brot  hei  schneiden  zö  l 
Ech  hale  weneg  drob, 

A gov  dervür  k&ng  Zopp ! 

An  dir,  herbei,  H&r  Gell 
Du  dese  gleich  d6  Schrei : 

Sit,  H&r  Nün,  sö  frei, 

Dut  a mei  Reich  en  Trett, 
Kommt  mat,  et  steht  do  schon 
An  deser  KöSt  am  Blohn, 


Digitized  by  Google 


- 148  - 

S6  ass  et  grad  doh&m, 

Am  gölde  Reich  der  Draem, 
Kommt  follegt  mir  geschwenn, 
Yersoht  dä  Schmauss  de  Senn! 
Kuckt  eileg  a meng  Kost! 

Ech  stellen  deng  Gelöst, 
Versetzt  den  Nun  — weis  hier! 
A we  he  kuckt  — mei  Gott : 

Mä,  ass  mein  Ah  kapott! 

Hun  ech  e Flom  um  Stier? 

So  rüfft  hen  eileg  aus, 

Wät  ass  dat  vür  e Grauss? 

Gesih  bal  schwärz,  bal  weiss, 
Dach  vu  Gestalt  k£  Reiss, 

Ass  sö  dei  Wonner-Reich, 

Dah  aus  dem  Schiäd  mer  weich, 
Ech  göv  dabal  de  Speis 
Ewfcg  für  dät  Gezeus ! 

Drob  bäd : d6  wollt  nur  Knän, 
Mat  him  ass  neist  ze  mahn. 


DE  VÜRWETZ  AN  DE  RUFF. 

( En  Zwägctpröch. ). 

DB  VÜRWETZ. 

Hei  an  däm  Schiass,  t ass  schon  an  neu, 
Wuehnt  d Dugend  sicher,  klapp  elei ! 


Digitized  by  Google 


— 149  — 


DR  RUFF. 

Wie  klappt?  ech  sen  de  Ptiertner  — hö ! 

DK  VÜRWBTZ. 

Z6r  Grovin  Dugend  geht  dö  Weh, 

Mäch  ob,  ech  göv  se  gier  gesihn, 

T ass  hei,  ech  hu  mech  net  versihn ! 

DB  RUFF. 

Verzeiht  — wö  nönnt  der  de  Persön  ? 

DB  VÜRWBTZ. 

Du  bass  bei  hir  net  an  dem  Löhn  ? 

Wö  wuehnt  se,  soh,  a welchem  Schiass? 

A wien  dei  Möster  hei  dan  ass? 

DB  RUFF. 

Hei  wuehnt  de  Barong  figenotz, 

Seng  Sinn,  den  HA3,  den  Neid,  den  Trotz ; 
An  all  dö  reiche  Schlässer  hei 
Wuehnt  anest  neist  ass  dös  Gezeul 

DE  VÜRWBTZ. 

Mä  se  gescheut  — an  d Dugend  dan? 

DB  BUFF. 

Ons  onbekant  ob  desem  Ban  — 

Ah  — wart  — ol  t ass  de  pläkeg  Damm, 
(Si  soh  si  war  vun  högem  Stamm), 

Dö  wuehnt  dohannen  an  der  Hött, 

(Ech  wöss  net  wien  her  eppes  get), 

Bei  Arme  Leud,  si  ass  herän  ! 

DB  VÜRWBTZ. 

Hir  Düechter  dan?  — drei  göttlech  Fra’n ! 


Digitized  by  Google 


— 150  — 

DB  BUFF. 

We  — d Keuschh£t,  m&ngs  de,  d Levt  an  d Treu  ? 

DE  VÜRWETZ. 

Mai  — ja  1 si  wore  fruram  a scheu ! 

DK  BUFF. 

Mei  Gott,  wat  ass  aus  d&ie  gin, 

Wie  w6ss  ob  de  entzwö  nach  sin ! 

Donide  bei  dem  Klautje  froh, 

Si  woren  an  dem  Räd  soss  do ! 

DK  YÜBWETZ. 

Du  wors  jo  bei  der  Mudder  Kniecht  ? 

DE  BUFF. 

Si  wollt  mech  k£s,  so  ass  et  riecht ! 

DB  \ ÜBWETZ. 

Ech  wollt  an  ihren  Dengsl  — nu  net! 

Soh,  mach  bei  dengem  H&r  en  Trett  — 

En  huel  mech  önner  sei  Gesenn  ! 

DE  BUFF. 

Wät  kanns  de  mahn  — heraus  geschwenn? 

DK  VÜRWBTZ. 

De  Vull,  ass  ’t  net,  fl6ht  licht  durch  d Loft, 

A steXdurchdrengt  teg  Nol  de  Stofl, 

Ech  schnüevle  besser  alles  aus, 

A schleiche  lueser  an  en  Haus ; 

W6  d Angel  päkt  de  Gif, 

S6  d Neuegk£t  ech  schüf, 

An  ass  meng  Kludder  dönn, 

Da  mahn  ech  der  geschwenn. 


Digitized  by  Google 


- 451 


DB  RUFF. 

Mir  brauchen  dech,  komm  mat ! 

DB  VÜRWETZ. 

Ech  schlohn  och  d Längweil  platt ! 

DB  RUFF. 

Da  komm,  da  kris  de  vill  ze  duhn ! 

DB  VÜRWETZ. 

Oho ! wat  ech  eng  Plätzchen  huhn ! 


DE  RESNER  AN  D FLOH. 

An  d Welt  mat  hirer  Pruecht, 
An  d Stieren  an  der  Nuecht, 

An  d Sonn  s 6 reich  a Glöss, 

An  d Beste  kleng  a gröss, 

An  d ganz  Natur  do  schon 
An  dausendfachem  Blöhn, 

Dat  alles  glenzt,  a lievt  für  mech ! 
So  rüfft  e Rösner  höchmüddeg. 

Du  lehs,  jaitzt  gleich  fcng  Flöh 
Vu  senger  Nues  hem  zö, 

E weneg  besser  rech  : 

De  Mensch  ass  do  fiir  mech ! 


DE  GOLDEN  ZANT. 

Dir  Leud,  nun  uechtsam  sit 
Dat  hei,  dät  ass  geschitt ! 


Digitized  by  Google 


— 182  — 


Et  kwöm  ob  d Welt  e Kand 
Mat  engem  golden  Zant. 

De  Ruff  göv  gleich  versprct ; 
Scho  leihen  an  dem  Led, 

Dat  Wonner  auszelehn, 

All  Weise  bei  en£n, 

De  nemmcn  an  dem  Land, 
Mat  wät  se  vu  Verstand. 

Si  schreiven  drob  an  drob 
Duerüver  lues  a grob 
Vill  gröndlech  Folio-Bäun, 

A quqmen  ob  kön  Enn. 

Et  siev  den  Urstoft  des, 

Wöt  sech  an  dem  Gebess, 

Ob  des  an  de  Gewalt, 

Do  bletzelech  gestalt ; 

De  aner  stihn  a Wett, 

De  Stön  der  Weisen  hätt 
Nun  an  der  Onschold  Hauch 
Gewise  sei  Gebrauch; 

Wät  d Physek  an  d Chimi, 
Vu  GÖst  d Akademi, 
Subtiles  nemmen  hat, 

Dat  göv  an  d Wiär  gesät, 

Ze  kommen  ob  de  Grond 
Vun  desem  rare  Fond. 

Scho  krüte  mat  de  Kapp 
D Parteie  sech,  an  d Sträpp 


Digitized  by  Google 


- 133  — 


De  flehe  schon  a Voll. 

Zorn  Glöck  rüfft  6 : sit  stelj 
Vun  all  de  mech  ömstihn, 
Wien  huet  den  Zant  gesihn  ? 
Huet  6 schon  önnersücht, 

We  dat  vür  allein  d Flicht, 

Ob  gelleg  Gold  hen  ass? 

Si  kucken  nun  an  d Strass, 

A we  se  gud  gesihn, 

Du  voller  Schiämt  do  stihn  : 

0 Jess!  sö  göv  gebröllt, 

Den  Zant  ass  nur  vergöldt, 

E Farceur  moch  d6  Späss, 

Ze  d£len  ons  an  Häss ! 

De  Fabel  ass  gescheut, 

Si  söht : meng  leveg  Leud 
Für  t est  Ömfroht 
lech  noh  d£r  Dot ! 


ZWO  LAUS. 

Dir  Leud,  giet  uecht  — e Späss  : 
Ech  kwöm  durch  d önnest  Gäss, 

A fond  an  deserRied 
Zw  6 Kl&lerläus  am  Schiäd. 

Dfi  feST. 

We  ass  *t  — wohi,  mei  Stupp? 


Digitized  by  Google 


184  — 


d£  zw£t. 

Ech  gih  lo  bei  de  Schup  — 
Ech  hale  Steh,  Gesell  l 
Dfe  £st. 

Jes!  wat  eng  Dronken&U! 

Dt  ZWÄT. 

Ech  hale  Steh  nach  haut ! 

Dt  k»T. 

We  dät  mer  droleg  laudt ! 

Dt  ZWtL. 

Mei  Frend,  hei  get  6n  dönn  — 
W 6 ass  mein  dueble  Kenn? 
Wät  Wueden  hat  ech  soss! 
Jeh,  weider  k6  Verdross, 

A fort  noh  Verapass. 

Dt  £3t. 

Eng  Laus  do  eppes  ass? 

Dfi  ZWÄT. 

Ob  s’eppes  ass ! en  Her  — 

Dt  fcsr 

Du  Kolla,  lauster  hier ! 

A geh  du  lo  net  fort, 

Hei  neus  vun  aller  Zort : 

(Ech  w£ss  net  wät  se  soht, 

Och  hun  ech  net  gefroht, 
Gepespert  huet  so  mel, 
fing  Weilche  lang  a siel, 
Vernimlech  kwom  nur  det 


Digitized  by  Google 


— 185  - 


Z 6 mir  a faulem  Trett) : 

. . . t Geld  . . . aus  dem  Land . . . 
Ovgeschniden  . . . zol  • . e Puer . . . 
De  Räst  d röchen  . . . 

D Kapeziner.  . . . 

dA  zwAt. 

De  do  heröm ! Ech  Jop  I 
Du  dehs  mer  d Ahen  ob ! 

Duerob  e Pättche,  komm  I 
Käng  Ried,  Schup,  vun  der  Tromm, 
Mir  bleive  röheg  hei. 

Dat  get  elo  Gezeu ! 

Et  get  pasteesch  Bäuch, 

Vun  hei  elo  net  weich ! 


D KREUTZ-KAPEIX. 


Noh  bei  dem  Kirföch,  net  weit  vun  dem  Päd, 
D£n  d Buren  de  sive  verknöpt  mat  der  Städ, 

Als  Bändel  a Wällende  Schläppege  Schlang, 
Stöng  soss  eng  Lann,  e Wald  bal  eläng. 

A kuebe  schwärz  Nuecht  versänkt  se  den  Däg, 
Dem  Räsner  gent  t Wieder  a schirmender  Wäch. 

Onner  sc  kwöm,  so  get  et  gesoht, 

Vum  haulenden  Donner,  voll  Ängste,  gejoht, 


Digitized  by  Google 


— 156  - 


Yür  Alls  e Stodent;  he  schwöng  sech  an  d Ast, 

Eng  Ptätzchen  ze  süche  gent  d Wiedronk,  de  best. 
A we  he  sech  kreutzegt  beim  Himmelgelicht, 

Gesog  hen  do  vür  sech,  an  donkelem  Ficht, 

Yu  Mariä  e Bild  a gehüllcgtem  Ast : 

« Wellkomm  se  mir,  o hAllege  GAst ! » 

A we  sech  nun  d Wolleke  frendlech  zerstrAt, 

Laeft  he  gleich  hAm,  a seng  Kummer  het  deht ; 

Hen  hänkt  et  schön  ob  an  Ang  TÖfelche  blank, 

A brengt  hem  seng  Oventsgebiedcr  als  Dank. 

Dach  muergcns,  o Wonner!  hei  we  hen  erwAcht, 
HAt  t Bildche  sech  fort  aus  der  Tofel  gemAcht. 

He  kuckt  alles  aus,  an  he  sücht  an  hen  deht, 

Yum  Bild  dach  keng  Spur,  dat  wor  hem  guer  LAd. 
Hen  hivt  scch  dü  ob,  en  eilt  noli  der  Lann  : 

Mei  Gott,  et  wor  do,  gesitt,  heröm  drann ! 
(Nüechteklegs  hat  et  nohm  BAm  sech  begin, 

Lang  wor  Ang  kleck  hem  um  Rack  ze  gesihn). 

Hen  droht  et  rom  hannelt  mat  suergender  Eil, 

An  hofft  et  ze  halen  an  daurender  Weil. 

A we  nun  de  Muergen  a goldenem  Schein 
Für t zwAtmol  scch  wös,  geduecht  hen  röm sein: 

0 JAsu ! t wor  fort  nAs  ewAg  wö  hien  ’t  fond ; 

So  dreimol  he  kAs  et  behalen  net  kont. 

A wA  he  für  t drett  zö  dem  hAlleche  BAm  : 

« Maria  vür  dir  stih  welleg  an  zAm, 

« Soll  der  villeicht,  hei  ob  deser  StAll, 

« Dei  Gnodebild  fAssen  eng  helleg  KapAll, 


Digitized  by  Google 


— 157  — 


« Gewihen  noh  alem  kirchleche  Brauch, 

« Als  Höltom  an  doftegem  Weiräch-Hauch, 

« Da  wenk ! et  geschah  — o ! Schirmerinn  mein, 
« Dir  huldegt  sögleich  dein  Denger  ech  dein.  » 
Kaum  wor  sengem  Hierz  de  Riedonk  entfluhn, 
Mei  Gott,  wät  geschög  t dir  hoher t et  nun  : 

Et  dreht  sech  am  Ah  vun  dem  Bildchen  de  Stier, 
Dö  wenkt  esö  levlech  dat  siev  sei  Begier! 

A we  dat  Mirakel  nun  tiverall  laut, 

Göv  gleich  öng  Kapell,  wo  d Lann  wor,  erbaut ; 
Mat  Fakel  a Fuendel  öng  gröss  Prozessiön, 

Droht  feierlech  drän  et,  do  helleg  ze  röhn. 

Nu  schloss  öng  Kapell  än  t wonnervollt  Bild ; 

Yill  dausend  hun  do  seng  Gnode  gefüllt : 

An  duervür  d Octav,  an  dem  glönzege  Mai, 

De  selleche  Pelger  ob  weidechem  Weh! 


D BEI  AN  D POPEGEI. 

Eng  Bei  gong  fort  an  d Welt, 
Voll  Mud,  net  reich  u Geld. 

T göv  Nuecht,  et  wiedert  rauh, 
Si  mdch  sech  an  e Bau ; 

Geseiht  öng  Popegei 
An  öngem  Kuerev  hei  : 


Digitized  by  Google 


— 158  — 

Pö  — P 6,  klappt  s’uen  — « herein  l » 
0 dir  sö  scho  vu  Schein, 

Droht  t Hierz  de  nemmlech  Truecht, 
Dan  halt  der  mech  des  Nuecht : 

Et  stürmt  do  bausse  guer, 

Ech  west  ze  gohn  net  wuer. 

De  Vull : « ganz  gieren  hent  — 

« Wohin  da  muer,  mei  Frend?  » 

Ob  t Glück  — an  d Hapstäd  vleicht ! 
« Do  köms  de  vüru  leicht; 

« Dach  ester  soh,  verzeih, 

« Aus  welcher  Gent?  » — vun  hei! 

« Ach,  net  aus  friemem  Land ! 

« Da  rßcht  der  k6n  eng  Hand  ! 

« Nach  weider  — wät  dein  Duhn?  » 
Vill  Konst  a L6her  hun : 

Kann  Hunneg  mahn  a Wuehs, 

A Baukonst  se  gewuehs. 

« We  steht  et  mat  der  Zong?  » 

Sohn  alles  vun  der  Long; 

Dach  stiechen  hei  an  do, 

Sü  körnt  mer  k£n  ze  noh. 
c<  A wü,  mei  GAst,  mam  Rock?  » 

Am  B6he  w^neg  fleck ! 

« Wät  soss  vun  dengem  Sen, 

<(  Ass  alles  der  sö  dünn?  » 

Hu  Fleiss,  sen  ehrlech,  brav  — 

Do  ass  mei  ganze  Glav ! 


Digitized  by  Google 


— 159  — 


« 0 ! dan  an  t Schwobeland ! » 

We  dät  — gebraucht  Verstand! 

Dir  sit  jo  gud  uekom. 

« A sen  ech  steif  a stomm, 

« Mei  Bockei  ass  eng  Weid, 

« Ech  plaudre  brav  de  Leud! 

« Nur  Würder  — wät  de  Senn? 

« Gebabbel t,  nur  geschwenn ! 

« Garessen  dßlen  aus, 

« Duervür  s 6 reich  am  Haus ! 

<(  Wät  ass  dan  haut  Meritt? 

« Nur  schone  Schei  — gesiht ! 

« Kuck,  Spiegel  dech  u mir, 

« Da  köms  de  gleich  hervür, 

« Bei  d Grove  gross  an  d Säll, 

« Sö  mäch  et  och,  Gesell ! » 

« Mä,  soh,  wä t hues  d’um  Föss? 

« fcng  Ketten  ass  dät  bloss  » — 

« Dät  Deng  — mä  soh  — ^ wuervür? 
« Soss  kwom  ech  baussen  d Dür.  » 
Mä  we?  kfcng  Freihät  höls? 

« Dät  wor  k£n  T6n  — du  wölls?  » 
Da  merce  für  dein  Glöck ! 

Komm,  Säk  n£s  ob  de  Bock. 


Digitized  by 


Google 


D NUECHTEGAE  AN  D SCHMUEEMESCH. 


Elng  Nuechtegailchc  schlög 
An  Ungern  steilen  Dai, 
feng  Schmuelmesch  do  hier  flög, 
De  rüfft : o wät  e Schail 

Wät  mäcbs  de,  süht  se,  lei? 
Komm,  Sester  mat  an  StAd, 
Köng  Kränz  ö löhnen  hei, 

Dach  dausend  do  dech  sat ! 

Vill  Gudhöt  huet  der,  Mesch, 
Söht  d Nuechtegal,  ech  sen 
Net  lever  ass  am  Bösch, 

Mei  Wierth  ass  vill  ze  dünn ! 


OB  DEN  DOD 

VUN  ENGEM  DR&CKSTE MIESCH  PIEtlD. 

T wor  kal ; vu  Sehne  an  Eiss 
De  Buedem  rondhier  weiss, 


Digitized  by  Google 


— ' 161  — 

An  Nuets,  kä  Stier  am  Raum, 

An  d Eulen  uhe  kaum. 

Et  stürmt  vum  Eispol  hier,  — 
Söhault  nur  t dauschegt  Mier! 

Dach  langsam  rabbclt  Star 
Ob  d Schendkaul  lass  eng  Kar  : 

De  Bläss  leiht  drob;  a bläch, 

Mat  nässen  Ahe,  wäch 
Beglät  e klängen  Häf 
Vu  Frenn  hen  z 6 dem  Gräv. 

Si  dröhn  e schwärzt  Gewand, 

Eng  Flambo  an  Ader  Hand, 

E Flöer  un  dem  Arm, 

An  d Trene  läfe  wärm ! 

Scho  get  hen  ovgeluecht  — 

Nu  leiht  hen  ohne  Uecht! 

Hei  a steht  käng  Kierz  hem  wäch 
Ob  Arme-Selen-Däg ; 

Kä  Kreuz  rüfft : Räsner,  giet 
Dem  Armen  ärt  Gebiet! 

Hei  kreist  käng  Miär  sech  wond 
Zu  kneen  ob  dem  Grond, 

Dem  Wolief  an  der  Kräh 
Als  Otz  nu  leiht  he  — wä ! 

Schon  trieden  d Frenn  herbei  : 
De  Mö’r  an  etlech  treu, 

Omstihn  an  &nkem  Kranz 


Digitized  by  Google 


— 162  - 


Seng  Leich  an  Trauer  ganz, 

Den  Türek  trett  hervür, 

Ersteckt  am  Schluchse  schir, 

An  all  mat  dröven  Ahn 
Sech  öm  hen  traureg  mahn. 

Meng  Frenn,  sö  fänkt  hen  uen, 
Dän  Trauer  dä  mer  huen 
Riedt  meh  ass  ech  et  könt, 

Wät  wor  hei  onse  Frend  ; 

Sein  Hierz  16g  ob  der  Hand 
Ons  allen,  t ass  bekannt! 

Dach  höger  well  ech  hin ; 

E Beispü  soll  he  gin, 

We  alles  hei  nur  Schaum, 

En,  Othem  t ierdlecht  kaum, 

E Spü  all  pierdlech  Säch, 

De  Rum  nur  Damp  a Räch ; 

A we  e wahre  Grond 
De  Bless  am  Hierz  nur  font. 

Sei  Schecksal,  üverland 
Ass  weneg  iech  bekannt : 

Giet  uecht  — e Wonner  wor 
Dän  nun  ob  bischer  Bo’r! 

Arabien  drog  seng  Weh, 

Mat  Suerge  spät  a froh 
Ömgih  vun  aller  Art 


Digitized  by  Google 


— 163  — 

Erwuehst  he  stolz  an  zart, 

Ztf  wonnervollem  Bau! 

A wellem  Feuer,  rauh, 

A schäumend  fleht  he  frei 
Durch  d brennend  Wüstenei, 

An  önnermütte  Satz, 

Voll  Fieder,-  öhne  Hötz; 
Geflügelt  we  e Reh 
Durchschesst  he  spät  a froh, 

An  Höcht,  a Grönn,  an  Dal,, 

Den  Himmel  zö  dem  Stal. 

Aus  ester  Ahne-Rass 
Rullt  reich  sei  Bäm  sech  lass, 
Dön  ob  an  d nivleg  Doh 
Sech  nohweist  öhne  Ploh. 

Dach  stel — Trompete  Klank! 

T ass  Krig!  an  d Trapp  gi  frank, 
An  onggestömmer  Wiehr 
Scho  steif  am  Blud  dohier ! 

A Stolz  ob  sengem  Rock 
De  Sultang,  Flam  am  Bleck, 
Fleht  än  an  d feindlech  Reih, 

Oh ! onse  Frend  hei  treu ! 

A schäumt,  an  dämpt,  a bludt, 
Onbändeg  wüst  sei  Mud ! 

De  Sultang  fällt,  t hält  ob; 

An  hie,  gefange,  grob 

An  d’  Sträng  geluecht  get  gleich 


Digitized  by  Google 


— 164  — 


Verscheckt  an  t Türkereich. 

Zö  Stambul  am  Serail 
Verbleivt  hen  etlech  Weil; 

Vun  do  als  reicht  Geschenk, 
Körnt  uen  he,  jonk,  gelönk 
Noh  England,  fresch,  der  Krön 
Als  ehrevolle  Lohn. 

Hei  läftsei  Lieven  nun 
Eng  ganz  verschide  Bunn  : 

Soss  — well  ob  d Tigeijuegd, 

A bluddeg  an  der  Schluecht, 

A rauhem  Lievenslöf 
Stets  a Gefohren  Höf, 

Eweg  vu  Levensgier, 

Nach  ongbekannt  der  Miär ! 

Nu  brennt  hen  Nuecht  an  Dag* 
A ros’ne  Löste  wäch, 

Verspretzt  seng  Feuergloss 
Do  an  der  Wuellost  Schöss, 
Befrideg t kaum,  voll  Schw ös 
Scho  keuchend  Steht  he  nes : 

A stolz  geht  Englands  Miär 
Mat  senger  Frücht  dohier. 

An  drob  an  drob  erneut 
Fällt  him  öng  Braut  zör  Beut. 
Onöndlech  get  seng  Zücht, 

A schön  noh  him  gefügt 


Digitized  by  Google 


— 165  — 


Mat  schmankem  nerv’ge  Glid. 
Dach  d Miären  onermüdt 
V erschmuechtend  gin  s’hem  noh 
Mat  retzerföllter  Ploh, 

Um  Wonngenoss  käs  sät, 

Bis  zo  dem  D6d  s’ermät ! 

Hei  stefft  hen  nun  de  Zöcht, 

De  Englands  Bloh  befrücht, 

De  an  der  Rennbunn,  licht, 

S6  wonnerläef  verricht ; 

De  ob  dem  Ierderond 
Hir’s  Gleichen  nach  net  fond, 

Mat  fihrgefüll  beselt 
Sech  füer  Lorbier  dot! 

Dach  him,  an  deser  Wal, 
Entflehen  d Kräfte  bal; 

Sei  feuregt  Ah  get  bläch, 

Seng  Glider  hänke  wäch ; 
Vernotzt  get  hien  um  Märt 
Verkäft  dem  Händler  hart, 

A läeft,  als  Kutschepierd, 

Nach  fctlech  Zeit  ob  Ierd, 

Wuehl  öhne  Ruff  a Glanz, 

Dach  gud  besueregt  ganz. 

Nu  kwömen  d Johren  uen, 

He  musst  och  hei  dervuen, 

A fällt  vu  Fdl  16  Fai 
Herov  an  onse  StaL 


Digitized  by  Google 


— 166  - 


0 weh  I Arabiens  Spross ! 

0 Englands  Zirat  soss, 

Nu  fiihrts  (Tarn  Teimer  guer 
Mat  Gässendr&ck  a Müer ! 
Entsetzlech ! — we  d’Natur 
Spröng  net  aus  hirer  Für, 

Um  Uebleck  vun  d6m  Fal  — 

A grausamt  gleich  am  All 
Dach  Gröss,  dir  wesst  et  j6, 
Schlaft  hie  seng  Ketten  noh ! 
Mat  adlechem  Gemütt, 

K6n  Eifer  am  Geblüd, 

Erdrög  he  bis  un  t Enn 
Seng  widerwärtechst  Stänn. 
Seng  Selegröss  se  iech 
Eng  Fakel  ob  dem  Wieg; 

Si  leher  all  ons  haut : 

« Dir  Perd  ob  neist  meh  baut, 
« Ass  ob  ert  ^gend  Hierz,  » 
Yerspriecht  hem  all  eng  Kierz ! 

Nu  roh,  Frend,  eweg  stel, 

A Gott,  se  du  hem  m^l ! 

Adde,  Frend  — an  Ierd 
Siev  him  keng  schweer  Bierd ! 


Digitized  by  Google 


DE  VERSOFFENE  JAN. 


Mei  Gottl  ewe  dol, 

Wät  ass  he  n6s  vol , 

De  Jan  an  der  Fücht, 
fl  B6n  an  der  Lücht! 

We  stirkelt  he,  kuckt ! 

Nu  leiht  he  geduckt 
An  der  Set  ewe  döt, 

Sei  Stot  ohn6  Brot! 

Zw6  Noper  : « un  d’Hänn, 

« Dem  Deng  muss  en  flnn!  » 
Si  dröhn  he,  voll  Schlof, 

An  e Keller  herov 
Ganz  deuster  a blann, 

Keng  Lichtchen  do  drann ! 

Si  lehn  se  hei  nider 
Seng  fuedemeg  Glider, 

A bohren  he  gleich 

50  ass  we  eng  Leich ; 

51  hänken  dohier 
All  Griäver  Getier : 


Digitized  by  Google 


- 168  - 


Voll  Dodekäpp,  Schänken, 

A mät  lichteg  Lampen ; 

Si  selver  sti  schwärz, 

Mat  Schwievel,  an  Härz, 

An  hfcllescher  Truecht, 

Bei  de  Flamen  do  wuecht ; 
Mat  Stangen,  an  Eisen, 

Noh  Lucifers  Weisen, 
Niähren  se  gröss 
Eng  hellegleich  Glöss, 

A volle  voll  d’Kloft 
Mat  stenkecher  Loft, 

E Kessel  um  Brand, 

Voll  Pech  bis  z6m  Rand ! 

We  over  den  Dronk 
Am  Jan  nu  gesonk, 

Noh  stonnelang  Weil, 
Erwacht  hen  an  Eil : 

Mä  dräms  de  — kö  klort  — 
An  ech  hei  gebohrt  l 
Wät  der  Donner  häst  dät? 
Sö  söht  he  sech  mät. 

He  reivt  sech  dü  d’A’h’n. 

A geseit  der  zwä  bahn, 

We  Gäster  do  blös, 

Mat  Zangen  an  d’Glös. 

Du  hass  an  der  H&ll, 

Sö  duecht  he,  Ges&ll, 


Digitized  by  Google 


Et  huet  dech  der  Deuwel 
Geholt  ohne  Zweiwel, 

Noh  dem-s-de  gesofft, 

An  der  ievster  Loft, 

Gest,  dat  et  gekrächt  — 
M Licht  der  meh  dägt! 

He  rüfft  du  : dir  Güster. 
Dohannc,  meng  Master, 

Dir  wesst  et,  da  soht : 

A wellechem  Stot 
Ass  hei  dan  de  Jan  — 

En  droleche  Ban ! 

« Wo-s-de  hei  hass?» 

Aus  bürlender  Strass, 

Sohn  dess  hem  drob  aus  : 

« A Lucifers  Haus ! 

« Hei  muss  de  nun  zehen 
« An  ewege  W6hen, 

« Für  wät-s-de  gestiebt 
« Do  ueven  am  Licht 
« Als  Söffer  — o we! 

« An  Zidder  nu  — Veh.  » 
De  Jan  dü  de  Schrei : 

An  dir,  wuefiir  hei? 

Drob  grommelen  dess, 

Aus  dompem  Gebess  : 

« Elier,  wö  et  flamt, 

« Duer  se  mer  verdamt, 


« Went  veheschem  Soff!  » 
An  ob  dese  Stoff 
Es6  dü  de  Jan : 

A scho  lang  hei  um  Baii? 

De  Aner  drob  huel : 

« En  Seculum  wuel. » 

Da  wesst  der  jo  gut, 

(Dö  Gefale  mer  dut), 

Söht  hen  de  Jan, 

A wo  ön  hei  kan 
E Karelö  Alen, 

De  Krelle  löst  ’falen, 

Krehen  heihier? 

Dess  Sache  söht  det  schön 
Et  h&lleft  dech  ke  Möhn 
Stöts  an  dei  Fehler  falls, 

A we-s-de  dech  och  stells. 


Anmerkungen  zu  dem  Liede  : Streit  zweschen 
dem  e'  an  dem  ir  — «eite  101  u.  f. 


(I)  und  (2)  £ ist  die  Grundzahl  derneperianischen  Logarith- 

men ; ic  das  Verhältnis  zwischen  dem  Umfange  eines 
Zirkelkreises  und  dem  dazu  gehörigen  Durchmesser. 
Die  genäherten  Werthe  beider  irrationalen  Zahlen 
sind  folgende : e = 2,7182818...,  * = 3,1415926... 
(3),  (4)  und  (6)  Johann  Neper , Freiherr  von  Marchiston, 
ein  Schottländer,  ist  der  Erfinder  der  natürlichen  Lo- 
garithmen ; er  veröffentlichte  sein  berühmtes  Werk 
de  Mirficicanonis  Logarithmorum  constructione , 
im  Jahre  1614. 

(5)  Es  ist  unbekannt,  in  welchem  Lande,  noch  von  wem, 
der  erste  genäherte  Werth  der  Zahl  tc  gegeben. 

22 

(7)  Man  schreibt  den  genäherten  Werth  ir  = y allgemein 

dem  Archimedes  zu. 

(8)  Zur  Bereöhnung  des  Flächen-Inhaltes  der  Kreislinie 

und  seiner  Länge. 

(9)  Erstes  Bemühen  zur  Quadratur  des  Cirkels. 

(10)  Die  Logarithmen-Tafeln. 

(II)  Die  Anwendung  der  Logarithmen  beförderte  schnell 
die  Fortschritte  in  der  Astronomie,  der  Geodäsie  und 
Mecanik. 


Digitized  by  Google 


— 172  - 


(12)  Die  am  meisten  angewendeten  Logarithmen  sind  die 
von  H.  Brikx,  deren  Grundzahl  die  Zahl  10  ist.  Sie 
heissen  die  gewöhnlichen. 

(13)  Die  gewöhnlichen  Logarithmen  werden  mit  Hülfe 
der  natürlichen  gebildet,  indem  man  diese  mit  einem 
Constanlen-Factor,  Modulus  geheissen,  multiplizirt. 

(14)  Die  natürlichen  Logarithmen  werden  aus  der  'Reihe 

1 {\+x)=x— ^ + ^ — ...,  gebildet;  Ihr  Modulus  ist  1. 


(15)  Logarithmisch  statt  abkürzend. 

(16)  Joh.  Bernoulli  gab  zuerst  die  Reihen  sin  ^ 

(l co.*=(l-^)  (i+f)-  durch  de- 

ren  Gebrauch  die  Berechnung  der  Log.  für  trigono- 
metrische Functionen  befördert  wird. 

(17)  und  (18)  Jede  Zahl  hat  nur  einen  räelen  Logarithmen, 
aber  unendlich  viele  idielle,  so  in  den  Ausdrücken 
/.  ö = db2A  ic |/ — "l  + la , . /(-  a)  = zh(2A-f  1) 
*1/  — 1 •+•  la,  enthalten. 

(19)  und  (21)  Mehrere  sonderbare  Ausdrücke,  von  Johann 
Bernoulli,  und  dem  Grafen  Fagnano,  nämlich  : 


ny-\  , — v-i 

v-i 

i 


1/_ 1); 


v—^y  1 


=1+ 


1.2  1 1.2.4 


+...; 


i/  , y — 1_ , z i 

v 1.2~1.2.4 


- etc.  j _j  je|C 


Digitized  by  Google 


— 173  — 


Tr  2 2 4 4 6 

(20)  Wallis  gab  zuerst  den  Ausdruck  - =-  • g • -•  g • g-  • • 

weicherden  Werth  der  Zahl  ic  durch  ein  stetiches  Pro- 
dukt aus  nnendlich  vielen  Factoren  andeutet ; man 
kann  diese  Entwikelung  eine  organische,  im  Gegen- 

7T  111 

theil  folgende  summatorische  7=1  — + r — »+  • • 

« 4 o o l 

eine  unorganische  heissen. 

(21)  und  (22)  Anspielung  auf  die  Ausdrücke,  siehe  (19),  in 
welchen  ic  als  Exponent  der  Zahl  e erscheint. 

(23)  und  (24)  Anspielung  auf  das  bestimmte  Integral 


(23)  und  (24)  Anspielung  auf  die  legendrische  Eigenschaft 
der  eliptischen  Functionen  F und  E,  der  ersten  und 
zweiten  Art,  ausgedruckt  durch  folgende  Gleichung : 


'(*.  ü ■(*.;) +' (*'•?)•  (»•!)- 

F(*.ä)’KK- 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


EINIGE  VERDEUTSCHUNGEN 


Hier  werden  nur  solche  Wörter  aufgenommen,  die 
für  den  Nichtluxemburger  Schwierigkeit  bieten. 
Eingeklammerte  Worte  sind  französisch.  Artikel, 
Präpositionen , Adverbien  uud  so  weiter,  finden 
sich  im  grammatischen  Theil  mit  ihren  Bedeutun- 
gen, brauchten  also  hier  nicht  wiederholt  zu 
werden. 

/ 


A 


Acher,  Nachen , Kahn . 

Adde  (adieu)  lebewohl. 

Ah,  Auge,  -bleck,  Augenblick . 
Al,  all , Ms  (vür),  vor  allem. 
Aner,  ander , an£st,  anders. 


B 

ßakke  (baquet)  Kübel,  Schüssel. 


Digitized  by  Google 


— 176  — 

Ban,  Bann , alle  Ländereien  einer  Gemeinde  oder 
eines  Dorfes . 

Bannen,  binden ; inwendig. 

Baröng,  Freiherr. 

Bass,  Biss . 

Bast,  Berste,  Ritze:  — en,  bersten , ritzen. 

Batzko,  schlechter  Wein. 

Begannen,  beßeissen , bemühen. 

Begenn,  Begghine , Klosterfrau. 

Bei,  6ei,  Biene. 

Bestlieden,  verheirathen. 

Bestüedness,  Heirath. 

B6t  (b£te),  dumm , Dummkopf. 

Betschel,  Zicklein. 

Biden,  Bütte,  Bidchen,  Büttchen. 

Bierd,  Bürde. 

Blann,  blind. 

Bleil,  Bläuel. 

Bienzen,  glänzen. 

Blfcss,  Pferdbenennung. 

Bio,  Blüthe;  Bläue. 

Bockei,  Rücken. 

Boher,  Bahre ; baar. 

Bohn,  Bogen . 

Bok,  Frauenmütze. 

Bois,  Puls. 

Bom,  Bombe. 

Bond,  Art  Zuckerkuchen. 


Digitized  by  Google 


- 177  - 


Borst,  Bursche. 

Box,  Hosen . 

Brach,  Müch  mit  Brod. 

Brachen,  allerhand  Essen  bereiten. 
Brälen,  prahlen . 

Brausch,  spröde . 

Brei,  Brille. 

Bretzen  (presser)  einzwängen. 
Bröhen,  brüten. 

Brot,  Wade . 

Brucken,  faullenzen , verweilen. 
Bued,  Bote,  Feldhüter , Polizeidiener. 
Buerd  (bord),  Rand. 

Bunn,  Bahn , Gleis. 

Bur,  Brunnen. 

Bürelen,  brüllen. 

Buttel  (bouteille),  Flasche. 

c 

Caress  (caresse),  Liebkosung. 

Coseng  (cousin),  Vetter. 

Curag  (courage),  Muth. 

Cusin  (cousine),  Base. 


D 

Dä,  Thau. 

Däg,  Tag:  mein  Dag,  mein  Namens  fest. 

12 


Digitized  by  Google 


- 178  - 


Dal , Thal;  Dällt,  kleine  Vertiefung . 

Danger,  besser  Denger,  Diener. 

Daaschen,  sausen,  rauschen . 

Dax,  oft . 

D6ch,  Teig. 

DMigen,  processiren,  von  Verdeitigen . 

Deer,  Thier . 

Denger,  Diener. 

Dengst,  Dienst. 

Deuster,  finster. 

Dev,  Dieb,  — erei . 

Def,  tief,  —t.  Tiefe,  — eg,  ganz  tief. 

Disser  (dessert),  Nachtisch. 

Dol,  toll. 

Domp,  Dumpf. 

Döppen,  Topf. 

Dos  (dose),  Theil,  Antheil,  Maas. 

Drämen,  träumen. 

Dreiven,  treiben. 

Dröbs,  Tropfen. 

Droleg  (dröle)  drollig,  seltsam. 

Dronken&llen,  schlimme  Ahnungen  >. 

Droth,  Drath. 

Dü,  da,  alsdann. 

Dubbel  (double,  doublon),  Heller,  Centime.  Dubbels- 
noh,  fast,  sehr  nahe. 

• Wörterlich  : trunken  hässlich,  oder  auch  trun- 
ken unheimlich. 


Digitized  by  Google 


— 179  — 

Duckelen  und  ducken,  sich  nah  und  zärtlich  an 
einander  drücken . 

Daechter,  Tochter. 

Dünn,  Balken. 

Düst.  Durst.  t 


Egennotz,  Eigennutz . 
Eifer,  Eifer , Zorn . 
Eiei,  hier , allhier. 
Eieng,  allein. 

Ellen,  bange,  hässlich . 
Elo,  da,  hier  neben. 
Eluer,  dort , da . 
Emmest,  Jemand . 
Enk,  enge. 

Eppes,  etwa«. 
Erfoeren,  erschrecken . 
Es,  einst,  jemals. 

Eit,  er*f,  zu  ere(. 


F 


Fangerhutt,  Fingerhut. 
Farceur  (franz)  Possenrtisser . 
Fatz,  Fetzen. 

Fleht,  feucht. 


Digitized  by  Google 


- 180  — 


Fielz , Felsen:  —eg,  felsig. 

Flambo  (flambeau),  Fackel. 

Flass,  Bächlein. 

Flaus,  Posse. 

Flelek,  Flügel. 

Flöer,  Frauer  flor. 

Flued,  Fladen. 

Flupteg,  plumps ! 

Föer  (foire),  Messe. 

Fons,  ein  vorgesteckles  Ziel  in  gewissen  Spielen  1 
Fra,  Frau ; Frälen,  Fräulein. 

Frend,  Freund. 

Fronzen  (froncer),  falten. 

Fuedem,  der  Faden,  — eg,  fadenartig. 

Fuendel,  Fahne. 

Fuescher,  Forscher. 

Für,  Furche. 


G 

Gandarm  (gendarme). 

Gässel,  kleine  Strasse. 

Ge  (gueux),  Schelm,  bettelarm . 
Gebess,  Gebiss. 

Gebßsz,  Confect , Obstspeise. 
Gedicht,  geschickt,  gut  gezielt. 


' Eigentlich  : eine  auf  der  Erde  bezeichnet,  beim 
Kreiselspiel  dienende,  runde  Fläche. 


Digitized  by  Google 


— 181  — 

Gent,  gegen,  Gegend. 

G6s,  Ziege. 

Gesetz,  Gesetz,  auch  ein  Abschnitt  des  Rosenkranzes. 
Gefüehr  v.  fuehren,  Fahrzeug . 

Gehäcks,  gehacktes  Fleisch , auch  Häckerling. 
Glichen,  Medaillon,  Amulette. 

Geleich  oder  gleich,  eben,  gleich,  schnell,  geschwind. 
G&Ileg,  lauter , ganz  und  gar. 

Gellen,  gelten. 

Gallert,  das  Fallen,  zu  Erde  stürzen. 

Gesihn,  sehen. 

Gesproch,  Gespräch. 

G£st,  Geist,  Gespenst. 

Gesteng,  Gestein. 

Gestuckels,  Stuckein. 

Get,  wird,  die  Zukunft. 

Giel,  gelb. 

Gipsen,  wimmern  von  Hennen. 

Glöss,  Glut. 

Göereg,  mager. 

Gov,  Gabe. 

Grapp,  Handvoll. 

Grez,  ein  klein  wenig. 

Gr4v,  klein  geschnitten  und  gerösteter  Speck. 

Grill  (grille),  Gitter. 

Grimmei,  Erümlein,  wenig. 

Groh, grau. 

Gröhchen,  Most,  junger  Wein. 


Digitized  by  Google 


- 182  — 


Grong, grün. 

Grommelen  (grommeler),  murren. 
Grov,  Graf. 

Grueven,  graben. 

Grugelecb,  schauerlich. 

Güddeg,  gütig. 

Guer,  gar. 

Gurmang  (gourmand),  Vielfrass. 

H 


Häf,  Haufe . 

Hahen,  hauen. 

Ham,  Schinken. 

Händsch,  Handschuh. 

Happen,  schnappen. 

Haut  (u  lang),  Haut. 

— (u  kurz),  heute. 

Höl , helle. 

H61,  Heil:  — thom. 

Hai,  Hölle. 

Haiepull,  Kloak  in  Luxemb. 
H&m,  heim;  H&necht,  Heimat. 
Hannes,  Johannes , Hans. 

Hent,  hint,  diese  Nacht . 
Hiäselnoss,  Haselnuss. 

Hiem,  Hemd. 

Hier,  her;  —thom,  Abstammung. 


Digitized  by  Google 


- 185  — 


Hierst,  Herbst. 

Hie  van,  Hebamme . 

Himmellichten,  blitzen. 

Hippen,  hüpfen , vielmehr  schlecht  gehen,  hinken . 
Hiren,  Gehirn . 

Hirz,  Hirschkäfer,  Schröter. 

Hong,  Huhn. 

Höngkel,  Küchlein. 

Hösch  v.  huschen,  heissen. 

Hos  (hausse),  Unterlage , Erhöhungstuck. 

Huen,  Hahn. 

Huer,  Horn. 

Hüllegen,  aushöhlen. 


I 


lerd,  Erde. 
IerSt,  Emst. 


J 

Jabo  (jabot),  Busenstreif. 
Jachtelen,  jauchzen. 

Jan,  Johann. 

Jes,  Jesus,  Jesus. 

Jeitzen,  laut  rufen , schreien. 
Juppelen,  vor  Freude  hüpfen. 
Juchs,  Vergnügen. 


Digitized  by  (^.ooQle 


— 184  — 


K 

Kalef,  Kalb ; — shess,  Kalbkeule. 

Kand,  Kind. 

Käp,  Kappe , Mütze. 

Kapp,  Kopf , käppesch,  köpfisch. 

. Karele  (quarlet),  das  viertel , ei»  Maass. 
Käst,  üfosf ; Kasten,  Kosten. 

Kästen,  kosten. 

Kaul,  kleine  Grube. 

Kendchen,  Kindchen. 

Kettelen,  kitzeln. 

Kier,  Korn. 

Kierz,  Kerze. 

Kinek,  König. 

Kirmes,  Kirchweihe. 

Klabbelen,  klappern. 

Klautjen  (cloutier),  Nagelschmied. 
Ivlensch,  Klinke. 

K linzeg,  ganz  klein. 

Klort,  subst.  das  helle , das  Taglicht. 
Kludder,  Büschel. 

Klunsch,  Schaukel. 

Klupp,  (club),  Klub. 

Knahen,  kauen. 

Knapp,  Knopf.  | 

Kneip,  Kneif. 

Knupp,  Erdhaufen , Hügel;  — eg,  schollig. 


ized  by  Google 


— 188  - 

Kollakäs,  Schmierkäse . 

Könt,  für  körnt . 

Köp,  Winkel , Eck , Eckflächen , ein  kleines  Stück 
(Land,  Tuch). 

Kran  (cräne),  Sausewind , Brauskopf. 

Krest,  C/imf. 

Kreischen,  weinen. 

Kregelen  (quereller),  sticheln,  streiten. 

Krehen,  erhalten,  bekommen. 

Krell,  Koralle. 

Kretsch,  Krücke. 

Krott,  kleines  unbedeutendes  Ding  (sagt  sieh  häufig 
von  kleinen  Mädchen ). 

Kucken,  sehen,  schauen. ' 

Kueb,  Rab. 

Kueder,  Kater. 

Kuemer,  Kammer. 

Küst,  Kruste. 


L 

Lach,  Loch. 

Lackvull,  Lockvogel. 

Läng,  lange;  langst,  längst,  nebenbei. 
Lapp,  läppisches  Kind  oder  Mädchen. 
Laustern,  lauschen. 

Lefelech,  lieblich. 

Lehen,  legen. 

Lehen, lügen. 


Digitized  by  Google 


- 186  - 


Lei,  elei,  hier . 

Leihen,  liegen. 

L6st,  Leisten. 

Licht,  leicht.  Dachfenster , Mond. 
Lichten,  leuchten. 

Liever,  Leber. 

Loder,  Luder. 

Lomp,  Lumpe. 

Lücht,  Licht , Lampe , auch  Luft. 
Lued,  Lade ; — en,  laden. 
Luppen,  laufen. 


M 


Mam,  mit  dem. 

Mamra,  Mutter. 

Mar,  morgen. 

MarjendaX*  Marienthal , Eigenname. 
M&rk,  Mark , Grenzzeichen. 

Märt,  Markt. 

Mät,  müde. 

Matl6d,  Mitleid. 

Matt,  Afitöe, 

Meh,  mehr. 

Mel,  mild. 

Merc6  (merci),  dank. 

Meritt  (merite),  Verdienst. 

Mesch,  Sperling. 


Digitized  by  Google 


— 187  - 


Mock,  Kröte  >. 

Moff,  Muff,  Stauch. 

Moh,  Magen. 

Möh,  Mühe . 

Mos,  Maass. 

Muckelen,  liebkosen. 

Mucken,  mucksen. 

Mued,  Made. 

Muer,  morgen. 

Muerden,  morden. 

Mtierder,  Mörder. 

Muerg,  Mark. 

Mugelen,  in  kleine  Siücke  drücken  oder  schlagen. 
Mümm,  Muhme , Tante. 

Munneg,  manch. 

Müer,  Morast. 


• N 

Näss,  nass. 

Ne,  nie. 

Neipen,  beugen,  verbeugen. 
Neist,  nichts. 

Nemmen,  nur. 

Nemmer,  nimmer. 

Nemmest,  niemand. 

' Das  hochdeutsch  e Molch . 


Digitized  by  Google 


— 188  - 


N£$,  noch  einmal . 

Net,  nicht. 

Neve  (neveu),  Neffe. 

Nohl,  m.  Nagel , f.  Nadel. 

Noh,  nahe. 

Nohper,  Nachbar. 

Not,  ungern. 

Nuecht,  Nacht ; ntiechteklech,  nächtlich. 
Nuem,  Namen . 

Ntin,  Jetzt , die  gegenwärtige  Zeit. 

O 

Obergist  (aubergiste),  Gastwirth. 

Och,  auch. 

Om,  um. 

Onggemut,  ungemut. 

Ongverruckels,  unversehens. 

Onnen,  unten. 

Otz,  Aass. 

Ovent,  Abend. 


P 

Pafendal,,  Vorstadt  Luxemb. 
Papp,  Vater. 

PApschossel,  Pappschüssel. 

Patt  m.  kleiner  Krug,  f.  Pfotle. 
Pav6  (pave),  Steinpflaster. 


Digitized  by  Google 


— 189  - 


Peipleng,  Schmetterling . 

Peng,  Pein,  Schmerzen . 

Pengsten,  Pfingsten . 

Penken,  langsam  läuten. 

Perd  o.  Pierd,  Pferd;  — -s  krecher,  Mistkäfer. 
Platz,  Vorhof. 

Plättel  (plateau),  Schlüssel. 

P6hl,  Pfahl. 

Prefe  (prefet),  Vorsteher,  Gouverneur. 
Pruecht,  Pracht . 

Pull,  Pfuhl. 


Q 

Quonk,  Funken. 

Quirass  (cuirace),  Panzer. 

R 

Rabbelen,  rütteln , Geräusch  machen. 
Räbsen,  rülpsen. 

Rack,  Rock. 

Rappen,  rupfen. 

Ratz,  Ritze. 

Raven , rauben. 

Reilach,  Schnürloch. 

R6sen,  reisen. 

Retschen  oder  rötschen,  rutschen. 


Digitized  by  Google 


- 190  - 


Rieht,  gerade. 

Richter^  Richter. 

Rimm,  Riemen. 

Roff,  vernarbtes  Geschwür , Kruste. 
Röst,  Russ. 

Ruckelen,  ruchsen. 


S 


Sähen,  säugen. 

Schagreng  (chagrin),  Kummer. 
Schank,  Knochen. 

Schapp,  Schöpfen. 

Schauss,  Tollkopf,  Narrenkapp. 
Schaden,  scheiden. 

Schennen,  schinden. 

Schendkaul,  Schindgrube. 

Schick  (chique),  Kau-Tßbak. 
Schielen,  schälen. 

Schier,  Scharre  (vom  Breie),  Panzer. 
Schina,  Sina. 

Schläg  (TaubenySchlag. 

Schlapp,  —eg,  Schlappe. 

Schlieck,  Schnecke. 

Schlohn,  schlagen. 

Schlued-  (weiss),  sehr  weiss. 
Schmadt,  Schmiede,  auch  : Schmet. 


Digitized  by  Google 


— 191  — 

Schmier,  Schmer . 

Schmuecht,  Schmach . 

Schmuelmesch,  Schwalbe . 

Schnauv,  schnäuvchen,  Schnupfen. 
Schnöer,  Schnur. 

Schödden,  schütten , giessen , schenken. 
Schof,  ScÄa/*;  Schofer,  Schäfer. 

Schösse  (chaussee),  Pflasterweg. 

Schuel  (Hir),-  Himschädel . 

Schuesteg,  Schornstein. 

Sch  warn  oder  Schwamb,  Schwamm. 
Schwengchen,  Schweinlein. 
Schwanken,  spülen,  auspülen. 
Schwoher,  Schwager. 

Söchomes,  imme. 

Sed,  die  Gosse. 

Seil,  der  Pfriem. 

Selleg  (e  seilege  Leud),  sehr  viele. 
Sester,  Schwester. 

Setzen,  sitzen. 

Sohn,  sagen:  Söhchen,  Sage,  Märchen. 
Spann,  Spinne ; — en,  —en. 

Spenge],  Stecknadel. 

Spösser,  Spiesser. 

Sp6n,  Span. 

Spönchen,  Speisekammer. 
Stachdeuster,  schwarz  finster. 

Steh,  Versteigerung. 


Digitized  by  Google 


- 192  - 


Steiv,  Slärkmehl. 

Stel , still. 

Stenkeg,  stinkend. 

Süchten,  verrichten. 

Stierkelen,  stolperen . 

Stöbs,  Staub. 

Stod,  das  Hauswesen. 

Stopp,  Kork;  Stöppsches  Wein,  für  Flaschenwein  •. 
Strapp,  Zug,  Mehrz Schläge. 

Strass,  Gurgel. 

Streh,  Streue. 

Strank  (Mehrz.  Sträng),  der  Strick. 

Stuv,  Stube. 

Stupp,  ganz  kleiner  Mann. 

Su  (sou),  Stüber. 


T 

Taille  (taille),  Wuchs. 

Tapag  (tapage),  Getöse. 

Teimer,  Karren. 

Tesselen  (entasser),  häufen , auf  häufen. 

Tetsch,  Kästorte. 

Tines,  Anton , auch  : der  Einfaltspinsel , Tropf. 
Tofel  — Töfelchen,  Bilderblende. 

Tommelen,  eilen.  Den  Taumel  bekommen. 
Trapp,  Heerde , Menge. 

• Wörterlich : Stöpfelwein. 


Digitized  by  Google 


- 193  - 


Traulicht,  Irrlicht . 

Trollen,  fallen . 

Truecht,  Tracht . 

Tür,  Thurm. 

Tüten,  tuten . 

ü 

A 

Ucht,  Abendverein  beim  arbeitenden  Volke. 

Uen,  an,  Uefank,  Anfang. 

Uereg,  arg. 

Uert,  Ort. 

Ueven,  oben , Ofen. 

Unneg,  (hür),  Ahnherr. 

V 

Veian,  Vianden,  Name  eines  Dorfes,  wo  schlechter 
Wein  wächst. 

Vergohn,  vergehen. 

Verrappen,  zetreissen. 

Verschmuechten,  verschmachten. 

Versprüden,  zerstreuen. 

Vull,  Vogel. 


w 


Wakel,  Wachholder. 

Wand,  ITind. 

13 


Digitized  by  Google 


— 191  — 

Wareng,  Warnung,  Ahnung . 

Watschelen,  mühsam,  krumm  gehen. 

Watt  (ouate),  Walle. 

Weh,  Weg. 

Weh,  Wiege , wehe . 

Well,  Wille , wild. 

Welper,  Wildprett . 

Weneh,  Wannehr. 

Wengchen,  kleiner  Wein. 

W6s,  tarne,  ellernlos. 

Wiblech,  unruhig,  beweglich. 

Wickelen,  wigeln. 

Wierden,  werden , Dasein. 

Wieven,  weben . 

Wönschen,  wünschen. 

Wor,  da«  IFdr,  Vergangene. 

WoSt, 

Wöst,  hässlich. 

Wull,  Menge. 

z 

Zackerstei,  Sacrislie. 

Zaldot,  Soldal. 

Zalfei,  Satöet. 

Zapen,  zapfen. 

Zapperlot,  PoteJ  gewöhnlicher  Ausdruck  der  Ver- 
wunderung oder  Ungeduld. 


Digitized  by  Google 


195  — 


Zertein  (satin),  Anlass. 
Zervet  (serviette),  Teller luch. 
Zessen,  (cesser),  enceichen. 
Zill,  Ziegel. 

Zillen,  auferziehen. 

Zive  (civet),  Hasenpfeffer. 
Zock,  Zug. 

Zopp,  Suppe. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


INHALT. 


Seite. 

Vorwort v 

Grammatische  Einleitung ix 

Gedichte  : 

T Kendche  von  Hondhaus  .......  1 

T StGselcr  Weibchen  . . 5 

Ob  d Krestnuecht 6 

D G6s  an  hir  Betschelen 8 

D Kierz  an  d Zill 10 

De  Pater  an  d Nonn 12 

D Quouk  an  d Äschekaul .......  16 

E Bachus-Bruder  18 

De  Stöbs  an  den  Dr&ck 21 

D Beicht  vun  der  Maus 22 

D Verzweivelonk  vun  &nger  Schlapp  ...  28 

D Spengel  an  d Nohl 30 


Digitized  by  Google 


- 198  - 


De  Pavö  an  d Schösse 33 

D Flöh  an  de  Pierdskrecher 36 

De  Sehne  an  de  Bökeleng 40 

Uen  t Kristin 42 

D porzelein-  an  d ierde  Schirbel 45 

D Rös  an  de  Röseknapp 48 

D Verschwüeronk  vun  de  Müed 50 

En  Ahblek  an  öngem  Wirthshaus  zö  Lötzeburg  59 

De  Scheissdreck  an  d Goldmock 66 

D Flächt  an  d Döft 69 

D Fatz  (e  Fragment  aus  der  Tragedi)  ...  75 

D Nuecht 84 

T Schoster-Lidchen 98 

De  Wollef  an  t Schof 100 

Streit  zweschen  dem  e an  dem  * ....  101 

DeRod 106 

D Flöh  an  de  Schmadt 107 

De  Kröh  an  de  Patt 108 

DWareng 109 

T Bestüedness 111 

T verlosse  Mädchen 112 

DHömkeher 113 

T eisen  an  de  ierden  Döppen  . , . . . . 116 

De  Mond  an  d Räch 117 

T Feuerwierk 118 

D Feldmaus  an  d Städmaus 120 

Uen  t Kristin 427 

D Fra  Map 130 


Digitized  by  Google 


- 199  - 


D Wönscheng 134 

D Ramm,  d Fr&chen  an  d Maus 135 

Den  Iessel  an  de  Möller 139 

De  Bauer  vtir  der  Galgen 141 

Si  an  ech 142 

De  Low  an  de  Fochs 143 

De  Giärtner  an  d Bei 144 

Den  Natur fuescher  an  d Frälin 144 

De  Wor,  den  Nün  an  de  Get 146 

De  Vürwetz  an  de  Ruff 138 

De  Rösner  an  d Flöh 151 

De  golden  Zant 151 

Zwö  Laus 

D Kreutz-Kapell 155 

D Bei  an  d Popegei 157 

D Nuechtegal  an  d Schmuelmesch  ....  160 
Ob  den  Död  vun  Ungern  Dröcksteimesch  Pierd.  160 

De  versoffene  Jan 107 

Wörtererklärung 175 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


ERRATA. 


Wiblecher, 

statt 

Wiblicher.  . . . 

Srite. 

1 

Zeile* 

5 

Jang, 

» 

Jang 

19 

Wöllegem , 

» 

wellegem .... 

3 

1 

Spale, 

» 

Spalte 

3 

4 

Komma , 

» 

punkt  

3 

19 

Wöll, 

» 

well 

4 

1 

e, 

» 

ä 

4 

3 

Lenn, 

» 

Lenn  ..... 

4 

7 

eke, 

» 

cke 

4 

10 

Mecht, 

» 

Macht  

5 

15 

Komma , 

» 

punkt  

7 

3 

Eng, 

» 

£n 

8 

16 

e, 

» 

e 

9 

9 

» 

e 

9 

13 

e, 

» 

e 

10 

3 

i, 

» 

1 

11 

15 

e, 

» 

e.  

13 

10 

Punkt, 

» 

komma.  . . . . 

16 

10 

Komma, 

» 

punkt  . . . . . 

16 

13 

e, 

» 

e 

19 

4 

Digitized  by  Google 


— 202  — 


a, 

stall  ä.  . . 

Seite. 

21 

Zeile. 

6 

Wölt, 

» 

wellt  . 

21 

9 

ö, 

» 

e.  . . 

22 

1 

ö, 

» 

e.  . . 

23 

23 

Komma , 

» 

punkt . 

24 

22 

Komma , 

» 

punkt . 

24 

25 

en, 

» 

e.  . . 

25 

21 

ö , 

» 

e.  . . 

26 

10 

Dach, 

» 

doch  . 

27 

16 

de, 

» 

de  . . 

27 

19 

kt, 

» 

k.  . . 

27 

21 

m, 

» 

w . . 

31 

18 

D vullen , 

» 

vullen . 

31 

19 

ji> 

» 

jie  . . 

31 

20 

m, 

» 

w . . 

31 

27 

a, 

» 

ä . . 

33 

12 

e, 

» 

e . . 

39 

11 

V, 

» 

vr  . . 

40 

2 

de, 

•) 

de  . . 

48 

1 

ö, 

» 

o . . 

48 

5 

Ter, 

» 

trer.  . 

48 

13 

e, 

» 

e . . 

49 

2 

de, 

» 

de  . . 

> 

51 

25 

e. 

» 

e . * 

59 

1 

Sech  vu , 

» 

sech  . 

60 

16 

ü, 

» 

ä . . 

62 

17 

r, 

» 

a . . 

66 

18 

ö, 

» 

e . . 

73 

4 

Wess, 

wes.  . 

. 

73 

G 

Digitized  by  Google 


205  — 


e, 

stall 

e . . . 

Seite. 

n 

Zeile. 

22 

Wie, 

» 

wit.  . . 

76 

15 

ö, 

e . . . 

77 

16 

e , 

» 

e . . . 

78 

24 

ö, 

» 

e . . . 

81 

15 

ohne, 

» 

ohne  . . 

85 

12 

c, 

» 

d . . . 

84 

5 

ö, 

» 

ö . . . 

84 

11 

Komma , 

)) 

punkt . . 

84 

16 

An, 

» 

a . . . 

85 

5 

Oh, 

)) 

ö . . . 

85 

6 

)) 

> 

85 

14 

Oh, 

» 

o . . . 

87 

5 

e, 

)) 

e . . . 

87 

6 

e, 

)) 

e . . . 

88 

7 

ih, 

)> 

eh  . . . 

88 

15 

Komma  zuvil  am  Ende  d.  z. 

88 

18 

h, 

stall  hn  . . . 

90 

2 

kt, 

» 

k . . . 

90 

24 

. 

» 

: . . . 

90 

24 

iht, 

» 

icht.  . . 

94 

15 

o , 

» 

e . . . 

96 

15 

e, 

» 

en  . . . 

97 

1 

st, 

» 

s . . . 

100 

6 

oh, 

» 

6 . . . 

100 

17 

t maul , 

» 

maul  . . 

101 

5 

t, 

» 

st  . . . 

107 

8 

s, 

» 

s . , . 

109 

18 

s’öm, 

» 

öm . . . 

110 

5 

Digitized  by  Google 


•y 

. *v  * ’ 

s 

m- 

/.  '*> 

— 

204  — , 

\ 

; 'Seile.  -Jt 

irile. 

t, 

stall 

d’n . 

...  116  , . 

e, 

» 

e . 

116 

9 

oh , 

» 

6 . 

118 

9 

oh, 

» 

6 . 

118 

14 

e, 

» 

e . 

121 

7 

e, 

» 

e . 

121 

8 

e, 

» 

e . 

124 

19 

® i 

» 

e . 

132 

3 

e, 

» 

6 . 

135 

10 

SS, 

» 

tz  . 

135 

19 

ue, 

» 

u 

136 

13 

u. 

» 

ue  . 

136 

19 

Fl, 

» 

F . 

137 

27 

de, 

» 

de  . 

139 

9 

dfc, 

» 

de  . 

141 

16 

nn, 

» 

nnt. 

144 

22 

o, 

» 

ö . 

147 

3 

A, 

» 

o . 

.....  147 

10 

e, 

» 

e . 

.....  153 

18 

he, 

» 

hen. 

156 

22 

Äst, 

» 

ASt. 

156 

1 

hen, 

» 

hien 

156 

23 

d6, 

» 

de  . 

157 

5 

dStäd, 

» 

Städ. 

160 

7 

ä, 

» 

A . 

166 

23 

ves, 

» 

vs  . 

169 

4 

Digitized  by  CjOO^Ic